نون خ

شخصیت‌های اصلی

فصل اول

فصل اول مجموعه تلویزیونی نون خ از ۱ فروردین ۱۳۹۸ پخش شد. نون خ نام مجموعهٔ تلویزیونی ایرانی به کارگردانی سعید آقاخانی و نویسندگی امیر وفایی و محمد تنابنده است. ترانهٔ تیتراژ پایانی فصل اول را حسین صفامنش خوانده است.^[۹]

خلاصهٔ داستان

این سریال، داستانی اجتماعی و آمیخته با طنز دارد. نورالدین خانزاده (سعید آقاخانی) صاحب یک کارگاه فرآوری تخمهٔ آفتاب‌گردان است. او ۴ دختر و یک نوه دارد. کشاورزان هم‌محلی نورالدین، محصول تخمهٔ آفتاب‌گردان خود را به نورالدین فروخته‌اند. نورالدین این محصول را به شخصی ساکن تهران به نام میرزایی فروخته است تا او این محصولات را در کشور ترکیه به فروش برساند. در همین حین، خبر می‌رسد که میرزایی از دنیا رفته است و کشاورزان که از این خبر مطلع می‌شوند هر یک به نحوی سعی می‌کنند تا پول محصولاتی را که به نورالدین خانزاده فروخته‌اند، از او بگیرند.

بازیگران

فصل دوم

فصل دوم مجموعه تلویزیونی نون خ از ۲۲ فروردین تا ۴ اردیبهشت ۱۳۹۹، پیش از ماه رمضان، به روی آنتن شبکه یک رفت.^[۱۰]

فصل دوم این مجموعه توانست نظر مثبت مخاطبان و منتقدین زیادی را به خود جلب کند.^[۱۱]

تولید

با اینکه فصل اول این سریال در نوروز بروی آنتن رفت اما به دلیل تقارن با پخش سریال «پایتخت» مدیران شبکه یک بر آن شدند تا فصل دو «نون خ» را برای ماه رمضان تولید کنند و بر همین اساس بنا بود تا این سریال ۳۰ قسمت باشد. اما به دلیل شیوع بیماری کرونا که به کردستان هم رسیده بود تنها ۱۷ قسمت از این سریال ضبط شد تا عوامل این سریال در شرایط بهداشتی کامل و در قرنطینه خانگی این دوره را به سلامت پشت سر بگذارند. همچنین با اینکه قرار بود این سریال با شروع ماه رمضان پخش شود اما حدود ۱۷ روز قبل از آغاز ماه رمضان پخش خود را از سر گرفت تا قبل از ماه رمضان به پایان برسد و سریال دیگری جایگزین آن شود.^[۱۲]

موسیقی

در تیتراژ و در انتهای قسمت پایانی از موسیقی‌های کردزبان‌ها استفاده شده است^[۱۳] تیتراژ سریال «نون خ» در فصل اول را حسین صفامنش خواند اما در فصل دومِ این سریال، بخش فارسی هم به تیتراژ اضافه شد تا حسین صفامنش بخش کُردی و صادق آزمند هم بخش فارسی را بخواند.^[۹]

خلاصه داستان

فصل دوم در ۱۷ قسمت ۵۰ دقیقه ای ساخته شد. داستان این فصل از جایی شروع شد که نورالدین در حال پرداخت بدهی‌هایش است. ماجرایی که با مرگ مه لقاخانم همراه می‌شود. بعد از این هم در طول داستان شاهد بخشی از جریان زلزله‌های معروف غرب کشور بودیم، ماجرایی که باعث شد اهالی روستا تا امن تر شدن اوضاع به صحرا بروند و مدتی آنجا زندگی کنند. در این جابه جایی و فضای تازه هم هر روز اتفاقات جدیدی رخ می‌داد، مواردی که در ابعاد کوچک و با طنز تلخی که در آنها وجود داشت، بخشی از مسائلی که حادثه دیده‌های غرب کشور پشت سر گذاشتند را منعکس کرد.^[۱۴]

بازیگران

فصل سوم

فصل سوم مجموعه تلویزیونی نون خ در نوروز ۱۴۰۰ از شبکه یک و شبکه تماشا و شبکه نسیم پخش شد.^[۱۵][۱۶]نون خ نام مجموعهٔ تلویزیونی ایرانی به کارگردانی سعید آقاخانی و نویسندگی امیر وفایی که فصل نخست آن در نوروز ۱۳۹۸ از شبکه یک پخش شد.^{[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱]}

زبان بازیگران این سریال فارسی با لهجه کرمانشاهی هست، اما از ترانه‌های کردی سورانی و ترکمنی و لباس مردم مناطق کردنشین استان کردستان و استان کرمانشاه استفاده شده است. فصل سوم سریال «نون. خ» در سال ۱۳۹۹ ساخته شده و به یکی از پربیننده‌ترین سریال‌های نوروزی ۱۴۰۰ تلویزیون ایران تبدیل شد.^[۲۲]

