جان فورد
جان مارتین فینی (انگلیسی: John Martin Feeney؛ ۱ فوریهٔ ۱۸۹۴ – ۳۱ اوت ۱۹۷۳) معروف به جان فورد (John Ford)، کارگردان فیلم آمریکایی بود. او یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارین فیلم‌سازانِ نسل خود بود.[۱]
| جان فورد | |
|---|---|
 جان فورد در سال ۱۹۴۶ | |
| نام هنگام تولد | جان مارتین فینی |
| زادهٔ | ۱ فوریهٔ ۱۸۹۴ کیپ الیزابت، مین |
| درگذشت | ۳۱ اوت ۱۹۷۳ (۷۹ سال) پالم دزرت، کالیفرنیا |
| مدفن | پالم دزرت ، کالیفرنیا ، آمریکا |
| محل زندگی | بوستون |
| ملیت | آمریکایی |
| پیشه | کارگردان فیلم |
| همسر(ها) | ماری مک براید اسمیث |
| فرزندان | ۲ |
| والدین | جان آگوستین فینی (پدر) باربارا «ابی» کوران (مادر) |
| جایزه(ها) | بهترین کارگردانی ۱۹۳۵ خبرچین ۱۹۴۰ خوشه های خشم ۱۹۴۱ چه سرسبز بود دره من ۱۹۵۲ مرد آرام بهترین مستند ۱۹۴۲ نبرد میدوی بهترین مستند کوتاه ۱۹۴۳ ۷ دسامبر |
او به‌خاطر ساختن فیلم‌های بزرگ و معروفی چون دلیجان، جویندگان، چه سر سبز بود دره من، مردی که لیبریتی والانس را کشت، مرد آرام و همچنین به تصویر درآوردن رمان‌های کلاسیک آمریکایی چون خوشه‌های خشم اثر جان اشتاین‌بک شهرت جهانی یافته است. فورد با بردن چهار اسکار بهترین کارگردانی از مجموع پنج نامزدی، در این بخش رکورددار است.[۲]
زندگی
جان فورد در سال ۱۸۹۴ با نام تولد جان مارتین فینی (به انگلیسی: John Martin Feeney) در کیپ الیزابت، مین زاده شد. پدر او «جان آگوستین فینی» و مادرش «باربارا (ابی) کوران»[۳] که هردو در سال ۱۸۵۶ و در ایرلند زاده شده بودند، در سال ۱۸۷۲ از ایرلند به ایالات متحده مهاجرت نمودند. جان آگوستین و باربارا به ترتیب و به فاصله فقط چند روز وارد شهرهای بوستون و پورتلند گردیدند. آن دو در سال ۱۸۷۵ با یکدیگر ازدواج نمودند و سه سال بعد به تابعیت کشور آمریکا درآمدند و به تدریج صاحب ۱۱ فرزند گردیدند.
جان مارتین فینی در پورتلند و تا سطح دیپلم در دبیرستان پورتلند درس خواند. بعدها تالار مرکزی همین دبیرستان بخاطر بزرگداشت وی به تالار جان فورد تغییر نام یافت.
خانواده جان به دلیل ریشه‌های ایرلندی که داشتند، از او با نام شون یاد می‌کردند. خود وی نیز بارها در فیلم‌هایش مستقیم و غیر مستقیم به اصل و نسب ایرلندی‌اش اشاره نموده‌است.
جان فورد در سال ۱۹۱۴ و با نام سینمایی جک فورد شروع به بازیگری در فیلم‌ها نمود. او علاوه بر فیلم‌هایی که برای بازیگری در آن‌ها مزد دریافت می‌نمود، در بعضی فیلم‌ها به صورت افتخاری نیز بازی می‌کرد. فیلم صامت تولد یک ملت (که در سال ۱۹۱۵ توسط د.و. گریفیث ساخته شد) نمونه‌ای از فیلم‌هایی است که شرکت او در آن‌ها افتخاری بوده‌است. جان فورد در این فیلم در نقش یک عضو کو کلاکس کلن ظاهر گردید که در یک صحنه بسیار کوتاه گوشه کلاه خود را برای بهتر دیدن کنار می‌زند!
