Լորենցո դա Պոնտե

իտալացի լիբրետիստ և թարգմանիչ

Լորենցո դա Պոնտե (մարտի 10, 1749(1749-03-10)[1][2][3][…], Ceneda, Վիտորիո Վենետո, Իտալիա[4] - օգոստոսի 17, 1838(1838-08-17)[1][2][3][…], Նյու Յորք, ԱՄՆ[5][4][6][…]), իտալացի լիբրետիստ և թարգմանիչ։ Տասնմեկ երգահանների, այդ թվում՝ Մոցարտի և Անտոնիո Սալիերիի օպերաների համար քսանութ լիբրետոների հեղինակ է։

Լորենցո դա Պոնտե
իտալ.՝ Lorenzo Da Ponte
Ծննդյան անունիտալ.՝ Lorenzo Da Ponte
Ծնվել էմարտի 10, 1749(1749-03-10)[1][2][3][…]
ԾննդավայրCeneda, Վիտորիո Վենետո, Իտալիա[4]
Վախճանվել էօգոստոսի 17, 1838(1838-08-17)[1][2][3][…] (89 տարեկան)
Վախճանի վայրՆյու Յորք, ԱՄՆ[5][4][6][…]
ԳերեզմանCalvary Cemetery և 11th Street Catholic Cemetery
Գրական անունLesbonico Pegasio
Մասնագիտությունլիբրետիստ, թարգմանիչ, դրամատուրգ, կոմպոզիտոր, բանաստեղծ, գրող և երգերի հեղինակ
Լեզուիտալերեն և վենետիկերեն
Քաղաքացիություն Վենետիկի հանրապետություն
ԺանրերԼիբրետո
ԱնդամակցությունԱրկադիայի ակադեմիա
ԱշխատավայրԿոլումբիայի համալսարան
 Lorenzo Da Ponte Վիքիպահեստում

Կենսագրություն և ստեղծագործական ուղի

Լորենցո դա Պոնտեն (ծնյալ՝ Էմանուելե Կոմելյանո) ծնվել է Վենետիկի հանրապետության Չենեդո քաղաքամասում (այժմ՝ Վիտորիո Վենետո), հրեաների ընտանիքում։ Նրա մայրը վախճանվել է 1754 թվականին, և նրա մահից հետո հայրը կրկին ամուսնացել է, որի պատճառով երեխաների հետ կաթոլիկություն է ընդունել։ Մկրտվելիս Էմանուելեն ընդունել է արարողակարգն անցկացրած եպիսկոպոսի անունը՝ Լորենցո դա Պոնտե։ 1769 թվականից սովորել է Պորտոգրուարոյի հոգևոր սեմինարիայում (միջնակարգ հոգևոր ուսումնական հաստատություն), իսկ 1773 թվականին ընդունել վանականի աստիճան[7]։ 1774—1776 թվականներին աբբա դա Պոնտեն Տրևիզո սեմինարիայում դասավանդել է գրականություն և ճարտասանություն։ Սակայն արմատական հայացքների (դա Պոնտեն Ժան-Ժակ Ռուսոյի երկրպագուն էր[7]) և ցոփ ու շվայտ կենսակերպի պատճառով նրան արտաքսել են Տրևիզոյից, ապա նաև՝ Վենետիկից։ Այստեղ նրա մերձավոր ծանոթների շարքում էր Կազանովան։

1782 թվականին Լորենցո դա Պոնտեն ժամանել է Վիեննա և պալատական երգահան Անտոնիո Սալիերիի միջնորդությամբ ստանձնել պալատական լիբրետիստ բանաստեղծի պաշտոնը[7]։ Դա Պոնտեն այստեղ գրել է Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտի երաժշտությանը նվիրված երեք առավել հայտնի լիբրետոները՝ «Ֆիգարոյի ամուսնությունը», «Դոն Ժուան » և «Այդպես են վարվում բոլորը»։ Նա լիբրետոներ է գրել նաև Սալիերիի («Թալիսման», «Մեկ օրով հարուստը», «Օրմուզի արքա Աքսուրը», «Հավատարիմ քահանան», «Թվանշան»), Յոզեֆ Վայգլի, Վիսենտե Մարտին ի Սոլերի և այլ երգահանների ստեղծագործությունների համար։

1790 թվականին դա Պոնտեն զրկվել է աշխատանքից՝ ֆինանսավորման կրճատման պատճառով։ Մեկնել է Տրիեստ, որտեղ և ծանոթացել է իր ապագա կնոջ՝ անգլուհի Նենսի Գրալի հետ։ Ապրել է Պրահայում և Դրեզդենում, Փարիզում և Լոնդոնում։ Տասներեք տարի շարունակ աշխատել է այժմ մոռացության մատնված երգահանների հետ։ Լորենցո դա Պոնտեն 1805 թվականին արտագաղթել է Ամերիկա։

ԱՄՆ-ում ապրած տարիներ

Ամերիկայում Լորենցո դա Պոնտեն իտալերենով թարգմանել է անգլերեն մի քանի ստեղծագործություններ, գրել «Չենեդոյի մասին Լորենցո դա Պոնտեի հիշողությունները՝ գրված նրա կողմից» հուշագրությունը (1823—1827 թվականներ, թարգմանիչ՝ գերմանացի Գոտա, 1861 թվական)։ Նյու Յորքի Կոլումբիայի համալսարանում դասավանդել է Իտալիայի բանահյուսություն և Համալսարանում եղել ամբիոնի առաջին կաթոլիկ քահանան։ 1826 թվականին Ամերիկայում «Դոն Ժուան» օպերայի առաջին ներկայացման կազմակերպիչն էր (Ցերլինայի դերում երգել է Մարիա Մալիբրանը)։ 1828 թվականին յոթանասունիննամյա Լորենցո դա Պոնտեն Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների քաղաքացիություն է ստացել։

Լորենցո դա Պոնտեն վախճանվել է Նյու Յորքում, ութսունինը տարեկան հասակում։ Նրա հուղարկավորությանը հոծ բազմություն է հավաքվել։ Թաղված է Բրուքլինում։

Ծանոթագրություններ

Գրականություն

  • Штейнпресс Б. С. Да Понте Л. // Музыкальная энциклопедия / под ред. Ю. В. Келдыша. — М.: Советская энциклопедия, Советский композитор, 1974. — Т. 2.
  • Hodges S. Lorenzo da Ponte: the life of Mozart's Iibrettis / foreword by H. C. Robbins Landon. — Madison: The University of Wisconsin Press, 2002. — 274 p. — ISBN 978-0-299-17874-1

Արտաքին հղումներ

  • Լորենցո դա Պոնտե՝ Գումերի գրադարանում
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լորենցո դա Պոնտե» հոդվածին։