Εμβατήριο

Τα εμβατήρια έχουν αρχαία παράδοση. Μια από τις αρχαιότερες μορφές του συναντάμε στο αχαίο ελληνικό θέατρο, όπου ο χορός εμφανίζεται στην σκηνή με αργό βηματισμό και με τον ίδιο τρόπο ξαναφεύγει. Δεν συνοδευόταν από μουσικά όργανα, είχαν όμως ρυθμική απαγγελία.

Επίσης ο παιάνας ήταν θρησκευτικό τραγούδι, ύμνος, και μάλιστα ως «ευχαριστήριος ύμνος» που αποτεινόταν προς τον Απόλλωνα μετά από κάποια λύτρωση ή προς τον Ποσειδώνα για διάσωση από σεισμό ή πνιγμό στη θάλασσα. Έτσι σιγά - σιγά ο παιάνας κατέληξε σε είδος αρχαίας λυρικής ποίησης που επικράτησε, είτε από την αρχαία φράση «ίε παί» (= κτύπα νέε), αντίστοιχο με το σύγχρονο παράγγελμα «ρίχτου» ή «πυρ», που ενθάρρυνε η Λητώ το γιο της Απόλλωνα, που μαχόταν τον δράκο Πύθωνα, είτε από την φράση «Ιήιε Παιάν» ή Ιή ή Ιώ Παιάν που επικαλούνταν οι ζητούντες τη βοήθεια του Απόλλωνα, άποψη που κρίνεται επικρατέστερη.

Την εποχή του μεσαίωνα συναντάμε τύμπανα, τρομπέτες και φλογέρες από τον 16ο αιώνα όταν οι φεουδάρχες κάναν την εμφάνισή τους ή την περιοδεία τους στην πόλη ή όταν ξεκινούσαν για την μάχη. Εμβατήρια έχουμε επίσης στις λιτανείες και στις περιφορές των εκκλησιαστικών λαβάρων. Οι Σταυροφόροι χρησιμοποιούσαν επίσης μουσική στις σταυροφορίες.

Στις δυτικές χώρες της Ευρώπης συναντάμε τοπικά χαρακτηριστικές μουσικές μορφές εμβατηρίων.

Εμβατήρια στην Βρετανία

Τα βρετανικά εμβατήρια έχουν χαρακτηριστικό εντυπωσιακό ρυθμό που κυμαίνεται στους περίπου 112-120 χτύπους ανά λεπτό. Παρουσιάζουν πλούσιες μελωδίες αντίστιξης που συχνά απλά συνοδεύουν την κεντρική μελωδία στο ρεφρέν και είναι φανταχτερά επειδή συνδυάζουν απαλά και δυναμικά μουσικά τμήματα μέσα στο ίδιο κομμάτι.

Εμβατήρια της Σκωτίας και της Ιρλανδίας

Στην Σκωτία και την Ιρλανδία τα εμβατήρια μοιάζουν με αυτά της Βρετανίας, παίζονται όμως από ορχήστρες που περιλαμβάνουν και παραδοσιακά όργανα όπως η γκάιντα και βασίζονται σε παραδοσιακές Σκωτσέζικες και Κελτικές μελωδίες. Σημαντικές μουσικές μπάντες που εξακολουθούν την παραδοσιακή μουσική εμβατηρίων είναι οι Irish Guards, οι The Gordon Highlanders, οι Scottish Military Tattoo, οι Flogging Molly, και οι Dropkick Murphys.

Εμβατήρια της Γερμανίας

Τα γερμανικά εμβατήρια έχουν ένα πολύ συγκεκριμένο ρυθμό συνοδευόμενο από τα ηχηρά μπάσα των χάλκινων πνευστών και τον γοερό γδούπο του μεγάλου τυμπάνου. Είναι βασισμένα σε παραδοσιακές μελωδίες σε στύλ πόλκα και παίζονται με πολύ στρατιωτικό στόμφο. Σημαντικοί συνθέτες γερμανικών εμβατηρίων είναι ο Σουπέ, ο Στράους, ο Βάγκνερ, ο Φιρστ, ο Τάικε και ο Πίφκε.

Γαλλικά εμβατήρια

Τα εμβατήρια της Γαλλίας διακρίνονται για τα κρουστά και τα χάλκινα όργανα, ιδιαίτερα τις σάλπιγγες. Τα τύμπανα συνήθως δίνουν έμφαση στον πρώτο χτύπο του πρώτου μέτρου.

Ολλανδικά εμβατήρια

Τα εμβατήρια της Ολλανδίας έχουν χαρακτηριστικά εισαγωγικά, που συνήθως παίζουν τα τρομπόνια, κρουστά και τούμπες. Ακολουθούν τα άλλα χάλκινα με γοερό και εντυπωσιακό στόμφο. Γνωστοί Ολλανδοί συνθέτες είναι ο Willy Schootemeyer, ο Adriaan Maas, ο Johan Wichers και ο Hendrik Karels.