تولید

فیلمبرداری فصل سوم سریال نون خ از اواسط مهرماه ۱۳۹۹ در اطراف تهران و حوالی جاجرود آغاز شد و بعد از بیش از ۱۴۰ روز، صبح سه‌شنبه ۱۲ اسفندماه به پایان رسید. یکی از جدیدترین تفاوت‌ها دربارهٔ این فصل، حضور بازیگران کره ای و شرق آسیاست. فصل سوم سریال نون خ در ۱۶ قسمت به همراه ۱ قسمت پشت صحنه برای پخش در نوروز ۱۴۰۰ از شبکه یک سیما ساخته شد.^[۲۳]

مهدی فرجی تهیه‌کننده سریال دربارهٔ روند تولید گفت:^[۲۴]

کاظم نوربخش بازیگر «سلمان» در مورد فصل ۳ گفت:

انتخاب بازیگر

بازیگر نقش سلمان دربارهٔ تأثیر سریال‌های بومی در ارتقای فرهنگ کشور تأکید کرد:

موسیقی

در قسمت پایانی از فصل سوم این سریال ترانه قدیمی «لیلیم لی» با صدای حسین صفامنش و آهنگسازی صادق آزمند پخش شد؛ آهنگی که در واقع بازسازی یک موسیقی ترکیه‌ای با شعری کُردی بود.^[۲۶]

این سریال، فانتزی آرمانی سعید آقاخانی است که در فصل‌های پیشین، با سانسور، نبردی جانانه کرد. او با وسواس، رگه طلای میهن‌دوستی را در تصاویر تیتراژها با موسیقی ارجمند کُردی بیان کرده است.^[۲۷]

موسیقی فصل سوم سریال نون خ، از ترانه‌های نوستالژیک حسن زیرک و مظهر خالقی استفاده شده است. اسامی سایر خوانندگان که با این سریال همکاری کرده‌اند به شرح زیر است:

• حسین صفامنش؛ تیتراژ پایانی سریال (بخش کُردی)
• صادق آزمند؛ تیتراژ پایانی سریال (بخش فارسی)
• امید رسول پور؛ خواننده

خلاصه داستان

داستان این مجموعه با ازدواج شیرین، دختر نورالدین شروع می‌شود که در حین آن داماد ناپدید می‌شود. در این میان شوهر خواهر نورالدین خانزاده، بهادر خان، به یک معدن طلا دست پیدا می‌کند و سعی می‌کند کسی از این قضیه مطلع نشود؛ ولی در ادامه با ورود اهالی روستا از جمله کیوان، سلمان و سیروس به ماجرای معدن، این داستان شکل دیگری به خود می‌گیرد. تلاش اهالی روستا برای استخراج طلا از معدن، رقابت فریبرز و سلمان برای ازدواج با شیرین، واریز پولی هنگفت از سوی پدر نازنین به حساب نورالدین و ورود آب قنات روستا به معدن در پی انفجار دینامیت از ماجراهایی هستند که داستان اصلی این مجموعه را شکل می‌دهند.

قسمت‌ها

بازیگران

سعید آقاخانی، علی صادقی، شقایق دهقان، سیروس میمنت، سید علی صالحی، پاشا جمالی، یدالله شادمانی، ندا قاسمی، نسرین مرادی، هدیه بازوند، مجید یاسر، شیدا یوسفی، صهبا شرافتی، ماشالله وروایی، هدی استواری، آتنا مهیاری، کاظم نوربخش، ماشاالله وروایی، سیروس سپهری، نسرین مرادی، یوسف کرمی، رضا رشیدی، سید حسین موسوی، سیروس حسینی‌فر، علی اخوان، افشین ملکی، نارین ایوبی، شقایق فتاحی، مرتضی رستمی بازیگران فصل سوم نون.خ هستند.^[۲۴]

نقد و بررسی

با رسیدن به فصل سوم با مشکلات و کمبودهای جدی در بخش شخصیت پردازی، فیلم‌نامه نویسی و حتی کارگردانی به دلیل بازی و کارگردانی همزمان سعید آقاخانی مواجه است. در حالی نون خ در فصل سوم به پایان رسید که ساخت و تولید فصل‌های جدید این اثر تلویزیونی به یک مطالبه عمومی تبدیل شده است و این میزان استقبال از یک اثر با پرداختن به مسائل و موضوعات استانهای غربی از جمله کردستان و کرمانشاه و ایلام در نوع خود بی‌نظیر است^[۲۸]

رضا استادی، منتقد سینما و تلویزیون، دربارهٔ نقاط قوت و ضعف سریال می‌گوید:^[۲۲]

