رخ (کانی‌شناسی)

به تمایل بلورها برای شکست در امتداد صفحات بلوری خاص، رَخ یا کلیواژ (به انگلیسی : cleavage) گفته می‌شود. این سطوح معمولاً دسته صفحات با چگالی اتمی کم و فاصلهٔ زیاد هستند.

فلوئوریت سبز با رخ برجسته.

انواع رخ

رخ‌ها می‌توانند، کامل، خوب، مشخص یا ناقص باشند.

انواع دیگر رخ‌ها عبارتند از[۱]:

  • رَخ انحلالی[۲] یا رَخ انحلال فشاری[۳]:رَخی که با رگه‌های بازمانده انحلال‌ناپذیر یا سوگیری ترجیحی دانه‌های طویل یا ورقه‌های میکا مشخص می‌شود.
  • رَخ سنگِ لوحی[۴]: رخی که در آن حوزه‌های کشیده‌ای از انبوهه‌های کوارتز یا فلدسپار با لایه‌هایی از میکا از هم جدا می‌شوند.
  • رخ فاصله‌دار[۵]: رخی با حوزه‌های مشخص یا سطوحی که با نواحی فاقد رَخ از هم جدا می‌شوند.
  • رَخ قاعده‌ای[۶]: رخ‌های کانیایی به موازات صفحه قاعده‌ای
  • رخ کنگره‌ای[۷]: رخی ناشی از سوگیری ترجیحی لایه‌های سنگ یا دانه‌های کانی که بر اثر چین‌خوردگی ریزمقیاس به وجود می‌آید
  • رخ مدادی[۸] یا ساختار مدادی: رخی که باعث شکسته شدن سنگ به‌ صورت قطعات دراز و کشیده، شبیه به مداد، می‌شود.

منابع

  • Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed., Wiley, pp. 200 - 202

جستارهای وابسته

  • شکست کلیواژ
🔥 Top keywords: