XII dinastía exipcia

Os gobernantes coñecidos da XII Dinastía son os seguintes:^[1]

A cronoloxía da XII dinastía é a máis estable de calquera do período anterior ao Novo Reino. O canon de Turín (1290 a.C.) dálle 213 anos (1991-1778 a.C.). Manetón afirmou que estaba baseada en Tebas, pero a partir de rexistros contemporáneos está claro que o primeiro faraón mudou a súa capital a unha nova cidade chamada "Amenemhat-itj-tawy" ("Amenemhat o incautador das dúas terras "), máis simplemente chamado Iti-Taui. Non se atopou a localización de Iti-Taui, pero crese que está preto de Faium, probablemente preto dos cemiteros reais de El-Lisht. Os exiptólogos consideran que esta dinastía é o apoxeo do Reino Medio.

A orde dos seus gobernantes é coñecida mediante varias fontes, dúas listas atopadas en templos de Abidos e unha en Saqqara, así como o traballo de Manetón. Unha data rexistrada durante o reinado de Senusret III pódese correlacionar co ciclo sotíaco,^[2] En consecuencia, moitos eventos durante esta dinastía poden ser asignados frecuentemente a un ano específico.

Amenemhat I e Senusret I

Esta dinastía fundouna Amenemhat I, que quizais fora visir do último faraón da XI Dinastía, Mentuhotep IV. Os seus exércitos fixeron unha campaña cara ao sur ata a segunda catarata do río Nilo e cara ao sur de Canaán. Tamén restableceu relacións diplomáticas co estado cananeo de Biblos e con gobernantes helenos no mar Exeo. O seu fillo Senusret I seguiu os triunfos do seu pai cunha expedición ao sur á Terceira Catarata, pero os seguintes gobernantes contentáronse con vivir en paz ata o reinado de Senusret III.

Senusret III

Ao atopar que Nubia volvérase inestable baixo os anteriores gobernantes, Senusret enviou expedicións punitivas a esa terra, tamén enviou unha expedición ao Levante. Estas campañas militares deron nacemento a unha lenda dun poderoso guerreiro chamado Sesostris, unha historia contada por Manetón, Herodoto e Diodoro Sículo. Manetón afirmou que o mítico Sesostris non só someteu as terras como fixera Senusret I, senón que conquistou partes de Canaán e cruzou a Europa para anexionarse Tracia. Non obstante, non hai rexistros da época, nin en escritos exipcios nin noutros contemporáneos que validen estas afirmacións.

Amenemhat III

O sucesor de Senusret Amenemhat III reafirmou a política exterior do seu predecesor. Non obstante, despois de Amenemhat, as enerxías desta dinastía gastáronse en gran parte, e os crecentes problemas de goberno quedaron en mans da última gobernante da dinastía, a raíña Sobekneferu, para resolvelos. Amenemhat é lembrado polo templo mortuorio de Hawara que el construíu, coñecido por Heródoto, Diodoro e Estrabón como o "Labirinto". Ademais, baixo o seu reinado, o pantano explotouse por primeira vez.

Foi durante a duodécima dinastía que se refinou a antiga literatura exipcia. Quizais a obra máis coñecida deste período sexa a Historia de Sinuhé, da que se recuperaron varios centos de papiros. Durante esta dinastía tamén escribíronse varias obras Didácticas, como as Instrucións de Amenemhat e O conto do labrego elocuente.

Aos faraóns das dinastías XII a XVIII tamén atribueselles a preservación dalgúns dos papiros exipcios máis salientables:

• 1900 a.C. Papiro Prisse
• 1800 a.C. Papiro de Berlín
• 1800 a.C. Papiro de Moscova
• 1650 a.C. Papiro de Rhind
• 1600 a.C. Papiro de Edwin Smith
• 1550 a.C. Papiro Ebers

Cronoloxía estimada polos seguintes exiptólogos:

Cronograma

Referencias

Outros artigos

• Lista de faraóns