موسیقی راک
موسیقی راک ژانری وسیع از موسیقی عامهپسند است که در اواخر دههٔ ۱۹۴۰ و اوایل دههٔ ۱۹۵۰ میلادی تحت عنوان «راک اند رول» شکل گرفت و در میانهٔ دههٔ ۱۹۶۰ و بعد تر به طیف گستردهای از سبکهای مختلف، به ویژه در بریتانیا و ایالات متحده گسترش یافت.[۱] این سبک ریشه در راک اند رول دههٔ ۱۹۴۰ و دههٔ ۱۹۵۰ دارد؛ سبکی که مستقیماً از ژانرهای بلوز و ریتم اند بلوز موسیقی بردگان آمریکایی و از موسیقی کانتری گرفته شده است[۲] و تأثیراتی از موسیقی جاز و کلاسیک را نیز در خود گنجانده است.[۳] نام راک از فعل to rock در زبان انگلیسی به معنای جنباندن و تکان خوردن میآید. سازهای رایج در موسیقی راک گیتار برقی، گیتار بیس، طبل و کی بورد است که معمولا در چهارچوب یک گروه موسیقی به نوازندگی می پردازند.در ابتدا راک مبتنی بر کسر میزان ۴/۴ بوده و از سروده های با گونه بیت-همخوانی استفاده زیادی می شد، هرچند با گذشت زمان موسیقی راک از دید ساختار بسیار گوناگون شده است.سروده های راک بیشتر برای دلباختگی و دلبستگی نوشته می شدند، اما در دهه ۶۰ میلادی جستار های مدنی و سیاسی نیز وارد موسیقی راک شدند. از دهه پنجاه میلادی تا اوایل قرن بیست و یکم راک محبوب ترین سبک موسیقی در ایالات متحده و بیشتر دنیای غرب بود.
راک | |
---|---|
ریشههای سبکی | راک اند رول، بلوز الکتریک، جز، فولک، کانتری، بلوز، ریتم و بلوز، سول |
ریشههای فرهنگی | دهه ۵۰ و ۶۰ در بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، اروپا |
سازهای معمول | خواننده، گیتار برقی، گیتار باس، گیتار آکوستیک، درام، کی بورد |
فرمهای مشتقشده | نیو ایج، سینت پاپ، پست پراگرسیو، پراگرسیو پاپ |
زیرژانرها | |
راک اند رول – هوی متال (زیر ژانرهای هویمتال) – پراگرسیو راک – سایکدلیک راک – هارد راک – سافت راک – سرود راک – بلوز راک – گاراژ راک – پانک راک – پروتوپانک – پست-پانک – گوتیک راک – آرت راک – گرانژ – استونر راک – اسید راک – بریت پاپ – پست-بریت پاپ – پاور پاپ – آلترناتیو راک – ایندی راک – راک کهکشانی – امو – اکسپریمنتال راک – گلم راک – گلم پانک – گروپ سوندز – هارتلند راک – راک صنعتی – اینسترومنتال راک – جنگل پاپ – کروت راک – مدکستر – راک جنوبی – سرف میوزیک – سمفونیک راک – مرگ راک – افسون راک – ریشه راک – راک الکترونیک | |
ژانرهای درهمآمیخته | |
بیت موزیک – کانتری راک – باروک پاپ – پاپ راک – پاپ پانک - رپ راک – جز فیوژن – آفرو راک – راک آناتولی – بانگرا راک – فلامنکو راک – فولک راک – فانک راک – پانتا راک – راگا راک – رای راک – راکابیلی – راکوسون – سامبا-راک – استانر راک – سوفی راک | |
حلقههای منطقهای | |
ایران – بریتانیا – ایالات متحده – اسرائیل –ارمنستان – آرژانتین – استرالیا – بنگلادش – راک بلاروس – بلژیک – بوسنی و هرزگوین – برزیل – کانادا – شیلی – چین – کلمبیا – کوبا – کرواسی – دانمارک – دومینیکن – اکوادور – استونی – فنلاند – فرانسه – یونان – راک آلمانی – مجارستان – ایسلند – هندوستان – اندونزی – ایرلند – ایتالیا – ژاپن – مادریدیا راک – لتونی – لیتوانی – مالزی – مکزیک – نپالی – نیوزیلند – نروژ – پاکستان - پرو – فیلیپین – لهستان – پرتغال – روسیه – صربستان – اسلونی – اسپانیا – سوئد – سوئیس – تاتارستان – تایلند – ترکیه – اوکراین – اروگوئه – ونزوئلا – زامبیا | |
سایر مطالب | |
Backbeat – راک اپرا – گروه راک – تالار مشاهیر راک اند رول – Social impact – فهرست واژگان موسیقی راک |
نوازندگان راک در میانه دهه ۱۹۶۰ میلادی شروع به جایگزینی جُنگ به جای تک آهنگ در هنر موسیقی کردند، گروه موسیقی بیتلز پیشرو این جنبش بود. مشارکت آنها به موسیقی راک، پایه های فرهنگی مورد نیاز را داد تا بتواند خود را به نام موسیقی مورد پسند جای بیندازد.در دهه شصت میلادی که از آن به عنوان عصر طلایی یا دوره کلاسیک راک[۱] یاد میشود، سبک های تازه ایی در موسیقی راک به مانند بلوز راک ، فولک راک ، کانتری راک ، راک جنوبی ، راگا راک و جاز فیوژن پدیدار شدند.[۱] این سبک ها و جنبش هوشربودگان که در میانه های دهه ۶۰ میلادی اوج گرفته بود پایه هایی برای ساخت سبک سایکدلیک راک شدند. در این دهه سبکهای تازه دیگری نیز به وجود آمدند مانند پراگرسیو راک که به ویژگی های هنری و پیچیدگی ساختار موسیقی میپرداختند و گلم راک که به جلوه های نمایشی و اجرا زنده ارزش بیشتری میداند نیز به وجود آمدند.در نیمه نخست دهه ۷۰ میلادی سبک هوی متال در کشور انگلیس از زیر سبک هارد راک به وجود آمد که آمیزهای از آواز های خشن و آواهای از هم گسیخته گیتار برقی است. در نیمه دوم دهه هفتاد میلادی سبک پانک راک در بریتانیا شکل گرفت. این سبک نوپا و پرانرژی تنها به جستارهای سیاسی و مدنی اشاره می کرد. پانک راک به گسترش پی در پی دیگر سبکها مانند نیو ویو و پست پانک و در نهایت آلترناتیو راک در دهه ۸۰ میلادی کمک کرد.
