Ռուսաստանի Դաշնության Կառավարության նախագահ

Ռուսաստանի Դաշնության Կառավարության նախագահ (ռուս.՝ Председа́тель Прави́тельства Росси́йской Федера́ции), Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության մասին Դաշնային սահմանադրական օրենքի 24-րդ հոդվածի համաձայն[1], գլխավորում է Ռուսաստանի Դաշնության կառավարությունը, սահմանում է նրա գործունեության հիմնական ուղղությունները և կազմակերպում է նրա աշխատանքը։

 Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության նախագահ
այլ=
այլ=
Պաշտոնավարում է՝
Միխայիլ Միշուստին

սկսած Հունվարի 16 2020 թվականից
ՆստավայրՌուսաստանի Դաշնության կառավարության շենք
ԱնվանատուՌուսաստանի նախագահ
ՆշանակողՌուսաստանի Դաշնության նախագահի կողմից ՌԴ Պետական դումայի հաստատումից հետո (կամ առանց դրա լուծարման դեպքում)
Պաշտոնավարման ժամկետառավելագույն շարունակական պաշտոնավարման՝ 6 տարի (վայր է դնում լիազորությունները Ռուսաստանի Դաշնության նորընտիր նախագահի առաջ), բայց կարող է վերանշանակվել կրկին անսահմանափակ

Ռուսաստանի նախագահը, Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 83-րդ հոդվածի համաձայն[2], իրավունք ունի նախագահելու կառավարության նիստերը։ Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 115-րդ հոդվածի համաձայն[3], կառավարության որոշումները և կարգադրությունները, նախագահի հրամանագրերի հետ հակասության դեպքում, կարող են չեղյալ հայտարարվել Ռուսաստանի նախագահի կողմից։ Բացի այդ, Ռուսաստանի նախագահը, Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության մասին դաշնային սահմանադրական օրենքի 32-րդ հոդվածի համաձայն[1], ղեկավարում է գործադիր իշխանության դաշնային մարմինների գործունեությունը, որոնք ղեկավարում են պաշտպանության, անվտանգության, ներքին գործերի, արտաքին գործերի, արտակարգ իրավիճակների կանխարգելման և տարերային աղետների հետևանքների վերացման հարցերը, թեև համապատասխան գերատեսչություններից մի քանիսի (ինչպես Ռուսաստանի ԱԳՆ-ն, Ռուսաստանի ՆԳՆ-ն և այլն) ղեկավարները մտնում են կառավարություն։

Մինչև 1993 թվականի դեկտեմբերի 25-ը Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության ղեկավարի պաշտոնը կոչվում էր Նախարարների խորհրդի նախագահ՝ Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության[4], ներկայիս անվանումն ամրագրված էր 1993 թվականի դեկտեմբերին ընդունված Ռուսաստանի Սահմանադրությամբ։

Ոչ ֆորմալ պաշտոնը հաճախ կոչվում է վարչապետ, թեև Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության մեջ նման անունը բացակայում է։

Կառավարության նախագահի նշանակման կարգը, լիազորությունները և պարտականությունները սահմանվում են Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 110-117 հոդվածներով[3]։

2020 թվականի Հունվարի 16-ից Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության նախագահն է Միխայիլ Վլադիմիրովիչ Միշուստին։

Լիազորություններ

Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության մասին Դաշնային սահմանադրական օրենքի և Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության կանոնակարգի համաձայն, Ռուսաստանի կառավարության նախագահը կատարում է հետևյալ գործառույթները․

  • Սահմանադրության, Դաշնային սահմանադրական օրենքների, դաշնային օրենքների և նախագահի հրամանագրերի համաձայն սահմանում է կառավարության գործունեության հիմնական ուղղությունները;
  • նախագահին առաջարկություններ է ներկայացնում գործադիր իշխանության դաշնային մարմինների կառուցվածքի, պաշտոնի նշանակման և կառավարության փոխնախագահներին և դաշնային նախարարներին պաշտոնից ազատելու, նրանց վրա կարգապահական տույժեր դնելու և նրանց խրախուսելու մասին;
  • ներկայացնում է կառավարությունը պետության ներսում և նրա սահմաններից դուրս;
  • կազմակերպում և վարում է կառավարության նիստերը՝ ունենալով որոշիչ ձայնի իրավունք;
  • պարբերաբար իրականացնում է կառավարության անդամների հետ խորհրդակցության, ղեկավարների դաշնային ծառայությունների և այլ գործադիր իշխանության դաշնային մարմինների, մարմինների և կազմակերպությունների կառավարությանն առընթեր, որոնց վրա է դիտարկում կատարման ընթացքը ծրագրերի և պլանների կառավարության գործունեության, նախագահի կողմից տրված հանձնարարականների, Ռուսաստանի Դաշնության կառավարությանը, որոշումներ է կայացնում հրատապ հարցերի հետ կապված
  • ստորագրում է կառավարության նորմատիվ ակտերը (որոշումներ և կարգադրություններ);
  • կառավարության անդամների միջև բաշխում է պարտականությունները;
  • պարբերաբար տեղեկացնում Է Ռուսաստանի Դաշնության նախագահին կառավարության աշխատանքի մասին։

