نشانگان آسپرگر
نشانگان آسپرگر یا سندرم آسپرگر (به انگلیسی: Asperger syndrome) یک نوع اختلال رشد عصبی است که با مشکلات قابل توجه در ارتباط بین فردی و ارتباط غیرکلامی و ارتباط چشمی مستقیم و اشکال در انجام حرکات پیچیده فیزیکی مانند رقص، مشخص می‌شود، که معمولاً به همراه علایق و رفتارهای وسواسی و تکراری است. بهره هوشی (iQ) در این افراد بالاتر از میانگین جامعه است و استعداد فوق‌العاده خوبی در ریاضیات و تحلیل، کامپیوتر و حتی علوم انسانی دارند. برعکس افراد عادی، از کلیات به سمت جزئیات می‌روند و معمولاً در افکار خود غرق می‌شوند و دارای تفکرات عمیق و تصویرسازی ذهنی قوی و تخیلی قوی مانند نسخهٔ پیشرفته یک سیستم واقعیت مجازی و فراتر از آن هستند. نخستین بار در سال ۱۹۴۴ پزشک اتریشی به نام هانس آسپرگر با انتشار مقاله‌ای آن را توصیف کرد.[۱][۲]
| نشانگان آسپرگر | |
|---|---|
 | |
| علایق محدود یا رفتارهای تکراری، مانند علاقه این پسر به مدل اسباب بازی یک مولکول، ممکن است از ویژگی‌های آسپرگر باشد. | |
| تخصص | روان‌پزشکی  |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | F84.5 |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | ۲۹۹٫۸۰ |
| اُمیم | ۶۰۸۶۳۸ |
| دادگان بیماری‌ها | 31268 |
| مدلاین پلاس | 001549 |
| ئی‌مدیسین | ped/۱۴۷ |
| پیشنت پلاس | aspergers-syndrome نشانگان آسپرگر |
| سمپ | F03.550.325.100 |
نشانگان آسپرگر به صورت شکل ملایمی از طیف اوتیسم شمرده می‌شود، و وجه تمایز آن، حفظ مهارت‌های تکلمی و بهرهٔ هوشی (iQ) بالاتر از میانگین جامعه و حافظه بلندمدت قوی است و مورد تمایز دیگر خودآگاهی این افراد نسبت به شرایط خود و آزادانه صحبت کردن دربارهٔ محدودیت‌ها است؛ هرچند بعضی از پژوهش‌ها نشان‌دهندهٔ تفاوت اساسی بین سندرم آسپرگر و اوتیسم با عملکرد بالا است.[۳]
علائم نشانگان آسپرگر
افرادی با این نشانگان ممکن است دارای یک یا چند مورد از ویژگی‌ها باشند:
روابط اجتماعی ضعیف، رفتارهای وسواسی و تکراری، خویشتن-محوری، تفکر منطقی و غیر عاطفی، علایق متمرکز، یادگیری آسان‌تر زبان‌های ثانوی، و در برخی کمبود در توانایی‌های حرکتی. ممکن است توانایی‌های حرکتی به‌طور محدودی کامل نشود و در طرز راه رفتن یا دویدن دیده نشود اما با انجام فعالیت‌های حرکتی پیچیده‌تر مثل راندن دوچرخه یا توپ بازی مشخص شود، به همین خاطر این افراد در معرض آسیب‌های فیزیکی زیادی از سمت جامعه قرار می‌گیرند.
افرادی که دچار سندرم آسپرگر هستند ممکن است به مشکلات فراوان در تعاملات اجتماعی برخورد کنند و دارای خصوصیات رفتاری کلیشه‌ای (مانند نوعی خاص از پوشش، رفتار تکراری مانند مطالعه یا داشتن روش مخصوص به خود در انجام کارها) در رفتارها و علایق هستند. افراد مبتلا به این نشانگان، علاقه‌ای به روابط و تعاملات اجتماعی ندارند، هرچند می‌توانند روابط اجتماعی را کاملاً تجزیه و تحلیل کنند ولی در اجرای عملی این تحلیل‌ها ضعیف عمل می‌کنند. در برخی موارد به دلیل نوع دیدگاهشان به روابط اجتماعی و انسانی، دیده شده فرد مبتلا توانایی منحصر به فردی در روان‌شناسی و علوم انسانی داشته‌است.[۴]
کودکان مبتلا به آسپرگر تنها به یک موضوع علاقه نشان می‌دهند و تمایل دارند همه چیز را در ارتباط با آن موضوع واحد بدانند و راجع به دیگر مباحث کمتر صحبت می‌کنند؛ بنابراین این کودکان به دلیل کمبود علاقه به روابط اجتماعی، درون‌گرایی و دامنه محدود علایق از دیگران جدا می‌شوند و برقراری ارتباط با سایرین را با رفتار غیر متعارف و نامناسب خود یا درخواست صحبت کردن، تنها راجع به یک موضوع خاص، غیرممکن می‌سازند.[۵]نشانگان آسپرگر معمولاً دیرتر از اوتیسم دیده می‌شود و معمولاً بعدتر مشخص می‌گردد.[۶]
طبقه‌بندی
اشتراکات زیستی-عصبی بین نشانگان آسپرگر و اوتیسم با عملکرد بالا کماکان نامعلوم است. طبقه‌بندی نشانگان آسپرگر به‌طور ناخواسته از شیوهٔ کشف اوتیسم تأثیر پذیرفته‌است و ممکن است هیچ ارتباطی با ماهیّت اصلی آن نداشته باشد.[۷]
نشانگان آسپرگر در بالغین
شواهدی وجود دارد که کودکان دارای نشانگان آسپرگر، با افزایش سن بهبودی نسبی پیدا می‌کنند:تا بیست درصد این کودکان ممکن است در بزرگسالی دیگر در حیطهٔ تشخیصی این نشانگان قرار نگیرند، هرچند که سختی‌های اجتماعی دوام خواهند داشت.[۸]تا سال ۲۰۰۶ هیچ پژوهش مشخصی در مورد آثار بلند مدّت نشانگان آسپرگر بر شیوهٔ زندگی افراد صورت نگرفته بود و هیچ گونه پیگیری نظام‌مندی هم در خصوص مطالعهٔ بلند مدّت کودکان آسپرگر در دسترس نبود.