در دهه ۱۹۹۰ میلادی آلترناتیو راک و زیر سبک هایش موسیقی راک در بر گرفتند. این زیر سبک ها به مانند گرانج، بریت پاپ و ایندی راک در بریتانیا و ایلات متحده به فروش بالای دست پیدا کردند. در ادامه دهه ۹۰ میلادی زیر سبک دیگری به مانند پاپ پانک ، الکترونیک راک ، رپ راک و رپ متال نیز وار موسیقی راک شدند. برخی از سبک ها مانند گاراژ راک و پست پانک در دهه نخست ۲۰۰۰ میلادی در تلاش بودند تا موسیقی راک را به ریشه های خود در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی برگردانند. از دهه ۲۰۱۰ میلادی، موسیقی راک جایگاه خود را به عنوان برترین و پرفروش ترین سبک موسیقی مورد پسند در دنیا غرب را از دست داد، هرچند همچنان از دید فروش هنوز جایگاه خوبی در هنر موسیقی داشت. سبک های هیپ هاپ و رقص الکترونیک در دهه ۲۰۱۰ میلادی و پاپ-پانک-هیپ هاپ در دهه ۲۰۲۰ میلادی بر موسیقی راک تاثیر فزآینده گذاشتند.
راک همچنین پدیده ای از جنبش های فرهنگی و مدنی بود که منجر به زایشش خرده فرهنگ های بزرگی به مانند مدها و راکرها در بریتانیا و جنبش هیپیان و پاد فرهنگی دهه ۶۰ در سانفرانسیسکو ایالات متحده شد. فرهنگ پانک در دهه ۷۰ میلادی، خرده فرهنگ های مانند گوت، و ایمو را در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی درست کرد. موسیقی راک توانست وارث رسم ترانه اعتراضی در موسیقی مورد پسند شود که پیشتر در اختیار موسیقی فولک بود.
ویژگی های موسیقی راک
راک اند رول نمایشی از آرزوهای نوجوانان است... ساخت موسیقی راک اند رول به گونه درست خود نیازمند درک مفاهیمی به مانند نزدیکی جنسی، دلبستگی بین زن و مرد، خشونت و خوشگذارانی است.
—رابرت کریستگاو در کتاب راهنمای خرید جُنگِ کریسگاو: آلبومهای راک دهه هفتاد (۱۹۸۱)[۴]
اگر بخواهم به شناسه درستی از راک اشاره کنم، موسیقی است عامه پسند اما نه به اندازه ایی که به فروش و سود ارزش زیادی بدهد.
