Գրիմ եղբայրների հեքիաթներ

գերմանական ժողովրդական հեքիաթների գրական ժողովածու՝ մշակված Հակոբ, Վիլհելմ Գրիմ եղբայրների կողմից

«Մանկական և ընտանեկան հեքիաթներ» (գերմ.՝ Kinder- und Hausmärchen,), գերմանական ժողովրդական հեքիաթների գրական ժողովածու՝ մշակված Հակոբ, Վիլհելմ Գրիմ եղբայրների կողմից։ Առաջին անգամ լույս է տեսել 1812 թվականին։ ՄԵր օրերում առավել հայտնի է «Գրիմ եղայրների հեքիաթներ» անունով (գերմ.՝ Grimms Märchen)։Հեքիաթների առաջին ձեռագիր ժողովածուն 1810 թվականին Գրիմ եղբայրները՝ ծանոթանալով անձնական խնդրանքին ուղարկում են իրենց ընկեր՝ Կլեմենս Բրենտանոյին, սակայն վերջինս այն ետ չի վերադարձնում։Տարիներ անց, եղբայրների մահից հետո, ձեռագիրը գտնվում է Էլզաս նահանգի Էլենբերգ քաղաքի տաճարում։ Այսօր այն հայտնի է որպես «1810 թվականի Էլենբերգյան ձեռագիր» անունով։ Այն բովանդակում է 49 հեքիաթ, որոնցից տասնհինգը գրել է Վիլհելմ Գրիմը, իսկ քսանյոթը պատկանում են Հակոբ Գրիմի գրչին։ Սրանք ուղղակիորեն լսվել են հեքիաթասաց Հեսսենից։ Մնացածը վերցված են գրական աղբյուրներից։

Գրիմ եղբայրների հեքիաթներ
գերմ.՝ Kinder- und Hausmärchen[1] և գերմ.՝ Kinder und Hausmärchen
ՀեղինակՅակոբ Գրիմ և Վիլհելմ Գրիմ
Տեսակհեքիաթների ժողովածու և գրական ստեղծագործություն
Ժանրհեքիաթ և ժողովրդական բանահյուսություն
Կազմված էKinder- und Haus-Märchen Band 1? և Kinder- und Haus-Märchen Band 2?
Բնօրինակ լեզուգերմաներեն
Ստեղծման տարեթիվ1806
ԽմբագիրՅակոբ Գրիմ[1] և Վիլհելմ Գրիմ[1]
ԵրկիրԳերմանիա և  Վեսթֆալիա թագավորություն
Հրատարակման տարեթիվ1812, 1813 և 1819
 Grimm's Fairy Tales Վիքիպահեստում
Հեքիաթասաց Դորեթեյ Ֆիմանի դիմանկարը հեքիաթների ժողովածուից, երկրորդ հրատարակություն

Հեքիաթների ժողովածու

Առաջին հրատարակություն (1812)

Համար[2]Հայերեն անվանում
(տարբերակներով)
Բնօրինակ անվանումԾանոթագրություն
1*Հեքիաթ արքայազն գորտի մասին
Der Froschkönig oder der eiserne Heinrich
2Կատվի ու մկան ընկերություն
(Կատուն և մուկը միասին)
Katze und Maus in Gesellschaft
3*Աստվածամոր հոգեորդի
(Մարիամի զավակ)
Marienkind
4*Հեքիաթ երիտասարդի մասին, ով գնաց սովորելու վախը
Märchen von einem, der auszog das Fürchten zu lernen
5*Գայլն ու յոթ ուլիկներըDer Wolf und die sieben Geißlein
6*Հավատարիմ Հովհաննես
(Հավատարիմ Հովհան)
Der treue Johannesերկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Von der Nachtigall und der Blindschleiche
7*Շահավետ շրջանառություն
Der gute Handelերկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Der gestohlene Heller
8Տարօրինակ երաժիշտ
(Հիանալի երաժիշտ)
Der wunderliche Spielmannերկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Die Hand mit dem Messer
9*Տասներկու եղբայրներDie zwölf Brüder
10*Խաբեբա խառնամբոխDas Lumpengesindel
11*Եղբայր և քույրBrüderchen und Schwesterchen
12Ռապունցել
(Զանգակ)
Rapunzel
13*Երեք փոքրիկ թզուկներ
(Երեք փոքրիկ թզուկներն անտառում)
Die drei Männlein im Walde
14*Երեք ջրաղացպաններDie drei Spinnerinnen
15*Հենզելն ու Գրետելը
(Անուշահացի խրճիթ)
Hänsel und Gretel
16Երեք օձային թերթիկներDie drei Schlangenblätterերկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Herr Fix und Fertig
17Սպիտակ օձDie weiße Schlange
18Ցողունիկը, ածխիկը և բակլանStrohhalm, Kohle und Bohne
19*Ձկնորսի և նրա կնոջ մասինVom Fischer und seiner Frau
20Քաջ դերձակըDas tapfere Schneiderlein
21*Մոխրոտը
(Կեղտոտը)
Aschenputtel
22Հանելուկը (հեքիաթ)Das Rätselերկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Wie Kinder Schlachtens miteinander gespielt haben
23Մկնիկի, թռչնի և երշիկի մասինVon dem Mäuschen, Vögelchen und der Bratwurst
24*Տիկին ձնաբուք
Frau Holle
25*Յոթ ագռավներDie sieben Raben
26*Կարմիր գլխարկRotkäppchen
27*Բրեմենյան երաժիշտներDie Bremer Stadtmusikantenերկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Der Tod und der Gänshirt
28Երգող ոսկրիկDer singende Knochen
29Երեք ոսկե մազերով սատանան
Der Teufel mit den drei goldenen Haaren
30Ոջիլիկն ու լվիկըLäuschen und Flöhchen