قسمت پانزدهم با حدود ۳۵ دقیقه تأخیر روی آنتن شبکه یک سیما رفت. در همین رابطه خبری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که این اتفاق را به ممیزی سریال مرتبط می‌کرد. بر این اساس کاراکترهای «نون خ» در داخل معدن، ترانه‌ای از محمدرضا شجریان را همخوانی کرده بودند و به همین دلیل این بخش در پخش سریال ممیزی شد.^[۲۹]

جوایز و نامزدها

فصل چهارم

در فصل چهارم مجموعهٔ نون خ، گاو و گوسفندان روستاییان با حمله گرگ‌ها تار و مار می‌شوند و بزرگان ده برای تغییر شرایط شکار گرگ‌ها را پیشنهاد می‌کنند اما خودشان به دلایلی موفق به شکار نمی‌شوند و به همین خاطر تصمیم به استخدام شکارچی از ده بالا می‌گیرند، با این کار اختلافات قدیمی بین دو روستا سرباز کرده و ماجراهای جذابی شروع می‌شود.^{[۳۲][۳۳][۳۴][۳۵][۳۶]}

فصل پنجم

مهدی فرجی تهیه‌کننده نون خ با بیان این که سریال از مهرماه ۱۴۰۲ در حال ساخت است افزود: در فصل جدید به کرمان و سیستان و بلوچستان رفتیم و در ادامه دوباره به روستای اهالی کردستان بازگشتیم و ۹۰ درصد پروژه به انجام رسیده است و برخی از عوامل این سریال عبارتند از: سعید آقاخانی (کارگردان)، امیروفایی (نویسنده)، داودجمشیدی (مدیرتولید)، پوریا نوری (عکاس) و…^[۳۷]

بازیگران

حمیدرضا آذرنگ، سعید آقاخانی، امیر سهیلی، سیروس میمنت، مجید یاسر، بیژن بنفشه‌خواه، کاظم نوربخش، نسرین مرادی، هدیه بازوند، سید علی صالحی، پاشا جمالی، ندا قاسمی، ماشاالله وروایی، صهبا شرافتی، حسن تولیده، آتنا مهیاری، علی اخوان، افشین ملکی، وریا امینی، رضا رشیدی، سید حسین موسوی، سیروس سپهری، عاطفه باقری

قسمت‌ها

1. در این قسمت شیرین و سلمان راهی ماه عسل هستند. از طرفی نوالدین و اهالی در راه کرمان هستند تا صنایع دستی خود را به آنجا ببرند. در میان راه خلیل و مهیار هم شاهین گران‌قیمتی را برای فروش غیرقانونی حمل می‌کنند. شاهین در میان راه از دست آنها فرار می‌کند.
2. خلیل و مهیار متوجه می‌شوند پرنده پیش دختر ادریس سپهری ، باوان سپهری ، هست و به سمت مینی بوس اهالی حرکت می‌کنند. پرنده گران‌قیمت مریض می‌شود و همگی نزدیکی کرمان آن را پیش یک دامپزشک معتاد کرمانی می‌برند.

نون خ در استان کرمانشاه تولید شده و فضای این منطقه را به تصویر می‌کشد. در قسمت‌های مختلفی از سریال، از ترانه‌های هنرمندان کرد استان کردستان و آذربایجان غربی مانند مظهر خالقی، حسن زیرک و حسین صفامنش بهره برده‌اند.^[۳۸]

در تیتراژ قسمت پایانی فصل دوم از این سریال که در نوروز ۱۳۹۹ پخش شد، شعری از ایرج دهقان توسط سید جلال‌الدین محمدیان خوانده شد. در قسمت پایانی از فصل سوم این سریال ترانه قدیمی «لیلیم لی» با صدای حسین صفامنش و آهنگسازی صادق آزمند پخش شد؛ آهنگی که در واقع بازسازی یک شعر کُردی بود.

صادق آزمند آهنگساز و یکی از خوانندگان این سریال تلویزیونی پیرامون تجربه حضورش در این مجموعه و ویژگی‌های آن گفت:^[۳۹]

او افزود: «گرچه در محوریت اصلی ساخت موسیقی سریال، سازهایی چون کمانچه نقش اساسی دارند اما آنچه مدنظر ما بوده اجرای نوعی از موسیقی جدی و تامل‌برانگیز در قواره شخصیت‌سازهای ایرانی برای بیان مشکلات و مصائب مردم مناطق کردنشین و حرکت به سمتی از طنز و کمدی است.»^[۳۹]

برخی از آهنگ‌هایی که در سریال نون خ پخش شد عبارتند از:^[۹]