مهترین ویژگی راک گیتار برقی است که به همراه یک تقویت کننده استفاده میشود. گیتار برقی به گونه امروزی در دهه ۱۹۵۰ با محبوبیت راک اند رول به وجود آمد. [۶]همچنین بسیار تحت تأثیر نوازندگان گیتار در سبک بلوز الکتریک قرار گرفت.[۷]گیتار برقی در راک بیشتر به همراه یک گیتار بیس الکتریک استفاده می شود که در دهه ۵۰ میلادی در موسیقی جاز نیز مورد استفاده بود.[۸] سازهای کوبهای مانند طبل و سنج نیز در راک استفاده می شوند.[۹]این سه ساز با گنجاندن سازهای دیگر، به ویژه کیبوردهایی مانند پیانو، ارگ هاموند و سینت سایزر همراهی می شوند.[۱۰]سازهای راک از سازهای پایه گروهای بلوز (گیتار لید، ریتم گیتار، بیس گیتار و درام) گرفته شده اند.[۷]گروهی از نوازندگانی که موسیقی راک را اجرا می کنند، گروه راک نامیده می شوند. گروه های راک از سه تا پنج عضو پدید می آیند.. بیشتر گروهای راک به گونه یک چهارنفره به وجود می آیند. که نوازندگان آن یک یا چند ساز را به مانند گیتار لید، ریتم گیتار، بیس گیتار، سازهای کوبه ای و کیبورد را می نوازند.[۱۱]
موسیقی راک بیشتر ریتم های مترش، بر میزان ۴/۴ نوشته میشود، که با ضرب تکراری طبل و ساز های کوبه ای در ضربات دو و چهارم همراهی میشود.[۱۲]ملودیها اغلب از حالتهای موسیقی قدیمیتر مانند دوریان و میکسولیدین و همچنین حالتهای گام ماژور و گام مینور سرچشمه میگیرند. هارمونی ها از گونه سه صدایی تا یک چهارم درست و پنجم درست شروع می شنود و تا پیشرفته ترین هارمونیک های ناهماهنگ ادامه پیدا می کنند.[۱۲]از اواخر دهه ۵۰ میلادی [۱۳] بهویژه از اواسط دهه ۶۰ میلادی به بعد، سروده های موسیقی راک از گونه بیت-همخوانی موسیقی بلوز و فولک استفاده میکنند، هرچند در دهه های ۸۰ و ۹۰ میلادی این ساختار سرودها راک دچار دگرگونی زیادی شده اند.[۱۴]منتقدان بر گوناگونی ریشه های راک و تنوع سبکی آن تاکید کرده اند.[۱۵]به دلیل تاریخ پیچیده راک و تمایل این سبک به وام گرفتن از سایر سبک های موسیقی، ناممکن است موسیقی راک را به یک تعریف موسیقایی یکسان متمایز کرد.[۱۶] به عقیده رابرت کریستگاو روزنامهنگار و منتقد موسیقی، «موسیقی راک یعنی ویژگی های هنری موسیقی فولک - رو راست بودن، سودمندی، مورد پسند بودن- را فناوری امروزی و نوگرایی یکی کنید».[۱۷]
برخلاف بسیاری از سبکهای قبلی موسیقی مورد پسند، سروده های راک با دامنه ی گستردهای از زمینه های مختلف مانند دلبستگی، آمیزش جنسی، سرکشی، بیم و ترس در مورد دشواری های مدنی - سیاسی و زندگی روزمره افراد نوشته می شوند.[۱۲] این دستمایه ها از سبک های متفاوتی مانند پاپ سنتی ، موسیقی محلی و ریتم اند بلوز به ارث رسیده است.[۱۸]کریستگاو اشعار راک را با عنوان: «سروده های برازنده دنیا امروز با ساختاری ساده می کند میخواند.» اما او در ادامه ادعا می کند که: «در واقع راک فقط متعلق به خود موسیقی یا به طور کلی تر، سر و صدا به پا کردن است».[۱۹][۲۰][۲۱]کریستگاو، که در سال ۱۹۷۲ نوشت: «راک اند رول بیشتر دربرگیرنده ویژگی های مردانه ای مانند پرخاشگری است».[۲۲][۲۳]در اواخر دهه ۶۰ میلادی واژه راک جایگزین راک اند رول شد، که بیشتر با موسیقی پاپ در رویارویی قرار میگیرد هرچند که ویژگیهای مشترک زیادی با آن دارد. هرچند موسیقی راک دارای ویژگی ها زیادی مانند ساختار پیچیده تری موسیقی، اجرای زنده، و سروده های که دستمایه های بارزش تر و پیچیده تری در برابر سروده های موسیقی پاپ دارند.[۲۴]به گفته موسیقیدان انگلیسی سایمون فریت: «راک چیزی فراتر از پاپ و راک اند رول بود. موسیقیدانان سبک راک با روی آوردن بر مهارت و تکنیک نوازندگی و پیچیدگی ساختار موسیقی و همچنین با گسترش نگاه خود به راک و سروده هایش از دریچه هنری، سبک تازه ای را به وجود آوردند».[۲۴]
در قرن ۲۱ ام، اصطلاح راک به یک اصطلاح عمومی برای سبک های دگر موسیقی به مانند موسیقی پاپ، موسیقی رگی ، موسیقی سول و حتی هیپ-هاپ استفاده میشود که بسیاری از المان های موسیقی راک را در خود دارد.[۲۵] کریستگاو این اصطلاح را به طور گسترده برای اشاره به تمامی سبک های موسیقی همه پسند به کار میبرد. او المان ها موسیقی عامه پسند را داشتن یک ضرب آهنگ و ساختار خوب، سروده های با آرایه با کمی شوخ طبعی، و اشاره به زندگی در جوانی میداند. او در کتاب «راهنمای خرید جُنگِ کریستگاو: موسقی دهه ۱۹۸۰» (چاپ ۱۹۹۰) مینویسد: « این جوان گرایی در موسیقی را میتوان در خواننده و ترانهسرا فولک میشل شوک، رپر الال کول جی و گروه موسیقی سینث-پاپ پت شاپ بویز به همان اندازه که در موسیقی چاک بری ، رامون ها و د ریپلیسمنتز وجود دارد نیز دید».[۲۶]
