Այաչչո
Այաչչո (ֆր.՝ Ajaccio [aʒaksjo] Աժաքսյո; ֆրանսերեն: (
), կորսիկերեն՝ Aiacciu , իտալ.՝ Aiaccio կամ Ajaccio [aˈjattʃo], լատին․՝ Adiacium), քաղաք Կորսիկա կղզու արևմտյան ափին, Հարավային Կորսիկա դեպարտամենտի (Ֆրանսիա) վարչական կենտրոնը։ Կղզու խոշորագույն բնակավայրն է. 2019 թվականի հունվարի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 71.361)։ Նավահանգիստ է և և երկաթուղային կայարան։ Զարգացած են ձկնորսությունը, նավաշինությունը, մարջանի հանույթը։ Քաղաքամերձ շրջանում զբաղվում են ցիտրուսային կուլտուրաների և ձիթենու մշակությամբ։ Հայտնի առողջարան է և զբոսաշրջության կենտրոն։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Այաչչո | |||||
| իտալ.՝ Ajaccio | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Ֆրանսիա | ||||
| Մակերես | 82,03 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 38 մետր | ||||
| Բնակչություն | ▲73 822 մարդ (հունվարի 1, 2021)[1] | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 495 | ||||
| Փոստային դասիչ | 20000[2], 20167[2] և 20090[2] | ||||
| Պաշտոնական կայք | ajaccio.fr(ֆր.) | ||||
| |||||
Համայնքի բնակիչները հայտնի են Ajacciens կամ Ajacciennes մականունով[3]։ Նրանցից ամենահռչակվածը Նապոլեոն Բոնապարտն է, ով ծնվել է այս քաղաքում 1769 թվականին, և ում հայրական տունը՝ Maison Bonaparte-ը, ներկայումս թանգարան է։ Նրա անունն է կրում Այաչչոյի միջազգային օդանավակայանը (Ajaccio Napoleon Bonaparte Airport)[4]:
Համբավավոր Բոնապարտներից բացի, Այաչչոյում են ծնվել 20-րդ դարի նշանավոր պարֆյումերներից մեկը՝ Ֆրանսուա Կոտին (1874—1934), 20-րդ դարի ֆրանսիացի անվանի դերասանուհի և գեղեցկության առաջին մրցույթներից մեկի հաղթող Պոլին Պոն (1904—1979), կարդինալ Ժոզեֆ Ֆեշը (1763—1839), երգչուհի Ալիզեն (ծնվ. 1984), դերասան և երգիչ Տինո Ռոսսին (1907—1983), որի՝ 1946 թվականին ձայնագրած Petit Papa Noël երգը շարունակում է մնալ ամենաշատ վաճառված ձայնագրությունը Ֆրանսիայի երաժշտության պատմության մեջ (վաճառվել է ավելի քան 30 միլիոն օրինակ)։
Ժողովրդագրություն
| Պատմական բնակչություն | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Աղբյուր՝ EHESS[5] and INSEE (1968-2017)[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Տեսարժան վայրեր
- Ջենովայի Հանրապետության տիրապետության ժամանակներում կառուցված միջնաբերդն ու աշտարակները
- Բոնապարտների տուն-թանգարանը, որտեղ ծնվել և իր կյանքի առաջին ինը տարիներն անց է կացրել Նապոլեոն Բոնապարտը[7]
- Աստվածամոր վերափոխման տաճարը (1577—93)
- Կարդինալ Ժոզեֆ Ֆեշի պալատը՝ նրա հիմնադրած թանգարանով ու գրադարանով[8]
Պատկերասրահ
Քաղաքի կենտրոնը
Գրանդ հոթել կոնտինենտալ հյուրանոցը
Նապոլեոն Բոնապարտի հուշարձանը
Այաչչոյի նավահանգիստը
Ամրոցի փարոսը
Այաչչոյի ծովածոցը
Լաստանավեր Այաչչոյի նավահանգստում
Ջենովական աշտարակներից մեկը
Տունը, որտեղ ծնվել է Նապոլեոնը
Նապոլեոնի արձանը Շառլ դը Գոլի հրապարակում
Նապոլեոնի մահվան դիմակը
Կլիմա
| Այաչչո (AJA), elevation: 5 m (16 ft), 1991–2020 normals, extremes 1949–presentի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 22.4 (72.3) | 25.3 (77.5) | 29.6 (85.3) | 32.2 (90) | 34.6 (94.3) | 40.1 (104.2) | 40.3 (104.5) | 39.5 (103.1) | 40.0 (104) | 35.0 (95) | 29.4 (84.9) | 22.7 (72.9) | 40.3 (104.5) |
| Միջին բարձր °C (°F) | 14.0 (57.2) | 14.2 (57.6) | 16.0 (60.8) | 18.5 (65.3) | 22.1 (71.8) | 25.9 (78.6) | 28.6 (83.5) | 29.2 (84.6) | 26.1 (79) | 22.8 (73) | 18.3 (64.9) | 15.1 (59.2) | 20.9 (69.6) |
| Միջին օրական °C (°F) | 9.4 (48.9) | 9.2 (48.6) | 11.0 (51.8) | 13.4 (56.1) | 17.0 (62.6) | 20.7 (69.3) | 23.2 (73.8) | 23.7 (74.7) | 20.8 (69.4) | 17.7 (63.9) | 13.6 (56.5) | 10.5 (50.9) | 15.8 (60.4) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 4.7 (40.5) | 4.3 (39.7) | 5.9 (42.6) | 8.4 (47.1) | 11.8 (53.2) | 15.4 (59.7) | 17.7 (63.9) | 18.1 (64.6) | 15.4 (59.7) | 12.6 (54.7) | 9.0 (48.2) | 5.8 (42.4) | 10.8 (51.4) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −7.0 (19.4) | −8.1 (17.4) | −5.6 (21.9) | −1.7 (28.9) | 3.0 (37.4) | 6.8 (44.2) | 9.2 (48.6) | 9.1 (48.4) | 7.6 (45.7) | 1.6 (34.9) | −3.2 (26.2) | −4.9 (23.2) | −8.1 (17.4) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 54.1 (2.13) | 48.1 (1.894) | 50.4 (1.984) | 53.1 (2.091) | 49.8 (1.961) | 25.9 (1.02) | 8.6 (0.339) | 15.8 (0.622) | 57.8 (2.276) | 85.7 (3.374) | 111.8 (4.402) | 73.9 (2.909) | 635.0 (25) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1.0 mm) | 7.0 | 6.7 | 6.3 | 7.2 | 5.0 | 2.8 | 1.2 | 1.4 | 5.1 | 7.4 | 9.3 | 8.6 | 68.0 |
| Միջ. ձնառատ օրեր | 0.8 | 0.6 | 0.3 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 0.3 | 2.1 |
| % խոնավություն | 81 | 80 | 80 | 80 | 80 | 78 | 76 | 76 | 78 | 80 | 81 | 82 | 79.3 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 135.8 | 155.6 | 210.8 | 230.4 | 288.3 | 332.3 | 373.6 | 343.3 | 260.6 | 206.9 | 140.2 | 124.0 | 2801,7 |
| Աղբյուր #1: Meteo France[9][10] | |||||||||||||
| Աղբյուր #2: Infoclimat.fr (relative humidity 1961–1990)[11] | |||||||||||||
Քույր քաղաքներ
Այաչչոն 1991 թվականից բարեկամական սերտ կապեր է հաստատել[12] իտալական Լա Մադդալենա քաղաքի հետ։
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
- Քաղաքի պաշտոնական կայքէջը (Ֆրանսերեն)
- The Communauté d'Agglomération du Pays Ajaccien (CAPA) website (Ֆրանսերեն)
- Այաչչոյի զբոսաշրջության գրասենյակի կայքէջը (Ֆրանսերեն)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Այաչչո» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 339)։  |