Niels Henrik Abel

norvega matematikisto
Ĉi tiu artikolo temas pri matematikisto. Por tipo de grupo (abela aŭ komuta) rigardu la paĝon Komuta grupo. Koncerne aliajn signifojn aliru la apartigilon Abelo (apartigilo).

Niels Henrik Abel [Abel] (naskiĝis la 5-an de aŭgusto 1802 en Finnøy (Norvegio), mortis la 6-an de aprilo 1829 en Froland (Norvegio)) estis norvega matematikisto.

Niels Henrik Abel
Persona informo
Naskiĝo5-an de aŭgusto 1802 (1802-08-05)
en Nedstrand
Morto6-an de aprilo 1829 (1829-04-06) (26-jaraĝa)
en Froland
Mortokialotuberkulozo
Lingvojnorvegafranca
LoĝlokoUniversitato de Francio
ŜtatanecoNorvegio
Alma materUniversitato de Francio • Osla Katedrala Lernejo
Subskribo Niels Henrik Abel
Familio
PatroSøren Georg Abel
Edz(in)o
AmkunuloChristine Kemp
Okupo
Okupomatematikisto • universitata instruisto
Verkojdunomialo-teoremo de Abel
komuta grupo
Abel elliptic functions
teoremo de Abel
vdr

Abel faris gravajn kontribuojn al la teorioj de elipsaj funkcioj kaj de grupoj.Laŭ li oni nomas grupon, kiu plenumas la komutecon, "abela".En 1824 li pruvis, ke la solvojn de ĝeneralaj polinomoj kvina-gradaj ne eblas kalkuli aŭ esprimi per algebra formulo.

Abel mortis, eĉ ne 27-jara, pro pulma tuberkulozo.Honore al li la norvega registaro je lia 200-a naskiĝtagreveno en 2002 fondissciencan premion, la Abel-Premion, ĉiujare donatan al meritplena matematikisto.