دهه ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۰: زایش موسیقی راک
راک اند رول
پایه های موسیقی راک در راک اند رول میتوان یافت که در اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی و اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی در ایالات متحده ایجاد شد و به سرعت در بسیاری از نقاط جهان گسترش یافت. خاستگاه راک اند رول از هم آمیختن سبک مختلف آن زمان به مانند ریتم اند بلوز، موسیقی گاسپل و کانتری بود.[۲۷] بحث پیرامون «نخستین آهنگ راک اند رول» همچنان ادامه دارد. تاریخدانان موسیقی چندین ترانه را به نام اولین آهنگ راک اند رول نام میبرند. «چیزهای عجیبی که هر روز اتفاق می افتد» توسط خواهر روزتا تارپ (۱۹۴۴)،[۲۸] «همه چیز درست است» از آرتور کروداپ (۱۹۴۶)[۲۹]، «خانه نورهای آبی» از الا مای مورس و «فردی اسلک» (۱۹۴۶)[۳۰]، «امشب ترکوندیم» از «وینونی هریس» (۱۹۴۸)[۳۱][۳۲]، «راک در زندان» از «جیمی پرستون» (۱۹۴۹) که بعدها توسط گروه «بیل هیلی و هیز کامتز» در سال ۱۹۵۲ بازخوانی شد[۳۳] و «راکت ۸۸» از «جکی برنستون و دلتا کت» (۱۹۵۱) را میتوان نام برد.[۳۴]
سال ۱۹۵۱ در کلیولند، اوهایو، الن فرد شروع به پخش موسیقی ریتم اند بلوز برای مخاطبان خود کرد و او بود که باری نخستین بار از گزاره «راک اند رول» استفاده کرد.[۳۵] چهار سال بعد در سال ۱۹۵۴ ترانه بیل هیلی «راک سرجاش»به اولین آهنگ راک اند رولی تبدیل شد که در صدر جدول فروش و پخش نشریه بیلبورد قرار گرفت.[۳۶][۳۷] دیگر هنرمندانی که ترانه آن ها در همان سال ها وارد بیلبورد شدند عبارتند از چاک بری، بو دیدلی ، فتز دومینو ، لیتل ریچارد ، جری لی لوئیس و جین وینسنت.[۳۸] راک اند رول با شتابی بالا توانست به پرهوادارترین سبک موسیقی در ایالات متحده شود. خواننده های پاپ سنتی به مانند ادی فیشر ، پری کومو و پتی پیج که در دهه گذشته در قله های موسیقی همه پسند قرار داشتند، به سرعت جایگاه خود را از دست دادند.[۳۹]
راک اند رول آمیزه ای از سبک های کانتری، بلوز و ریتم اند بلوز است. در دهه ۱۹۵۰ میلادی سبک کانتری توسط خوانندگانی مانند کارل پرکینز، «جری لی لویز»، بادی هالی و الویس پریسلی که پرفروشترین خواننده راک هست، وارد راک اند رول شد.[۴۰] راک اند رول در همان سال ها نخستین به آمریکای لاتین راه پیدا کرد که در نهایت دو سبک جدید راک لاتین و راک چیکانو را در ایالات متحده درست کرد. در جنوب غربی ایلات متحدهریچی والنز، آل هورکین به همراه برادراش « تینی موری» و «بیبی گابی» شروع به ترکیب راک اند رول با موسیقی کانتری و موسیقی لاتین کردند.[۴۱]در نیمه دوم دهه ۱۹۵۰ گیتار برقی محبوبیت بالایی پیدا کرد و همچنین سبک زدن گیتار به مانند راک اند رول از طریق نوازندگانی به مانند چاک بری، لینک ری و اسکاتی مور پیشرفت بسیاری کرد.[۴۲] استفاده از فاز توسط نوازندگانی به مانند جونیور برنارد، الدون شمبلین در نیمه دوم دهه ۵۰ میلادی گسترش یافت.[۴۳][۴۴] پاور کورد که توسط فرانسیسکو تارگا و هیتور ویلالوبس در قرن ۱۹ ام میلادی مورد استفاده قرار میگرفت، در نخستین دهه ۵۰ میلادی توسط ویلی جانسون و پت هِر و در پایان دهه ۵۰ میلادی توسط لینک وِری وار راک اند رول شد.[۴۵]
تاریخ نگاران موسیقی آمریکا باورمند به این اند که راک اند رول را در اواخر دهه ۵۰ میلادی و اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی محبوبیت خود را از دست داد. در سال ۱۹۵۹ با مرگ بادی هالی، بیگ باپر و ریچی والنز در یک سانحه هوایی، اعزام الویس پرسلی به ارتش آمریکا برای سربازی، کناره گیری لیتل ریچارد از موسیقی برای تبدیل شدن به یک کشیش، دستگیری جری لی لوئیس و چاک بری توسط پلیس و همچنین رسوایی پایولا (اسنادی که نشان دهنده این بود که چهرههای اصلی رادیو ایلات متحده مانند اَلِن فِرد رشوه میگرفتند تا ترانه و خواننده خاصی را تبلیغ کنند) نشان دهنده پایان راک اند رول در ایلات متحده بود.[۴۶]
گسترش در جهان
