Դար-էս-Սալամ
Դար-էս-Սալամ (սվահիլի՝ և անգլ.՝ Dar es Salaam; արաբ․՝ دار السلام), Դար էս Սալամի շրջանի վարչական կենտրոնը։ Տանզանիայի ամենամեծ և ամենահարուստ քաղաքը, համարվում է երկրի կարևոր տնտեսական կենտրոնը։ Դար-էս-Սալամի շրջանի վարչական կենտրոնը։ 2012 թվականի դրությամբ բնակչությունը 4․364․541 մարդ է։
Բնակավայր | ||
---|---|---|
Դար-էս-Սալամ | ||
Երկիր | Տանզանիա | |
Հիմնադրված է | 1862 թ. | |
Մակերես | 1393 կմ² | |
ԲԾՄ | 12±1 մետր | |
Բնակչություն | ▲4 715 000 մարդ (2016)[1] | |
Ժամային գոտի | UTC+3 | |
Փոստային դասիչ | 10000–19999[2] | |
Քաղաքը գտնվում է Աֆրիկայի արևելյան մասում՝ Հնդկական օվկիանոսի ափին, համարվում է Տանզանիայի ամենամեծ նավահանգիստը, ինչպես նաև Աֆրիկայի արևելյան ափի ամենամեծ նավահանգիստներից մեկը։ 1993 թվականին մայրաքաղաքը Դար-էս-Սալամից տեղափոխվել է Դոդամա, սակայն կառավարության նստավայրը գտնվում է Դար-էս-Սալամում[3]։
Պատմություն
19-րդ դարի վերջին Հնդկական օվիկանոսի ափին էր գտնվում ձկնորսությամբ զբաղվող Մզիզիմա գյուղը, որի մոտով անցնում էր ծովային ճանապարհ[4]։ 1859 թվականին համբուրգցի Ալբերտ Ռոշերը դարձավ առաջին եվրոպացի, որն իջել է Մզիզիմայի ափին։
1862 թվականին Զանզիբարի սուլթան Մաջիդ իբն Սայիդը որոշեց քաղաք կառուցել այդ ափին։ Առաջինը, ինչ նա սկսեց, պալատի կառուցումն էր, որը մնաց կիսատ[5]։ 1865 կամ 1866-ական թվականներից, Զանզիբարի սուլթան Մեջիդ բեն Սաիդը սկսեց քաղաքի կառուցումը հենց Մզիզիմայի մոտ և այն անվանեց Դար-էս-Սալամ։ Անունը թարգմանաբար նշանակում է «աշխարհի նավահանգիստ», կամ՝ «խաղաղության տուն»[6]։ 1871 թվականին՝ Մեջիդ բեն Սաիդի մահից հետո քաղաքի շինարարության նախագիծը դադարեցվեց։ 1876 թվականին Ուիլյամ ՄակՔինոնը սկսեց Դար-էս-Սալամից մինչև Վիկտորիա լիճ երկաթուղու կառուցման աշխատանքները՝ ցանկանալով Դար-էս-Սալամը դարձնել կարևոր նավահանգիստ, սակայն աշխատանքները մնաց անավարտ։ 1887 թվականին գերմանական Արևելաֆրիկյան ընկերության հիմնադիր Կարլ Փիթերսը գրավում է լողափը և նույն թվականին ընկերության գրասենյակը բացում քաղաքում[5]։ Դրան հաջորդեց արաբների հետ բախումները և երկու տարի անց՝ 1889 թվականին գերմանացիներն ամբողջովին վերահսկողության տակ վերցրեցին արաբների բնակեցվելը[5]։ 1891 թվականին քաղաքը դարձավ գերմանական Արևելաֆրիկյան գաղութի վարչական կենտրոնը։ 1902 թվականին քաղաքում կառուցվեց լողացող նավանորոգարան։ 1907 թվականին քաղաքը դարձավ կենտրոնական երկաթուղու մեկնարկային կայան[3]։ 1916 թվականին քաղաքը գրավեցին բրիտանական զորքերը[7]։ Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմից հետո քաղաքը զգալիորեն զարգացավ։ 1961 թվականին Տանգանիկայի հանրապետությունն անկախություն ստացավ և Դար-էս-Սալամը դարձավ նրա մայրաքաղաքը, իսկ 1963 թվականին անկախություն ստացավ Զանզիբայի հանրապետությունը։ 1964 թվականի ապրիլին նրանք միավորվեցին։ Այդպես կազմավորվեց Տանզանիայի Միացյալ Հանրապետությունը («Տանզանիա» բառը կազմված է միավորված պետությունների անվանումների սկզբնավանկերից)։ 1973 թվականին առաջարկվել է մայրաքաղաքը տեղափոխել Տանզանիայի կենտրոնում գտնվող Դոդոմա քաղաքը, որի գործընթացը երկարաձգվել է։
1970 թվականին Դար-Էս Սալամում հիմնադրվեց Տանզանիայի ազգային համալսարանը։
