Մարգարիտա Սալաս
Մարգարիտա Սալաս Ֆալգերաս, Կաներոյի 1-ին մարկիզ (իսպ.՝ Margarita Salas Falgueras, նոյեմբերի 30, 1938[1], Կաներո, Valdés, Աստուրիա, Աստուրիա, Իսպանիա[2] - նոյեմբերի 7, 2019[3], Մադրիդ, Իսպանիա[4], հայտնի է որպես Մարգարիտա Սալաս), կենսաքիմիայի և մոլեկուլային գենետիկայի ոլորտների իսպանացի գիտնական։
Կենսագրություն
Սալասը ծնվել է Իսպանիայի Աստուրիա ինքնավար համայնքի Կաներո բնակավայրում։ Ավարտել է Մադրիդի Կոմպլուտենսե համալսարանի քիմիական ֆակուլտետը, 1961 թվականին ստացել է գիտությունների դոկտորի կոչում։ 1967 թվականին մեկնել է ԱՄՆ, որտեղ աշխատել է Սևերո Օչոայի հետ։ Ամուսնու` Էլադիո Վինուելայի հետ պատասխանատու են կենսաքիմիայի և մոլեկուլային կենսաբանության ոլորտում իսպանական հետազոտությունների խթանման համար։ Սալասը եղել է ավելի քան 40 ասպիրանտների գիտական ղեկավար, հրատարակել է ավելի քան 200 գիտական հոդվածներ։ Հետազոտությունների գիտական բարձրագույն խորհրդի ( CSIC) պրոֆեսոր է կենսատեխնոլոգիայի բնագավառում[34]։
2000 թվականին Սալասն արժանացել է «Կանայք գիտության բնագավառում» Լ՛Օրել-ՅՈՒՆԵՍԿՕ մրցանակի[35]։
Սալասը Իսպանիայի Գիտությունների արքայական ակադեմիայի, Եվրոպական գիտությունների և արվեստների ակադեմիայի, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի, Միկրոբիոլոգիայի ամերիկյան ընկերության, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի և Սևերո Օչոայի հիմնադրամի անդամ է[36]։
2001 թվականի դեկտեմբերի 20-ին Սալասը ընտրվել է Իսպանիայի արքայական ակադեմիայի Seat i, որը զբաղեցրել է 2003 թվականի հունիսի 4-ին[37]։
2008 թվականի հուլիսի 11-ին Խուան Կառլոս I Բուրբոնը Սալասին շնորհել է իսպանացի ազնվականի կոչում Կաներոյի մարկիզ ժառանգական կոչումով[38]։
Պարգևներ
- Աստուրիայի իշխանությունների մեդալ, 1997 թ.
- Santiago Ramon y Cajal ազգային հետազոտական մրցանակ, 1999 թ.
- «Կանայք գիտության բնագավառում» Լ՛Օրել-ՅՈՒՆԵՍԿՕ մրցանակ, 1999 թ.
- «Կանայք գիտության բնագավառում» Լ՛Օրել-ՅՈՒՆԵՍԿՕ մրցանակ, 2000 թ.
- Ընտրվել է 20-րդ դարի 100 կանանց շրջանակում, որոնք Մադրիդի կանանց համայնքային խորհրդի կողմից 21-րդ դարում հավասարության ճանապարհ են բացել, 2001 թ.
- Վալենսիայի գեներալիտատի Իսաբել Ֆեռեր մրցանակ, 2002 թ.
- Մադրիդի համայնքի ոսկե մեդալ, 2002 թ.
- Ալֆոնսո X Իմաստունի քաղաքացիական շքանշանի մեծ խաչ, 2003 թ.
- Գիտության և հետազոտությունների հիմնադրամի միջազգային մրցանակ, 2004 թ.
- Երախտիքի ոսկե մեդալ, 2005 թ.
- Մադրիդի Կոմպլուտենսե համալսարանի ոսկե մեդալ, 2005 թ.
- Գերազանցության մրցանակ FEDEPE (Կին տնօրենների, ղեկավարների, պրոֆեսիոնալների և ձեռնարկատերերի իսպանական հիմնադրամ) կողմից, 2006 թ.
- Աստուրիայի համայնքի Անասնաբույժների քոլեջի ոսկե մեդալ
- Կին լիդեր մրցանակ, 2009 թ., մրցանակը հանձնել է Ռաֆայել դել Պինոն, Ալիտեր և Մերկ հիմնադրամ
- «Լիարժեք մասնագիտական կյանք» մրցանակ, 2009 թ., Mapfre հիմնադրամ
- Քիմիայի գերազանցության մրցանակ, պարգևատրվել է Իսպանիայի քիմիկոսների միության ընդհանուր խորհրդի կողմից, 2014 թ.
| Նախորդող նոր տիտղոս | Իսպանացի ազնվական Կաներոյի մարկիզ ապրիլի 9 2010 - այժմ | Հաջորդող ներկայումս պաշտոնավարում է |
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
- Margarita Salas biography. Mujer y Ciencia (in Spanish)
- Margarita Salas biography (PDF) (in Spanish) Արխիվացված 2010-05-09 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարգարիտա Սալաս» հոդվածին։ |