راک اند رول به سرعت از خاستگاه خود در ایالات متحده گسترش پیدا کرد که این روند با آمریکایی سازی که در سطح جهانی پس از جنگ جهانی دوم در حال گسترش بود، همراه شد.[۴۷] کلیف ریچارد یکی از اولین آهنگهای راک اند رول خارج از آمریکای شمالی با آهنگ «بلرزونش» (۱۹۵۹) را در انگلیس خواند که سرآغار گسترش و تبدیل راک اند رول به موسیقی راک بود.[۴۸] خوانندگان بریتانیایی مانند تامی استیل ، با بازخوانی ترانه های راک اند رول آمریکایی قبل از اینکه آهنگ ها در سطح بینالمللی پخش شوند به شهرت زیادی دست پیدا کردند.[۴۹][۵۰] استیل از سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۵۷ در انگلیس، اسکاندیناوی، استرالیا، اتحاد جماهیر شوروی و آفریقای جنوبی تور کنسرت برگزار میکرد که بر جهانی شدن راک تأثیر زیادی گذاشت. [۵۱] آهنگ «گردنکشان» از «جانی اوکیف» یکی از اولین آهنگ های راک اند رول در استرالیا بود.[۵۲]
در اواخر دهه ۱۹۵۰، راک در کشورهای کمونیستی [۵۳] [۵۴] و همچنین در مناطقی مانند آمریکای جنوبی رایج بود.[۵۵]در اواخر دهه ۱۹۵۰ و اوایل دهه ۱۹۶۰، موسیقی بلوز آمریکایی و هنرمندان بلوز راک که با پیدایش راک اند رول در انگلیس محبوبیت زیادی پیدا کرده بودند شروع به تور رفتن در انگلیس و اروپا کرند.[۵۶] آهنگ پرطرفدار «کرانه های جزیره راک» از «لونی دونگان» که در سال ۱۹۵۵ میلادی پخش شد به همه گیر شدن روند گروه های راک در بریتانیا کمک بسیاری کرد. یکی از این گروه ها «گَریمنِ» جان لنون (بعدها به بیتلز تبدیل شد) بود.[۵۷]در حالی که بازار راک اند رول در ایالات متحده در استیلای سبک ها پاپ قرار گرفته بود، گروه های راک بریتانیایی در کلوب ها شبانه و رقص در حال گسترش صدایی جدیدی بودند که بسیار تحت تأثیر پیشگامان و پایه های راک اند رول مانند بلوز بود. سبک نواختن آن ها بسیار متفاوت با راک اند رول های آمریکایی بود و در ترانه های آنان گیتار نقش پررنگتری داشت و زمان آهنگ ها نیز بیشتر بود.[۵۸]این گروها تاثیر زیادی بر تبدیل شدن راک ان رول به موسیقی راک داشتند که در انتها نخستین تهاجم انگلیس را شکل دهد.[۵۶]
نمود واژه پاپ
کلمه پاپ از اوایل قرن بیستم برای اشاره به موسیقی همه پسند استفاده میشده است اما از اواسط دهه ۵۰ میلادی شروع به استفاده از آن برای یک ژانر متمایز کردند که بیشتر به عنوان جایگزینی برای موسیقی آرام تر و سبک تر نسب به راک اند رول بود.[۵۹][۶۰]از حدود سال ۱۹۶۷ استفاده از واژه پاپ به طور فزاینده ای در برابر راک افزایش پیدا کرد. پاپ برای برای توصیف فرمی بود که تجاری تر، ساده و یکبار مصرف بود.[۲۴] از موسیقی راک به عنوان سبکی که به کیفیت موسیقی خود، ارزشهای هنری و متفاوت بودن، اجرا زنده سازها و سبکی که به جای دنبال کردن نوآوری می کند؛ یاد میکردند، بهویژه اینکه جٌنگ های سبک راک اغلب با خرده فرهنگهای زمان خود همراه بود (مانند فرهنگ ضد فرهنگ دهه 1960).[۶۱][۶۲][۶۳][۶۴] با این وجود، بسیاری از ترانه های پاپ و راک در قرن ۲۰ ام میلادی از نظر صدا، ساز و سروده ها بسیار شبیه به هم بوده اند.[nb ۱]
از نیمه دوم دهه ۵۰ و اوایل دهه ۶۰ میلادی به عنوان دوره افول راک اند رول یاد می کنند.[۶۸] برخی از تاریخ شناسان موسیقی تبدیل شدن راک اند رول به موسیقی راک را بدون نوآوری های که در دهه ۶۰ میلادی در انگلیس اتفاق افتاد را، امکان پذیر نمیداند.[۶۹][۷۰] هرچند راک اند رول در پایان دهه ۵۰ میلادی به طور کامل ناپدید نشد اما بخش بزرگی از فروش خود را به هنرمندانی مانند چابی چکر و ترانه های مانند توییست در اوایل دهه ۶۰ میلادی داد.[۷۱][nb ۲] برخی از تاریخ شناسان موسیقی همچنین به پیشرفتهای فنی و مبتکرانهای راک اند رول اشاره کردهاند مانند، استفاده از ساز های الکترونیکی توسط مبتکرانی مانند جو میک، و استفاده از شیوه دیوار صدا که توسط فیل اسپکتور برای اولین بار استفاده شد.[۷۵]
دهه ۱۹۶۰: نخستین تاخت و تاز انگلیس و گسترده شدن سبک راک
تاخت و تاز انگلیس