جان فورد در ماه ژوئیه سال ۱۹۲۰ با «ماری مک براید اسمیث» ازدواج نمود و از او صاحب دو فرزند گردید. وی هرگز از همسرش جدا نشد ولی به مدت پنج سال با کاترین هیپورن هنرپیشه معروف سینمای هالیوود رابطه عاشقانه داشت. آشنایی این دو از زمان بازی کاترین هیپورن در فیلم ماری اسکاتلند (۱۹۳۶) که فورد کارگردانی آن را به عهده داشت شروع گردیده بود.
تأثیرات
سبک فیلم‌سازی این کارگردان بزرگ آنچنان تأثیر عمیقی بر سینمای جهان داشته‌است که بزرگانی چون اینگمار برگمان و اورسن ولز او را یکی از بزرگ‌ترین کارگردان‌های تمام اعصار دانسته‌اند. زمانی از اورسن ولز پرسیده بودند که وی در کجا هنر فیلم‌سازی را فرا گرفته‌است و او این پاسخ مشهور را داد:
«فیلم‌سازی را از استادان پیش‌کسوت این هنر آموخته‌ام؛ و منظورم از استادان پیش‌کسوت سینما اشخاصی هستند چون جان فورد، جان فورد و جان فورد».
کارگردانان دیگری چون آکیرا کوروساوا، مارتین اسکورسیزی، استیون اسپیلبرگ، سم پکینپا، پیتر باگدانوویچ، سرجو لئونه و ژان-لوک گدار نیز تحت تأثیر فیلم‌سازی جان فورد بوده‌اند.
نکات
«نام من جان فورد است، من وسترن می‌سازم» این یکی از نقل قول‌های معروف جان فورد است. او به راستی در ساختن وسترن استاد بود. کارگردانی را در سال ۱۹۲۱ آغاز کرد و تا پایان زندگی بیش از پنجاه فیلم ساخت که بیشتر آن‌ها وسترن بودند.
«از این پایان‌های خوش با بوسه‌ای در آخر کار متنفرم! من هرگز چنین چیزی نساختم.» (جان فورد)
هنرپیشه مورد علاقه او - جان وین در طول ۳۵ سال بیش از ۲۰ فیلم برای او بازی کرد که از میان آن‌ها می‌توان به فیلم‌های مشهوری چون دلیجان، جویندگان، مردی که لیبرتی والانس را کشت، مرد آرام، آنان قابل چشم‌پوشی بودند، دژ آپاچی و دختری با روبان زرد اشاره نمود.
جان فورد ناحیه‌ای به نام مانیومنت ولی در ایالت یوتا را بسیار دوست می‌داشت و بارها آنجا را به‌عنوان محل فیلم‌برداری فیلم‌های خویش انتخاب نمود. او با کمک فیلمبرداران هنرمندی که با وی همکاری می‌کردند، غرب آمریکا و تاریخ آن را در چند صحنه از با شکوه‌ترین صحنه‌هایی که تاکنون در سینما ساخته شده‌است در فیلم‌هایی چون جویندگان، دختری با روبان زرد، ریو گرانده و کلمنتاین عزیزم به تصویر درآورده است.
جان فورد در اصل ایرلندی بود اما ملیت آمریکایی داشت. در سال‌های ۱۹۳۵، ۱۹۴۰، ۱۹۴۱ و ۱۹۵۲ موفق به کسب جایزه اسکار بهترین کارگردانی گردید و از این لحاظ در میان کارگردانان آمریکایی دارای رکورد است. از میان چهار فیلمی که او اسکار بهترین کارگردانی را برای ساختن آن‌ها به‌خود اختصاص داد، فقط یک فیلم[۴] موفق به کسب اسکار بهترین فیلم نیز گردید.
فیلم‌های برنده اسکار جان فورد عبارتند از: چه سرسبز بود دره من، خوشه‌های خشم، مرد آرام (The Quiet Man) و خبرچین (The Informer).
بخشی از فیلم‌شناسی
پانویس
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «John Ford». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ ژوئن ۲۰۱۱.
منابع
- ««جان فورد» بهترین کارگردان سینمای جهان معرفی شد - فرارو».
- محمد ملاحسینی (۲ شهریور ۱۳۹۰). «زندگینامه جان فورد (۱۸۹۴-۱۹۷۳)». hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۱۳ دی ۱۴۰۱.