Linguas iberorrománicas
As linguas iberorrománicas[1] son un subgrupo de linguas románicas que se desenvolveron en territorios ocupados polos romanos cara ao ano 415[Cómpre referencia], é dicir, a Península ibérica e o norte do Magreb e as súas posteriores conquistas (Suevia).
Linguas consideradas universalmente dentro do grupo iberorrománico son o galaico-portugués (e os seus modernos descendentes, galego e portugués), o asturleonés, o castelán e o aragonés. Todas estas linguas forman un continuum geolectal con alta intelixibilidade entre linguas adxacentes. [2]
Características principais das linguas iberorrománicas
- A principal característica é que non perden as vogais latinas finais, a diferenza das linguas galorrománicas. O aragonés perde o último (e), sendo a excepción nas linguas iberorrománicas.
- Perden as formas adverbiais latinas (Ibi) e (Index), a diferenza das outras linguas románicas. [3]
- O infinitivo está formado con (r) e non se perde como ocorre coas linguas galorrománicas.
- Evolución dos grupos latinos (cl, fl, pl) ao /ʎ/ /t͡ʃ/ (ll) (ch).
- Evolución dos grupos latinos (ci, ti, ce, te) ao (/θ/, /z/, /s/)
- Sonorización das oclusivas xordas intervocalicas /k, p, t/, por exemplo (formica - formiga, sapere - saber, totus - todos)
- Forman digonygo fronte (e, o) breves latinas, exceptuando ao galaico-portugués. Por exemplo en castellán (ventum - viento, ponte - puente) e en aragonés (folia - fuella).
- Betacismo: non hai distinción entre b e v, excepto o portugués onde se conserva a distinción.
- Forman os plurais con (s).
Clasificación
Iberorromance nuclear
As linguas iberorrománicas occidentais (Grupo Ibero-Occidental) son: [5]
- Asturleonés:
- Castelán
- Dialectos do castelán
- Xudeoespañol, sefardí ou ladino
- Galego-portugués (†)
Grupos de transición
Noutra clasificación máis ampla, as linguas iberorrománicas poden incluír o seu grupo de linguas principais e os seus grupos de transición.
- Navarroaragonés (†)
- Mozárabe (†)
- Linguas occitano-románicas (ibero-orientais)
Iberorromance pirenaico-mozárabe (grupo controvertido)
A clasificación de Ethnologue inclúe un grupo de linguas románicas da Península Ibérica dubidoso, formado polo navarroaragonés e polo mozárabe: o Grupo Pirenaico-Mozárabe, aínda que moitos especialistas consideran que dita división non é un grupo válido, nin atopan demasiados argumentos para postular unha relación especial entre o aragonés e o mozárabe.
- Navarroaragonés (†):
- Mozárabe (†)