کودک خیابانی

کودک خیابانی بر اساس ماده یک پیمان نامه حقوق کودک، به افرادی اطلاق می‌شود که زیر ۱۸ سال می‌باشند، در خیابان زندگی و کار می‌کنند. خانواده ندارند یا امکان دسترسی به خانواده برخی از آنها وجود ندارد و بازگشت آنها نیز به خانواده امکان دارد و خانواده نیز منتظر بازگشت آنها است و همینطور کودکانی که خانواده منتظر آنان نمی‌باشد.^[۱]

عواملی مانند ناکامی خانوادگی، جنگ، فقر، حوادث و سوانح طبیعی یا انسانی، سوء استفاده توسط بزرگسالان، مهاجرت و خشونت از مهمترین عوامل کشانده شدن کودکان به خیابان‌ها هستند.

کودکان خیابانی را می‌توان در بیشتر شهرهای بزرگ جهان که در حال توسعه هستند یا در کشورهای ناپایدار از لحاظ اقتصادی مانند هند^[۲]، چین^[۳]، روسیه و کشورهای آفریقایی^[۴] یافت.

تحقیقی تحت عنوان بررسی عوامل مؤثر در بروز پدیده کودکان خیابانی شهر مشهد انجام گرفت. نتایج تحقیق مبین آن است که ۶۶ درصد از کودکان خیابانی مورد بررسی با خانواده‌های خود در ارتباط اند و برای کسب و کار و درآمد، امرار معاش از منزل بیرون آمده و سر به خیابان می‌گذارند. تعداد ۳۰ درصد از آنها سابقه محکومیت دارند. ۴۱ درصد از آنها بی سواد یا سطح تحصیلات پایین داشته و ۸۵ درصد شان ملیت ایرانی داشته‌اند. ۵۶ درصد آنای به علت ناسازگاری با والدین مخصوصاً بد رفتاری پدر اقدام به ترک خانه کرده‌اند. در مورد انحراف جنسی، ۴۴ درصد آنها دارای اختلالات جنسی و ۲۲ درصد آنها مورد اغفال گزارش کرده‌اند. ۸۰ درصد کودکان کم سن و سال هستند که کمتر از ۱۰۰ تومان در روز درآمد دارند.^[۵]

طبق آخرین آماری که مقامات ایران در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۳۹۸ دادند، تنها در تهران ۱۴ هزار زباله‌گرد وجود دارد که یک سوم آنها یعنی ۴ هزار و ۷۰۰ نفر کودک هستند.^[۶]

بررسی جامعه کودکان خیابانی

• آیین نامه ساماندهی کودکان خیابانی
• The Hope Foundation: Offering protection، education and healthcare to street children in Kolkata، India
• Street Children in Gimbi، Ethiopia، including documentary of a specific boy
• Streetconnect.org: A clearing house of information for and about homeless youth