در پایان سال ۶۲ میلادی، راک بریتانیا با گروههای که موسیقی بیت مینواختند مانند بیتلز، گری و پیس میکرز و سرچرز از لیورپول و فردی و دریمرز، هرمانز هرمیتز و هالیز از منچستر آغاز شد. آنها از طیف گسترده ای از سبک ها آمریکایی مانند راک اند رول، سول، ریتم اند بلوز و سرف راک استفاده میکردند.[۷۶] در ابتدا آن ها فقط آهنگ های آمریکایی را در مهمانی ها و مجالس باز خوانی میکردند. گروههایی مانند حیوانات از نیوکاسل و دِم از بلفاست[۷۷] و بهویژه گروههایی از لندن مانند رولینگ استونز و یاردبردز که بسیار بیشتر تحت تأثیر موسیقی ریتم اند بلوز و بلوز قرار داشتند.[۷۸] این گروه ها کم کم آغاز به نوشتن آهنگ های خود کردند. آنان سبک موسیقی ایالات متحده را با هم ترکیب می کردند و پایه های راک را بنیان گذاشتند. گروههای بیت بیشتر به ملودیهای موزون، هماهنگ و یکپارچه گرایش داشتند، در حالی که نخستین آهنگهای بلوز انگلیسی به سمت آهنگهایی که کمتر موزون و بیشتر دارای ملودی ها پیچیده ای بودند، گرایش داشتند. با این حال در سال های نخستین راک اند رول در انگلیس، شباهت های بسیاری بین این دو سبک وجود داشت.[۷۹] در سال ۱۹۶۳ با رهبری بیتلز گروههای بیت به موفقیت گسترده ای در انگلیس دست یافتند و نخستین آهنگ های راک وارد نمودار های فروش شدند.[۸۰]
می خواهم دستت را بگریم نخستین ترانه بیتلز بود که به نمودار بیلبورد هات ۱۰۰ وارد شد[۸۱] و هفت هفته در جایگاه نخست نمودار و روی هم رفته ۱۵ هفته در این نمودار ماند.[۸۲][۸۳] اولین حضور آنها در «دِ اد سالون شو» در ۹ فوریه ۱۹۶۴ بود که حدود ۷۳ میلیون نفر بیننده داشت (در آن زمان بالاترین رکورد برای یک برنامه تلویزیونی در ایلات متحده بود). از این برنامه به عنوان نقطه عطفی در فرهنگ پاپ آمریکا محسوب می شود. در طول هفته ۴ ام آپریل سال ۶۴ میلادی، بیتلز ۱۲ جایگاه در نمودار بیلبورد هات ۱۰۰ داست و تمامی جایگاه یکم تا پنجم را در اختیار خود داشت. بیتلز تبدیل به پرفروشترین گروه راک در تمام دوران شد، همچنین گروههای انگلیس بعد از آنها شروع به ورود به نمودارهای فروش موسیقی ایالات متحده کردند.[۸۴] در طول دو سال بعدی، گروه هایی راک انگلیسی مانند پیتر و گوردون، حیوانات، [۸۵] مانفرد مان ، پتولا کلارک، [۸۵] فردی و دِ ریمرز، وین فونتانا، مایندبندرز، هرمان هرمیتز، رولینگ استون،[۸۶] تٌروگز و دونوان[۸۷] نمودار فروش انگلیس و ایالات متحده را در سیطره خیش در آوردند. [۸۸] دو گروه کینکس و دیو کلارک فایو بخشی از این نخستین تاخت و تاز انگلیس بودند.[۸۹] [۹۰]
نخستین تاخت و تاز انگلیس به جهانی شدن موسیقی راک کمک کرد و راه را برای موسیقیدانان دگر انگلیسی و ایرلندی برای دستیابی به موفقیت جهانی باز کرد.[۹۱] این جنبش در ایالات متحده پایانی بر موسیقی سرف راک، گروههای دخترانه و آیدل های نوجوانان گذاشت که در نیمه دوم دهه 50 و 60 میلادی محبوبیت زیادی داشتند. [۹۲] نخستین تاخت و تاز انگلیس نقش برجسته ای در پختگی راک و پایان راک اند رول ایفا کردند. این گروه ها بر پایه گیتار لید، گیتار ریتم، گیتار بیس و سازهای کوبه ای بودند و همچنین آنان خود ترانه های خود را می نوشتند که در راک اند رول این رویه متفاوت بود. [۹۳]گروه بیتلز با جنگ روح لاستیکی خود استاندارد جدیدی در موسیقی راک بنیان گذاشت که بر سویه هنری سفارش زیادی داشت. سایر گروهای راک انگلیسی مانند رولینگ استونز با جنگ پس از آن، بیتلز با رولور و دِِ هو با پرشتاب، نیز این روند را ادامه دادند. همچنین موسیقیدانان آمریکایی بیچ بویز با صدای حیوانات خانگی و باب دیلن با بلوند روی بلوند به سویه هنری در موسیقی خود توجه بیشتری کردند.[۹۴]
راک بیکلام و سِرف راک
راک بیکلام توسط نوازندگانی مانند دوین ادی، لینک وری، دِ ونچرز و دیک دیل به محبوبیت رسید. این نوازندگان با افزودن بازآوایش به صدای گیتار، نوازندگی سریع و متناوب و افزودن ریشه های موسیقی از ایران و مکزیک به گسترش این سبک کمک کردند. دیک دیل در سال ۱۹۶۱ و ۶۲ با ترانه های پرفروش خود «بزن بریم» و میسیرلو سرف راک به محبوبیت فراوانی رساند.[۹۵] مانند دیل و گروه موسیقی اش «دل تونز»، بیشتر گروههای سرف راک اولیه در کالیفرنیای جنوبی تشکیل شدند، مانند بل-ایرز ، چلنجرز و ادی و شومن.[۹۶] دِ شانتایز در سال ۱۹۶۳میلادی ترانه لوله شناخته شده ترین آهنگ سرف راک سال ۶۳ میلادی را منتشر کردند. خسته " در سال ۱۹۶۳ توسط گروه دِ سرفاریس در سال ۱۹۶۵ منتشر شد که به رتبه ۲ و ۱۰ در نمودارهای بیلبورد رسید.[۹۷] سرف راک در اروپا نیز پرطرفدار بود. گروه انگلیسی شدووز در اوایل دهه ۶۰ میلادی با آهنگ هایی مانند آپاچی و کان-تیکی و گروه سوئدی دِ اسپاتنیک در اروپا بسیار پرفروش بودند.
