Կանադական տիեզերական գործակալություն

Կանադական տիեզերական գործակալություն;
Տեսակ	տիեզերական գործակալություն և Կանադական դաշնային վարչություն կամ գործակալություն
Երկիր	Կանադա
Հապավում	CSA և ASC
Հիմնադրված	մարտի 1, 1989
Գլխադասային գրասենյակ	Լոնգյոյ, Քվեբեկ, Կանադա, John H. Chapman Space Centre և Քվեբեկ, Կանադա
Անձնակազմ	670 մարդ (2016)
Կայք	asc-csa.gc.ca(անգլ.)(ֆր.)

Կանադական տիեզերական գործակալություն (ԿՏԳ, ֆր.՝ Agence Spatiale Canadienne, ASC), հիմնադրվել է Կանադական տիեզերական գործակալության ակտի հիման վրա, որը թագավորական հավանության է արժանացել 1990 թվականի մայիսի 10-ին։ Գործակալությունը հաշվետու է Կանադայի Նորարարության, գիտության և տնտեսական զարգացման նախարարությանը։ Կանադական տիեզերական գործակալության ներկայիս նախագահն է Սիլվան Լապորտը, որն այս պաշտոնը ստանձնել է 2015 թվականի մարտի 9-ին 2015 թվականի փետրվարի 27-ի նշանակումից հետո^[2]։

ԿՏԳ գլխամասը գտնվում է Լոնգեյի Ջոն Հ. Չեփմեն տիեզերական կենտրոնում։ Գործակալությունը գրասենյակներ ունի նաև Օտտավայում` Դեյվիդ Ֆլորիդա լաբորատորիա, կապի փոքրիկ գրասենյակներ Հյուստոնում, Վաշինգտոնում և Փարիզում։

Պատմություն

Կանադայի վերին մթնոլորտի և տիեզերական ծրագրի ծագումը կարելի է դիտարկել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո^[3]։ 1945-1960 թվականներին Կանադան, պաշտպանական հետազոտությունների հովանու ներքո, ձեռնամուխ եղավ մի շարք փոքրիկ գործարկիչ և արբանյակային հարակից նախագծերի` ներառյալ Black Brant rocket-ի զարգացումը, ինչպես նաև առաջադեմ ուսումնասիրություններ^[4]։ 1957 թվականին Կանադայի պաշտպանության հետազոտությունների հեռահաղորդակցության ցանցի (DRTE) գիտնականներն ու ճարտարագետները, ղեկավար Ջոն Հ. Չափմանի ղեկավարությամբ սկսեցին նախապես հայտնի S-27 կամ Topside Sounder Project նախագիծը։ Այս աշխատանքը շուտով կհանգեցնի Կանադայի առաջին ալիքին, որը հայտնի է որպես Alouette 1: Այս աշխատանքը շուտով կհանգեցներ Կանադայի առաջին արբանյակի զարգացմանը, որը հայտնի է որպես Alouette 1:

1962 թվականի սեպտեմբերին Alouette-ի մեկնարկի շնորհիվ Կանադան դարձավ երրորդ երկիրը, որն արհեստական արբանյակ տարածեց, տեղադրեց տիեզերքում։ Այդ ժամանակ Կանադան միայն ուներ վերին մթնոլորտային գործարկման հնարավորություններ (օդերևութաբանական հրթիռներ), հետևաբար Alouette 1-ը ամերիկյան ՆԱՍԱ-ն դեպի վեր ուղարկեց Կալիֆոռնիայի Լոմպոկի Վանդենբերգ օդուժի բազայից։

1980-ականներին այս և այլ տիեզերքի հետ կապված գործողությունները ստիպեցին Կանադայի կառավարությանը հրապարակել Կանադայի տիեզերական գործակալության ակտը, որը հաստատեց Կանադայի տիեզերական գործակալությունը։ Օրենքը ստացավ թագավորական համաձայնություն 1990 թվականի մայիսի 10-ին և ուժի մեջ մտավ 1990 թվականի դեկտեմբերի 14-ին^[5]։

1999 թվականին ԿՏԳ 'A-base' ֆինասավորման նախագծից անցավ 300 միլիոն դոլար ֆիքսված տարեկան բյուջեի։ Իրական բյուջեն տարեցտարի տարբերվում է լրացուցիչ ծախսերի և հատուկ նախագծերի պատճառով։

