Դիմիտրովգրադ (Ռուսաստան)
Դիմիտրովգրադ (ռուս.՝ Димитровгра́д, մինչև 1972 թվականը՝ Մելեկես - ռուս.՝ Мелеке́сс), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնությունում՝ Ուլյանովսկի մարզում։ Մելեկեսյան շրջանի վարչական կենտրոնն է, թեև այդ շրջանի կազմի մեջ չի մտնում՝ հանդիսանալով մարզային նշանակության քաղաք[3]։ Ձևավորում է քաղաք Դիմիտրովգրադ անվանումը կրող մունիցիպալ կազմավորում՝ քաղաքային շրջանի կարգավիճակով, որի կազմի մեջ՝ որպես միակ բնակավայր, մտնում է միայն Դիմիտրովգրադ քաղաքը[4]։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Դիմիտրովգրադ | |||||
| ռուս.՝ Димитровград | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Ռուսաստան | ||||
| Հիմնադրված է | 1698 թ. | ||||
| Մակերես | 42 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 60 մետր | ||||
| Պաշտոնական լեզու | ռուսերեն | ||||
| Բնակչություն | ▼115 253 մարդ (հունվարի 1, 2018)[1] | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+4[2] | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 84235 | ||||
| Փոստային դասիչ | 423897 | ||||
| Պաշտոնական կայք | dimitrovgrad.ru | ||||
| |||||
.png)
.gif)
Ընկած է Ուլյանովսկի մարզի ձախափնյա հատվածում՝ Չերեմշանի ծոցի (Կույբիշևյան ջրամբարի) ափին, վերջինիս մեջ Վոլգայի վտակ Մեծ Չերեմշան գետի թափվելու վայրի մերձակայքում, մարզկենտրոնից՝ Ուլյանովսկ քաղաքից 79 կիլոմետր դեպի արևելք[5], հարևան Սամարայի մարզի վարչական կենտրոնից՝ Սամարա քաղաքից 118 կիլոմետր դեպի հյուսիս[6]։
Քաղաքն զբաղեցնում է 40,5 կմ² (4050 հեկտար)[7], քաղաքային շրջանը՝ 103,98 կմ² տարածք[8]։ Բնակչության թվաքանակը 2010 թվականի մարդահամարի տվյալերով եղել է 122.580 (այդ ցուցանիշով երկրորդ տեղն է զբաղեցնում մարզում՝ զիջելով միայն մարզկենտրոնին)[9]։ 2021 թվականի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 112 388։
Պատմություն
Բնակավայրը հիմնադրվել է 1714 թվականին՝ ոգելից խմիչքների տեղական գործարանի աշխատողների համար[10]։ 1919 թվականին քաղաքի կարգավիճակ է ստացել։ Մելեկես է կոչվել նրա միջով հոսող գետի անունով։
1972 թվականին Մելեկեսը վերանվանվել է Դիմիտրովգրադ՝ ի պատիվ Բուլղարիայի առաջին կոմունիստ ղեկավարի՝ Գեորգի Դիմիտրովի (1882—1949)[11]:
Տնտեսություն
Քաղաքի առաջատար ձեռնարկությունը նրանից 6 կիլոմետր դեպի հարավ-արևմուտք ընկած ատոմային ռեակտորների գիտահետազոտական ինստիտուտն է[12][13]։ Խոշոր ձեռնարկություններից են նաև ավտոպահեստամասերի՝ կարբյուրատորների, շարժիչների պոմպերի գործարանը[14], գորգագործական ֆաբրիկան, քիմիական արտադրության համար մեքենաներ թողարկող «Դիմիտրովգրադխիմմաշ» և «Զենիթխիմմաշ» գործարանները։
Բնակչություն
| Բնակչության թվաքանակը | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1897[15] | 1926[15] | 1931[15] | 1939[16] | 1959[15] | 1962[15] | 1967[15] |
| 6800 | ↗18 000 | ↗18 900 | ↗32 485 | ↗50 700 | ↗56 000 | ↗75 000 |
| 1970[17] | 1973[15] | 1975[18] | 1976[17] | 1979[19] | 1982[20] | 1985[21] |
| ↗81 000 | ↗90 000 | ↗98 000 | →98 000 | ↗105 958 | ↗111 000 | ↗118 000 |
| 1986[17] | 1987[22] | 1989[23] | 1990[24] | 1991[17] | 1992[17] | 1993[17] |
| →118 000 | ↗121 000 | ↗123 570 | ↗125 000 | ↗127 000 | ↗129 000 | ↗131 000 |
| 1994[17] | 1995[21] | 1996[21] | 1997[25] | 1998[21] | 1999[26] | 2000[27] |
| ↗133 000 | ↗134 000 | ↗136 000 | ↗137 000 | →137 000 | ↗137 200 | ↘137 000 |
| 2001[21] | 2002[28] | 2003[15] | 2004[29] | 2005[30] | 2006[31] | 2007[32] |
| ↘136 400 | ↘130 871 | ↗130 900 | ↘130 000 | ↘129 100 | ↘128 000 | ↘127 000 |
| 2008[33] | 2009[34] | 2010[35] | 2011[36] | 2012[37] | 2013[38] | 2014[39] |
| ↗127 600 | ↗127 966 | ↘122 580 | ↘122 231 | ↘121 487 | ↘119 999 | ↘118 513 |
| 2015[40] | 2016[41] | 2017[42] | 2018[43] | 2019[44] | 2020[45] | 2021[46] |
| ↘117 383 | ↘116 678 | ↘116 055 | ↘115 253 | ↘114 229 | ↘113 472 | ↘110 968 |
Քույր քաղաքներ
Դիմիտրովգրադը բարեկամական սերտ կապեր է հաստատել հետևյալ քաղաքների հետ[47].
Բելառուս, Լիդա
Բուլղարիա, Դիմիտրովգրադ
Տաջիկստան, Գյուլիստոն
Պատկերասրահ
Պատմական հուշարձան հանդիսացող թատրոնի շենքը, որտեղ խորհրդային պետական գործիչ Միխայիլ Կալինինը հանդես է եկել զեկուցումով
Տերեշկովայի փողոցը
Երկրագիտական թանգարանը
Կենտրոնական գրադարանը
Եկեղեցին
«Հեղափոխության փողհարը» քանդակը
TereshkovaStreet.JPG)
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- Ульяновская — Симбирская энциклопедия: в 2 т. / ред. и сост. В. Н. Егоров. — Ульяновск : Симбирская книга, 2004. — 590 с. — 2500 экз. — ISBN 5-8426-0035-8.
- Учебные заведения Ульяновска. История возникновения / О. М. Репьев, Приволжское книжное изд-во, 1969 г. — 441 с.
- Н. П. ИнфоРост. ГПИБ | Протопопов И. А. Список населенных мест Самарской губернии... - Самара, 1900.. elib.shpl.ru.
- СНП Самарской губернии на 1928 г.
- СНП Средне-Волжского края на 1930 г.
- Список насел. мест Сам. губ..
Արտաքին հղումներ
- Դիմիտրովգրադի պաշտոնական կայքէջը Արխիվացված 2016-09-03 Wayback Machine (ռուսերեն)
- Dimitrovgrad Business Directory (ռուսերեն)
- «Мелекес». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Администрация ДимитровградаԱրխիվացված 2016-09-03 Wayback Machine
- «Городская Дума Димитровграда». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 27-ին.
- Твой город Արխիվացված 2022-11-04 Wayback Machine — справочник организаций Димитровграда
- История герба Димитровграда
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիմիտրովգրադ (Ռուսաստան)» հոդվածին։ |