Εκκλησιαστικά:

• Γκλουκ: Άλκηστη
• Μότσαρτ: Ο Μαγικός Αυλός
• Βάγκνερ: Πάρσιφαλ

Πένθιμα:

• Μπετόβεν: 3η συμφωνία
• Σοπέν: Σονάτα αρ. 35
• Χαίντελ : Σαούλ
• Λουλί : Άλκηστη
• Γκούσταβ Μάλερ: 1η συμφωνία
• Γκούσταβ Μάλερ: 5η συμφωνία
• Βάγκνερ: Το Λυκόφως των Θεών

Γαμήλια:

• Μέντελσον: Sommernachtstraum
• Βάγκνερ: Λόενγκριν

Κλασική μουσική:

• Μπαχ : Marcia της Καντάτας Nr. 207 Vereinigte Zwietracht
• Μότσαρτ: Τούρκικο εμβατήριο από το Klaviersonate Nr. 11 A-Dur KV 331, Γιανιτσάρικο εμβατήριο από το Die Entführung aus dem Serail (KV 384)
• Μπετόβεν: Yorckscher Marsch
• Σούμπερτ: Militärmarsch
• Charles Gounod: Marche funèbre d'une marionette (πένθιμο εμβατήριο της μαριονέτας)
• Βέρντι: Αΐντα

Γυμναστικό εμβατήριο:

• T. Weißmann, M. Sturz: Kyffhäuser-Turnermarsch

Στρατιωτικά εμβατήρια:

• της Ελλάδας^[1]
  • Περνάει ο στρατός
  • Ο Ναύτης του Αιγαίου
  • Μακεδονία ξακουστή
  • Φάλαγγα
  • Ευζωνάκι
  • Πίνδος
  • Θεσσαλία
  • Τρεμπεσίνα
• της Γερμανίας και Αυστρίας
  • Γκέοργκ Φιρστ: Badonviller-Marsch
  • Καρλ Κομτσάκ: Erzherzog-Albrecht-Marsch
  • Χέρμαν Λούντβιγκ Μπλάνκενμπουργκ: Abschied der Gladiatoren, Deutschlands Waffenehre, Klar zum Gefecht!, Mein Regiment
  • Άντον Κρέτνερ: Tölzer Schützenmarsch
  • Κούνο φον Μόλτκε: Des Großen Kurfürsten Reitermarsch
  • Βίλχελμ Άουγκουστ Γιούρεκ: Deutschmeister Regimentsmarsch
  • Φρειδερίκος Β' της Πρωσίας: Der Hohenfriedberger
  • Φρειδερίκος Γ' της Πρωσίας: Präsentiermarsch, Marsch Bataillon Garde
  • Γκόντφριντ Πίφκε: Preußens Gloria, Königgrätzer Marsch
  • Γιόχαν Στράους (πατήρ): Radetzkymarsch
  • Καρλ Τάικε: Alte Kameraden, Graf Zeppelin-Marsch, In Treue fest!
  • Άντολφ Σέρτσερ: Bayerischer Defiliermarsch
  • Χανς Σμίντ: Rainermarsch
  • Γιούλιους Φούζικ: Regimentskinder, Florentiner Marsch, Einzug der Gladiatoren
  • Φράντς φον Σουπέ: Oh Du mein Österreich
  • Γιόζεφ Φραντς Βάγκνερ: Unter dem Doppeladler
• της Αγγλίας
  • The British Grenadiers (Traditional,παραδοσιακό)
  • Old comrades (Teike)
  • The thin red line (Alford)
• της Ολλανδίας
  • Γιόχαν Βίχερς: Mars di Medici (Marsch der Medici), Naar Hoger Doel, Veteranen Mars
  • Χέντρικ Καρέλς: Huzarenmars
• της Ελβετίας
  • Καρλ Φρίντεμαν: Gruss an Bern, Kaiser Friedrich-Marsch
  • Στέφαν Γιέγκι: General-Guisan-Marsch
  • Τζιάν Μπατίστα Μαντεγκάτσι: Bellinzona
  • Χάινριχ Στάινμπεκ: Frei wie der Adler, Regimentsgruß, Thurgauer Marsch (Marsch des Infanterieregiment 31)
  • Berner Marsch: παραδοσιακό εμβατήριο του 17ου αιώνα
• της Ουγγαρίας
  • Rákóczi-Marsch, εθνικό τραγούδι της Ουγγαρίας σε εκδόσεις του Φραντς Λιστ και του Έκτορ Μπερλιόζ (La damnation de Faust)
• των ΗΠΑ
  • Τζων Φίλιπ Σούσα: The Stars and Stripes Forever, The Washington Post March, Sousa Medley
  • Χένρι Φιλμόρ: Military Escort

• Marsch. Meyers Konversations-Lexikon, 4η Έκδοση 1888–1890, Τόμος 11, Σελίδα 284 
• Brockhaus Riemann Musiklexikon, München 1979.

• Preußens Gloria (MP3)
• Στρατιωτικά Εμβατήρια Γενικό επιτελείο εθνικής φρουράς
• Στρατιωτικά Εμβατήρια Αρχειοθετήθηκε 2008-10-04 στο Wayback Machine. Γενικό επιτελείο Στρατού