Վեցերորդ հրատարակությունից (1850)

Համար
(ՉՀՀ)
Հայերեն անվանում
(տարբերակներով)
Բնօրինակ անվանումԾանոթագրություն
194Ցորենի հասկDie Kornähre
195Գերեզմանային բլուրDer Grabhügel
196Ծեր ՌինկրանկOll Rinkrank
197Բյուրեղյա փուչիկDie Kristallkugel
198Օրիորդ Մալեն
Jungfrau Maleen
199Գոմշի կաշվից ճտկակոշիկDer Stiefel von Büffelleder
200Ոսկե բանալիDer goldene Schlüsselառաջին հրատարակությունից, երկրորդ հատորի վերջին հեքիաթ

Մանկական ավանդազրույցներ՝ երկրորդ հրատարակության լրացում (1819)

Համար
Հայերեն անվանում
(տարբերակներով)
Բնօրինակ անվանումԾանոթագրություն
201Ծերունին անտառումDer heilige Joseph im Waldeբառացիորեն ՝ «սուրբ Իոսիֆն անտառում»
202Տասներկու առաքյալներ (ավանդազրույց)Die zwölf Apostel
203Վարդը (ավանդազրույց)Die Rose
204Աղքատությունն ու խոնարհությունը բերում են փրկությանArmut und Demut führen zum Himmel
205Աստված կերակրեցGottes Speiseբառացիորեն՝ «աստվածային կերակուր»
206Երեք կանաչ ճյուղերDie drei grünen Zweige
207Աստվածամոր փոքրիկ գավաթներMuttergottesgläschenԳրիմ եղբայրների հեքիաթների ժողովածուից միակ ստեղծագործությունը, որը երբևէ չի հրատարակվել ռուսերեն
208ՊառավDas alte Mütterchenբառացիորեն՝ «ծեր տանտիրուհի»
209Տղան դրախտումDie himmlische Hochzeitբառացիորեն՝ «երկնային հարսանիք», 2 հրատարակությունից՝ 1 հրատարակության մեջ
210Պնդուկենու ճյուղDie Haselruteերկրորդ հրատարակությունից

Հավելվածներ

  • Der Mann vom Galgen
  • Die Laus
  • Der starke Hans
  • Der gestiefelte Kater
  • Die böse Schwiegermutter
  • Märchenhafte Bruchstücke in Volksliedern

Էկրանավորումներ

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

  • Գրիմ եղբայրների հեքիաթների հայերեն աուդիոտարբերակը
  • Գրիմ եղբայրները bookmark.am-ում
  • Household Tales, by Jacob Grimm and Wilhelm Grimm. Translated by Margaret Hunt
  • Գրիմ եղբայրների հեքիաթները գուտենբերգի նախագծում
  • Ashliman, D. L. (1998–2020). «The Grimm Brothers' Children's and Household Tales (Grimms' Fairy Tales)». University of Pittsburgh.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գրիմ եղբայրների հեքիաթներ» հոդվածին։