طوفان شن
توفان شن، توفان گرد و غبار یا توفان خاک[۱] پدیدهای جوی است که در مناطق خشک و نیمهخشک رخ میدهد. در این پدیده بادی نیرومند ذرات ماسه را از سطح خشک زمین به هوا بلند میکند.[۲] این ذرات بسته به اندازه آنها تا مسافتهای زیادی در هوا حرکت میکنند و در آخر به زمین فرو میافتند.[۳]
در طوفان گرد و غبار، یا بهطور عامیانه طوفان شن، بادهای قوی گرد و غبار را از زمین بلند کرده و میدان دید به کمتر از یک کیلومتر میرسد. عوامل مختلفی اعم از عوامل جوی، وجود بادهای شدید، خاک لخت و بدون پوشش گیاهی، ساختارهای زمینشناسی، بارندگی کم، کاهش رطوبت خاک و آب و هوای خشک سبب تشکیل اینگونه طوفانها میگردد. در سالهای اخیر بهدلیل تغییرات اقلیمی و آب و هوای کره زمین، وقوع طوفانهای گرد و غبار افزایش یافتهاست.[۴][۵]
طوفان شن و راهکارهای مقابله با آن
تاکنون به مناطق کویری سفر رفتهاید؟ ناگهان بادی تند شروع به وزیدن بگیرد و شنها به هوا بلند شوند، چشمهایتان شروع به سوزش کند و نفس کشیدن سخت شود! اگر درون وسیله نقلیه خود هستید، بیرون آمدن از ماشین برایتان دشوار شود. در این مواقع باید گفت که شما دچار طوفان شن شدهاید. طوفان شن در طول قرنها معضل همیشگی کشورهایی بودهاست که در آن نقاط کویری و صحرایی وجود دارد. هر جایی که آب و هوا خشک باشد امکان بروز طوفان شن وجود دارد و در هر کشوری و فرهنگی، راهکارهای مقابله با آن متفاوت است. در مجله الی گشت به گرد و غبار و طوفان شن پرداخته و اگر به مناطقی رفتید که با چنین پدیده ای مواجه شدید، میتوانید راهکارهای مقابله با طوفان شن را به خاطر آورده و از آنها استفاده کنید.
گرد و غبار در ایران
در سالهای اخیر گرد و خاک وارد شده به ایران از همسایههای غربی، شامل کشورهای عراق، سوریه، اردن، عربستان و خود کشور ایران نشأت گرفتهاست. سهم هر کدام از کشورهای مزبور در تولید گرد و خاک متفاوت بوده و بیشترین نقش در تولید آن را به ترتیب کشورهای عراق، سوریه و عربستان بر عهده دارند.[۶][۷]