Կանադայի տիեզերական գործակալության մանդատն է նպաստել տիեզերքի խաղաղ օգտագործմանն ու զարգացմանը, գիտության միջոցով տիեզերքի գիտելիքները զարգացնելու և ապահովելու տիեզերական գիտությունն ու տեխնոլոգիան կանադացիների համար սոցիալական և տնտեսական օգուտներ ապահովելու համար։ Կանադական տիեզերական գործակալության առաքելության հայտարարության մեջ նշվում է, որ գործակալությունը հավատարիմ է տիեզերական գիտելիքների մշակմանը և կիրառմանը` ի օգուտ Կանադայի և մարդկության։

Նախագահներ

1989- մայիսի 4, 1992 – Լարկին Կերվին^[6]
Մայիսի 4, 1992– հուլիսի 15, 1994 - Ռոլանդ Դորե^[7]
Նոյեմբերի 21, 1994– 2001 - Ուիլյամ ՄաքԴոնալդ Էվանս^[8]
Նոյեմբերի 22, 2001– նոյեմբերի 28, 2005– Մարկ Գարնո^[9]
Ապրիլի 12, 2007– December 31, 2007 - Լորիեր Բուասվերտ^[10]
Հունվարի 1, 2008- սեպտեմբերի 2, 2008 - Գայ Բյուժոլդ
Սեպտեմբերի 2, 2008 – փետրվարի 1, 2013 - Սթիվեն Մաքքլեյն^[11]
Փետրվարի 2, 2013 – օգոստոսի 5, 2013 - Գիլես Լեկլերկ (ժամանակավոր)
Օգոստոսի 6, 2013 - նոյեմբերի 3, 2014 - Ուոլթեր Նատինչիկ
Նոյեմբերի 3, 2014 - մարտի 9, 2015 - Լյուկ Բրյուլե, ժամանակավոր^[12]
Մարտի 9, 2015 - Սիլվան Լապորտ^[13]

Կանադական արբանյակներ

Անվանում	Մեկնարկ	Դադարեցում	Նպատակ
Alouette 1	Սեպտեմբերի 29, 1962	1972	Իոնոսֆերային հետազոտություն
Alouette 2	Նոյեմբերի 29, 1965	Օգոստոսի 1, 1975	Իոնոսֆերային հետազոտություն
ISIS 1	Հունվարի 30, 1969	1990	Իոնոսֆերային հետազոտություն
ISIS 2	Ապրիլի 1, 1971	1990	Իոնոսֆերային հետազոտություն
Hermes	Հունվարի 17, 1976	Նոյեմբեր, 1979	Փորձարարական հեռահաղորդակցության արբանյակ
RADARSAT-1	Նոյեմբերի 4, 1995	March 29, 2013	Կոմերցիոն երկրազննման արբանյակ^[14]
MOST	Հունիսի 30, 2003	Գործում է	տիեզերական հեռադիտակ
SCISAT-1	Օգոստոսի 12, 2003	Գործում է	Երկիրը զննող արբանյակ (Երկրի մթնոլորտ)
RADARSAT-2	Դեկտեմբերի14, 2007	Գործում է	Կոմերցիոն երկրազննման արբանյակ
NEOSSat	Փետրվարի 25, 2013	Գործում է	Զննում է երկրամերձ օբյեկտները^[15]
Sapphire	Փետրվարի 25, 2013	Գործում է	Ռազմական տիեզերական հսկողություն^[15]^[16]
BRITE	Փետրվարի 25, 2013	Գործում է	տիեզերական հեռադիտակ^[15]^[17]
CASSIOPE	Սեպտեմբերի 29, 2013	Գործում է	Իոնոսֆերային հետազոտություն, փորձնական հեռահաղորդակցություն^[18]^[19]
M3MSat	Հունիսի 22, 2016	Գործում է	Կապի արբանյակ^[20]
RADARSAT Constellation	2018	Պլանավորված է	Կոմերցիոն երկրային դիտարկման արբանյակ

Բացի այդ, կան կոմերցիոն արբանյակներ` թողարկված Telesat հեռահաղորդակցման ընկերության կողմից, նախկին թագավորական կորպորացիա, որը 1998 թվականին սեփականաշնորհվել է։ Դրանք են Anik արբանյակները, Nimiq արբանյակները (բոլորը ներկայում օգտագործվում են Bell TV) և MSAT-1: Հետագայում տեխնոլոգիական և հետազոտական արբանյակները մշակվել են Տորոնտոյի համալսարանի Տիեզերական ուսումնասիրությունների ինստիտուտի կողմից^[21]` ներառելով CanX ծրագիրը, ExactView-9 և GHGSat-D:

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կանադական տիեզերական գործակալություն» հոդվածին։

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

Search