• آهنگ بی براری از محمد میرزاوندی
• آهنگ شیرین شیرین از سید جلال‌الدین محمدیان
• آهنگ بوی دینم از مظهر خالقی
• آهنگ خال دانه‌دانه از مظهر خالقی
• آهنگ امرو بهاره از حسن زیرک
• آهنگ زماون از حسین صفامنش
• آهنگ خوشه هه‌ورامان از کامکارها
• آهنگ غمگینو دل پشیوم از سید علی‌اصغر کردستانی
• آهنگ بارانه و بارانه از ناصر رزازی
• آهنگ هه‌وری لار از حسن زیرک
• آهنگ هرتوم ده وه از حسن زیرک
• آهنگ آشفته حالم له غمت از حشمت‌الله لرنژاد
• آهنگ لای لای از مظهر خالقی

این سریال کمک زیادی به شناخت و معرفی بیشتر مناطق و اقوام ایرانی و فرهنگ و آداب رسوم کُردها کرده است.^[۴۰] این سریال می‌تواند نقش بسیار مهمی در معرفی پتانسیل‌ها و توانمندی‌های استان‌های ایلام، کرمانشاه و کردستان به مردم سراسر ایران داشته باشد.^[۴۱]

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مجموعه نون خ که در فصل سوم به اوج خود رسید حرکت بر اساس موضوعات و سوژه‌های روز بود که سعید آقاخانی با هنرمندی هرچه تمام‌تر کوچک‌ترین موضوعات روز جامعه را در قالبی هنرمندانه بیان می‌کرد. پرداختن به مسئله کرونا، دست مایه قرار دادن کمبودها و کاستی‌های ارتباطی مردم ساکن در روستاهای محروم کشور از جمله کردستان و کرمانشاه و ایلام پرداختن به مسئله بورس و… این نوع پردازش وی با استقبال خوبی نیز از سوی مخاطب مواجه می‌شد.^[۲۸] با رسیدن به فصل سوم با مشکلات و کمبودهای جدی در بخش شخصیت پردازی، فیلم نامه نویسی و حتی کارگردانی به دلیل بازی و کارگردانی همزمان سعید آقاخانی مواجه است. در حالی نون خ در فصل سوم به پایان رسید که ساخت و تولید فصل‌های جدید این اثر تلویزیونی به یک مطالبه عمومی تبدیل شده است و این میزان استقبال از یک اثر با پرداختن به مسائل و موضوعات استانهای غربی از جمله کردستان و کرمانشاه و ایلام در نوع خود بی نظیر است^[۲۸]

رضا استادی، منتقد سینما و تلویزیون، دربارهٔ نقاط قوت و ضعف سریال می‌گوید:^[۲۲]

فصل پنجم مجموعه نون‌خ به دلیل نبود داستان منسجم و روند کند آن مورد انتقاد مخاطبان قرار گرفت.^[۴۱]

در قسمت اول فصل ۲، سکانسی که تقلید بازی بهروز وثوقی در نقش صمد در فیلم گوزن‌ها توسط یک پسربچه بود سانسور شد.^{[۴۲][۴۳][۴۴]} پاشا جمالی، بازیگر «نون خ» در نقش مهیار در اعتراض به سانسور سکانس‌هایی از این سریال، در پستی اینستاگرامی نوشت: «سانسور دیگر بس است، پدر سریال را درآوردید، اجازه دهید مردم بیشتر بخندند.»

قسمت پانزدهم از فصل ۳ با حدود ۳۵ دقیقه تأخیر روی آنتن شبکه یک سیما رفت. در همین رابطه خبری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که این اتفاق را به ممیزی سریال مرتبط می‌کرد. بر این اساس کاراکترهای «نون خ» در داخل معدن، ترانه‌ای از محمدرضا شجریان را همخوانی کرده بودند و به همین دلیل این بخش در پخش سریال ممیزی شد. این موضوع توسط تهیه‌کننده سریال تکذیب شد.^[۲۹]

در ارتباط با سانسور این سریال حرف و حدیث‌هایی مطرح شده بود که خبرگزاری مهر در این خصوص مطلبی را اینگونه منتشر کرد:«نون. خ زودتر به پایان می‌رسد/ پای سانسور در میان است؟ این سریال به کارگردانی سعید آقاخانی که قرار بود در ۱۷ قسمت روی آنتن برود، با پخش قسمت پانزدهم در روز پنجشنبه ۴ اردیبهشت به پایان خواهد رسید. مهدی فرجی تهیه‌کننده سریال «نون. خ» دربارهٔ این که ممیزی سریال تأثیری بر کاهش قسمت‌های آن داشته است یا خیر گفته است: ممیزی‌هایی در حد معمول داشته‌ایم اما اینکه عامل کوتاهی سریال باشد خیر اینطور نبوده است.».^{[نیازمند منبع]}

• نون خ در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)
• نون.خ ۲ | شبکه یک