موسیقی سرف راک بزرگترین موفقیت تجاری خود توسط بیچ بویز که در سال ۱۹۶۱ در کالیفرنیای جنوبی شکل گرفت، به دست آورد. آلبومهای اولیه آنها شامل آهنگ های سرف راک (از جمله بازخوانی آهنگ های دیک دیل) راک اند رول و دوو واپ بود.[۹۸] اولین ترانه بیچ بویز که وارد نمودار فروش بیلبورد شد، «سرفین» بود که در سال ۱۹۶۲ وارد نمودار ۱۰۰ آهنگ برتر بیلبورد رسید و کمک کرد تا سرف راک به سبک موفقی در ایالات متحده تبدیل شود. [۹۹] گفته می شود که سرف راک با نخستین تهاجم انگلیس در سال ۶۴ میلادی به دست فراموشی سپرده شد چرا که بیشتر آهنگهای سرف راک بین سالهای ۶۱ تا ۶۵ میلادی ساخته و پخش شده اند. [۱۰۰][nb ۳]
پاپ راک
پاپ راک یکی از عمدهترین شاخههای موسیقی محسوب میشود که بهطور کلی به هر نوع موسیقی پاپ ساخته شده پس از دوران جذب راک اند رول میگویند. از ویژگیهای این سبک ملودیک و گیرا بودن موسیقی آن است.
سافت راک
گرچه سبک سافت راک (Soft Rock) در اوایل دههٔ هفتاد پایهگذاری شد اما زمزمههای آن از اواخر دهه شصت آغاز شده بود. سافت راک موسیقی ملایمیست که بیشتر تکیه بر خواننده و ترانهسرا دارد تا نوازنده؛ گروه فلیت وود مک در دهه هفتاد مشهورترین گروه این سبک است.
سافت راک تا حدی متمایل به پاپ-راک است اما با فضایی ملایمتر و نرمتر. گروههایی مثل کارپنترز و شیکاگو تکیه بر موسیقی ساده و ملودیک داشتند و در طول حیات خود با تهیهکنندگان مختلفی هم کار کردند. در طول دههٔ هفتاد، سافت راک بازار موسیقی را تحت تأثیر خود قرار داد و بهطور جدی موسیقی تلفیقی هم عصر خودش را دچار دگرگونی کرد و در ایران هم گروههای زیادی در این سبک فعالیت دارند مانند دِ وِیز، رضا یزدانی، شروین اِن زِد بند و ….
هارد راک
از نظرِ اکثریت دست اندر کاران موسیقی، دو سبک هارد راک و هوی متال مشابه هستند. چرا که شباهتهای بسیار زیادی بهم دارند. در هر دو مورد صدای خشن گیتار کاملاً قابل تشخیص است و بهطورِ معمول نقش اساسی را در گروه، خواننده اجرا میکند که معمولاً وظیفه نواختن سازی را هم به عهده دارد. اگر چه تفاوتهای اساسی نیز دیده میشود از جمله لزوم وجود ریتم در پس زمینه موسیقی هارد راک. در صورتی که این ویژگی در موسیقی هوی متال دیده نمیشود بلکه این نوع موسیقی بر صدای خشن گیتار و ریتمهای کوبهای تکیه دارد. لد زپلین، گانز ان رزز و ای سی/دی سی از پر نفوذترین گروههای سبک هارد راک هستند.
هارد راک در اواخر دههٔ ۶۰ رشد خود را آغاز کرد و تحولی در زمینه موسیقی راک ایجاد کرد. در هارد راک کمتر از بلوز از بداهه نوازی استفاده میشود و در عین حال به خشونت سبک هوی متال نیست، اگرچه همان ریفها و سولوهای طولانی و صداهای خشن در هارد راک نیز هست.در این سبک این ریتمها و ریفها هستند که بیشترین اهمیت را دارند و باید به بلندترین شکل ممکن نواخته بشوند.
گرانج
سبکی که اوج درخشش آن در دهه ۹۰ اتفاق افتاد و تبدیل به محبوبترین سبک هارد راک این دهه شد و این درخشش نتیجه خلاقیت کرت کوبین و بقیه اعضای نیروانا بود.[نیازمند منبع] سبکی که از دل بلک سبث برخاست و حاصل ترکیب موسیقی پانک و هوی متال بود و البته گرایشش بیشتر به سمت پانک بود تا هوی متال، بهخصوص در انتخاب اشعار و نوع اعتراض موسیقایی آن. اما در نحوه نواختن ریفها به هوی متال شباهت بیشتری داشت. این سبک دارای دو نسل و دورهٔ مشخص است: نسل اول شامل گروههای گرین ریور، ماد هانی میشد که این موج هنوز هم ادامه دارد و ریفهای آن سنگین تر و خشن تر از ریفهای دورهٔ دوم است. مشهورترین گروه از موج دوم نیروانا است که موسیقی آن ملودیک تر از سایر گروههای گرانج است و مهمترین ویژگی آن stop-start زیاد آنست.[نیازمند منبع]
آلترنیتیو راک
آلترنیتیو راک یکی از شاخههای راک است که تمام گروهای پست پانک را از اواسط دهه هشتاد تا اواسط دهه ۹۰ تحت تأثیر خود قرار داد. از مطرحترین گروهها و هنرمندا به یوتو، امو، نیروانا، میوز، کرید، پیومنت و ... اشاره کرد.