افراد دارای آسپرگر طول عمر معمولی دارند ولی با درصد بیشتری ممکن است دچار افسردگی یا خشم اجتماعی شوند که می‌توانند تأثیر منفی بر روند بهبودی بگذارند. با وجود این که برخی سختی‌های اجتماعی و توانایی‌های فیزیکی-حرکتی ممکن است تا پایان عمر دوام پیدا کنند ولی شرایط زندگی آن‌ها به مراتب بهتر از افرادی است که در طیف‌های مختلف اوتیسم قرار دارند.[۹]بیشتر دانش‌آموزان و دانشجویان دارای نشانگان آسپرگر توانایی بهتری در ریاضیات و حل مسائل دارند و برخی از آن‌ها توانایی بیشتری در حیطه‌های نیازمند به آنالیز تحلیلی از خود نشان می‌دهند.[۱۰]
بعد از شایعه این موضوع که تیموتی مک‌وی بمب‌گذار بزرگ‌ترین حادثه تروریستی داخلی ایالات متحده در انفجار اکلاهماسیتی مبتلا به سندروم آسپرگر بوده‌است، مطالعاتی در مورد رابطه میزان ارتکاب جرم و سندرم آسپرگر صورت گرفته‌است.[۱۱] نتایج این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که میزان ارتکاب جرم در افراد دارای سندرم آسپرگر کمتر از میانگین جامعه است، میزان سوءمصرف مواد مخدر نیز کمتر مشاهده شده‌است. جرائم مربوط به رفتار تهاجمی نیز عمدتاً واکنشی و در غیر این مورد انتقامی بوده‌است. جرائم مربوط به کلاهبرداری‌های پیچیده مالی و جرم‌های فضای مجازی به میزان اندکی بالاتر از سطح میانگین جامعه مشاهده شده‌است.[۱۲]
افراد سرشناس دارای نشانگان آسپرگر
آسپرگر در سینما
فیلم‌های زیر در رابطه با نشانگان آسپرگر است:
- تئوری بیگ بنگ (۲۰۰۷ آمریکا)
- موتسارت و نهنگ (۲۰۰۵ آمریکا)
- کیک برفی (۲۰۰۶ انگلیس-کانادا)
- بن ایکس (۲۰۰۷ بلژیک-هلند)
- تخیل (۲۰۰۷ آمریکا)
- آدام (۲۰۰۹ آمریکا)
- مری و مکس (۲۰۰۹ استرالیا)
- من خان هستم (۲۰۱۰ هند)
- تمپل گرندین (۲۰۱۰ آمریکا)
- سیمون ساده (۲۰۱۰ سوئد)
- صید ماهی آزاد در یمن (۲۰۱۱ انگلیس)
- فوق‌العاده بلند و بیش از حد نزدیک (۲۰۱۱ آمریکا)
- قورباغه سفید (۲۰۱۲ آمریکا)
- ایکس + وای (۲۰۱۴ انگلیس)
- جین یک دوست‌پسر می‌خواهد (۲۰۱۵ آمریکا)
- حسابدار (۲۰۱۶ آمریکا)
- شرلوک(۲۰۱۷ بریتانیا)
- آقای همه‌چیزدان (۲۰۱۸ فرانسه)
- شاهد بی‌گناه (۲۰۱۹ کره جنوبی)
- منشی شب(۲۰۲۰ آمریکا)
- نقل مکان به بهشت(۲۰۲۱ کره جنوبی)
- وکیل عجیب وو یونگ وو (۲۰۲۲ کره جنوبی)
- دوره فشرده عاشقانه (۲۰۲۳ کره جنوبی)