1996 թվականին Տանզանիայի մայրաքաղաքը տեղափոխվեց Դոդոմա, բայց պետական գերատեսչությունների մեծ մասը դեռ գտնվում է Դար-էս-Սալամում[8]։ 1998 թվականին Դար-էս-Սալամում գտնվող ԱՄՆ դեսպանատան շենքը հարձակման ենթարկվեց ահաբեկիչների կողմից, ինչի հետևանքով զոհվեց 10 տանզանացի (ըստ մեկ այլ վարկածի՝ 11)։ Եղան նաև վիրավորներ։
Բնակչություն
Թվական | Բնակչություն |
---|---|
1927 | 25 000[9] |
1950 | 70 000[10] |
1976 | 517 000[7] |
1988 | 1 360 850[11] |
2002 | 2 487 288[11] |
2012 | 4 364 541[12] |
Բնակչության մեծ մասը բնիկ զարամոներ են։ Բնակչության տարեկան 4,39 % աճի շնորհիվ Դար- Էս Սալամը դարձել է աշխարհում ամենաարագ զարգացող քաղաքներից մեկը և Աֆրիկայում երրորդ ամենաարագ զարգացող քաղաքներից մեկը (Բամակոյից և Լագոսից հետո)։
Կլիմա
Մերձհասարակածային կլիմա է։ Հետաքրքիր առանձնահատկություն է տարվա ընթացքում երկու չոր և երկու խոնավ եղանակները։ Հիմնական տեղումները լինում են մարտից-մայիս ընկած ժամանակահատվածում, այնուհետև սկսվում է երկարատև չոր եղանակ՝ հունիսից մինչև հոկտեմբերի վերջ։ Այդ ընթացքում անձրևներ հազվադեպ են տեղում։ Նոյեմբեր և դեկտեմբեր ամիսները նույնպես խոնավ են լինում, անձրևների ինտենսիվությունը ավելի քիչ է լինում, քան հիմնական խոնավ ժամանակահատվածում։ Դրանից հետո չոր շրջանը տևում է հունվար և փետրվար ամիսներին, բայց այդ ընթացքում տեղումներն ավելի քիչ են լինում։
Ճարտարապետություն
Շինությունների մեծ մասը պատմում է գաղութային դարաշրջանի մասին, որոնք կառուցված են տարբեր ճարտարապետական ոճերով՝ ներառյալ սվահիլիական, անգլիական, գերմանական և ասիական։ Արդիականացման և ընդլայնման արդյունքում շենքերը դարձել են բազմահարկ և ստացել ժամանակակից տեսք՝ ներառյալ հիվանդանոցային համալիրը, տեխնիկական ինստիտուտը և բարձր դատարանի շենքը։ Քաղաքի ուսումնական հաստատություններից է Դար-էս-Սալամի համալսարանը, որը կառուցվել է 1961 թվականին և համարվում է Տանզանիայի ամենամեծ համալսարանը[13][14]։ Ուսումնական հաաստատություններից են մի շարք գրադարաններ, հետազոտական ինստիտուտներ և ազգային թանգարանը։
«Benjamin William Mkapa Pension Tower» աշտարակը, որը նախկինում հայտնի էր որպես Մաֆութա տուն, 21 երկնաքերի հետ դասվում է երկրի ամենաբարձր շենքերի շարքում[15]։
Էկոնոմիկա
Քաղաքի արվարձանում գտնվող փակ նավահանգստով արտահանվում է գյուղմթերք և հանքանյութեր։ Նավահանգիստը սպասարկում է Ուգանդա, Ռուանդա, Բուրունդի, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն, Զամբիա և Մալավի երկրներին։ Քաղաքի նավահանգիստը Տանզամի երկաթուղով կապված է Զամբիայի հետ։ Երկաթուղին շահագործվում է 1975 թվականից։ Քաղաքում արտադրվում են օճառ, ներկեր, ծխախոտ, սնունդ, ապակու, փայտի, մետաղական արտադրանքներ, տեքստիլներ, կոշիկներ։ Նավահանգստի, լողափերի շնորհիվ քաղաքը դարձել է հանրաճանաչ զբոսաշրջության վայր։
Դար-էս-Սալամի միջազգային օդանավակայանը իրականացնում է ներքին և միջազգային թռիչքներ։ Քաղաքում է տեղակայված «Air Tanzania» ազգային ավիաընկերության գլխավոր գրասենյակը[16]։
Քաղաքում գործում է մի քանի համալսարաններ, որոնցից առավել հայտնի են Դար-էս-Սալամի համալսարանն ու Արդիի համալսարանը։
Քույր քաղաքներ
Ծանոթագրություններ
Աղբյուրներ
- «Dar es Salaam.» Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2012.
Արտաքին հղումներ
Վիքիճամփորդն ունի Dar es Salaamին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։ |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դար-էս-Սալամ» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 316)։ |