پانک راک
در اواخر دهه ۶۰ و دهه ۷۰، رویدادهای اجتماعی، مانند جنگ ویتنام، تورم، و بیکاری، در موسیقی ان دوران خود را منعکس میکرد. در حالی که موسیقی جدی تر میشد، اما ارتباطش با مسایل روزمره زندگی کم میشد و در بیشتر حالت فرار از واقعیات میگرفت. در همین زمان بود که گروههای پانک در انگلیس با تأثیر گرفتن از این جو، و همچنین با کمک از موسیقی بعضی از گروههای آمریکایی، رو به گسترش گذاشتند. از اولین و مشهورترین این گروهها، سکس پیستولز بود.
تنوعهای موسیقی راک در دهه ۱۹۸۰
در دهه ۱۹۸۰ موسیقی راک مردمی اشباع و جذب شد. این دوران همچنین شاهد موج جدید هوی متال انگلیسی بود. در اولین بخش این دهه شاهد هنرنمایی ابتکارها و نوآوریهای ادی ون هلن و گروه ای سی دی سی هستیم. بونو از یوتو به گرایش و تمایلهای خود ادامه داد. همگام با این پدیده، باندهای موج جدید پاپ با اجرا کنندگانی مانند بیلی آیدولو گوگوسبا شهرت افزاینده خود مردمی و عمومی باقیماند. راک قلب مملکت آمریکایی این مورد بهطور قوی افزایش یافت که مثالی از آن توسط بروس اسپرینگتون، باب سیگر، جان (کوگار) ملنکاپ و دیگران بود؛ که این توسط تصنیف نویسان- خوانندگان سنتی آمریکایی، پل سایمون و ستاره سابق انگلیسی برنامه راک، پیتر گابریل موسیقی راک ورل با انواع سبکهای موسیقی سنتی در سراسر جهان تقویت و معروف شد، این شهرت و معروفیت بنام *موسیقی جهانی* شناخته شد و شامل تقویت و معروفیت مانند راک نسلهای مختلف شد.
این باندها دردهه ۸۰ تعداد بسیار زیادی را به طرف راک انگلیسی زیرزمینیتوی-پاپ، برق کفش و سنگ فضایی مانند نفوذ گیتار سنتی انگلیسی که توسط نوازندگان سنگ درخشان اجرا و پخش میشد، کشاندند. برای مدتی بلور اوسیس با رقابت سرسختانه مشابه با رقیبان نوازندگان سنگهای غلتان بودند. برای مدت دیگری باندهایی مانند بلور که گرایش به پیروی از چهرههای کوچک و پرهیجان، اوسیس ترکیب شده باجنبههای سنگهای غلتان و با ملودی نوازندگان آن داشتند. بادهای روحیه و رادیو هد تمایلی به مجریهایی مانند الویس کوستلو، فرزام، پینک فلوید و R.E.M با موسیقی راک پیشرفته و ویرایش شده در بیشتر آلبومهای معروف، کامپیوتر OK «داشتند. این باندها خیلی موفق بودند و برای مدت زمانی به اوسیس لقب» بزرگترین باند در جهان" بخاطر تشکر از فروش ۱۴ میلیون نسخه از آلبوم آنها در سراسر جهان داده شده بود ولی بعد از ورشکستگی و فروپاشی باند، مصیبت از دست دادن محبوبیت مردمی و همگانی و کاهش چشمگیر حمایت عمومی در ایالات متحده افت پیدا کردند. باند روحیه بعد از ایجاد مشکلاتی در آن و کنار کشیدن باند دیگر رادیو هد به داخل باندهای الکترونیکی ایالات متحده آمریکا به عنوان یک مشکل عمده از هم پاشیده شدند.
بریت پاپ
موقعی که آمریکا لبریز از موسیقی گانگ و گانگ ثانوی و هیپ هاپ بود، بریتانیا به سبک موسیقیای در اواسط دهه ۹۰ بازگشت که بریت پاپ نامیده میشد و توسط باندهایی مانند سدو، اوسیس، روحیه، ردیو هد، پالپ و بلِر اجرا میشد.
جستارهای وابسته
هوی متال
یکی از زیرشاخههای اصلی راک، سبک هوی متال است که امروزه خود به عنوان یک شاخهٔ اصلی شناخته میشود. از موسیقی متال که به علت خشنبودن آواها به این نام خوانده میشود، به خودی خود زیر شاخههای متعددی منشعب شدهاست. این موسیقی با گروه لد زپلین و سپس بلک سبث آغاز شد. دههٔ هشتاد میلادی دوران شکلگیری کاملتر و تعالی این سبک به حساب میآید.
یادداشتها
منابع
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «rock». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۲۹ اوت ۲۰۱۰.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Rock And Roll». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۲۹ اوت ۲۰۱۰.
پیوند به بیرون
- موسیقی راک در کرلی