ՌԴ կառավարության նախագահն ի պաշտոնե՝

  • Ռուսաստանի Դաշնության անվտանգության խորհուրդ;
  • Անկախ Պետությունների Համագործակցության կառավարությունների ղեկավարների խորհուրդ;
  • Ռուսաստանի և Բելառուսի Միութենական Պետության բարձրագույն պետական խորհուրդը;
  • Շանհայի համագործակցության կազմակերպության (ՇՀԿ) կառավարությունների ղեկավարների խորհուրդը);
  • Եվրասիական տնտեսական ընկերակցության (ԵվրԱզԷՍ) միջպետական խորհուրդ);

Բացի օրենքում ամրագրված կառավարության ղեկավարի հիմնական պարտականություններից և գործառույթներից, Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության նախագահ Դ. Ա. Մեդվեդևը 2012 թվականից գլխավորում է Ռուսաստանի Դաշնության կառավարությանն առընթեր հետևյալ համակարգող և խորհրդակցական մարմինները․

  • Օտարերկրյա ներդրումների իրականացման վերահսկողության կառավարական հանձնաժողով;
  • Կառավարությանն առընթեր մրցունակության և ձեռներեցության խորհուրդ;
  • ֆինանսական տարվա և պլանային ժամանակահատվածի բյուջետային նախագծերի կառավարական հանձնաժողով;
  • Պետական սահմանային հանձնաժողով;

Ինչպես նաև Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը հանդիսանում է․

  • Ռուսաստանի Դաշնության նախագահին առընթեր ազգային նախագծերի իրականացման և ժողովրդագրական քաղաքականության խորհրդի նախագահի առաջին տեղակալ է նշանակվել (նշանակվել է Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի 2008 թվականի հուլիսի 10-ի հրամանագրով);
  • զարգացման և արտաքին տնտեսական գործունեության բանկի Դիտորդ խորհրդի նախագահ (Վնեշէկոնոմբանկ);
  • Ռուսաստանի և Բելառուսի Միութենական պետության նախարարների խորհրդի նախագահ;

Պաշտոնից ազատելու և նշանակման կարգ

Ռուսաստանի կառավարության նախագահը նշանակվում է Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի կողմից՝ Պետական դումայի համաձայնությամբ[3]։

Ռուսաստանի կառավարության նախագահի պաշտոնի թեկնածու կարող է լինել բացառապես Ռուսաստանի Դաշնության այն քաղաքացին, որը չունի օտարերկրյա պետության քաղաքացիություն։

Ռուսաստանի կառավարության նախագահի թեկնածության մասին առաջարկությունը Պետական դումա է մտցվում Ռուսաստանի Դաշնության նորընտիր նախագահի պաշտոնը ստանձնելուց կամ Ռուսաստանի կառավարության նախագահի հրաժարականից հետո երկշաբաթյա ժամկետից ոչ ուշ, կամ Պետական դումայի նախորդ թեկնածության մերժման օրվանից մեկ շաբաթվա ընթացքում։

Պետական դուման քննարկում է Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի կողմից ներկայացված կառավարության նախագահի թեկնածությունը թեկնածության վերաբերյալ առաջարկ ներկայացնելու օրվանից մեկ շաբաթվա ընթացքում։

Ռուսաստանի կառավարության նախագահի՝ Պետական դումայի կողմից ներկայացված թեկնածությունների երեք անգամ մերժումից հետո Ռուսաստանի Դաշնության նախագահն ինքնուրույն նշանակում է Ռուսաստանի կառավարության նախագահ, լուծարում է Պետական դուման և նշանակում նոր ընտրություններ։ Պետական դուման այդ հիմքով չի կարող լուծարվել միայն նախագահի պաշտոնում գտնվելու վերջին վեց ամիսներին և պետության ամբողջ տարածքում ռազմական կամ արտակարգ դրության գործողության ժամանակ, ինչպես նաև Պետական դումայի կողմից Ռուսաստանի նախագահին իմպիչմենտի գործընթաց նախաձեռնելու դեպքում։

Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրությունը չի նախատեսում նախագահի կողմից պաշտոնանկ անել միայն կառավարության նախագահին, նախագահը որոշում է ընդունում ամբողջ կառավարության հրաժարականի մասին[2]։

Ռուսաստանի կառավարության նախագահն ազատվում է Ռուսաստանի նախագահի պաշտոնից (Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության մասին դաշնային սահմանադրական օրենքի 7-րդ հոդված[1]), ինչը միաժամանակ հանգեցնում է ամբողջ կառավարության պաշտոնաթողության։

  • հրաժարականի մասին սեփական դիմումի համաձայն;
  • այն դեպքում, անհնարինության կատարման կառավարության նախագահի իր լիազորությունների (թե ինչ կարող է լինել անհնարինությունը, ԴՍՕ-ը չի հստակեցնում, թողնելով հնարավորությունը մեկնաբանման Ռուսաստանի նախագահին)։

Ռուսաստանի Սահմանադրության[5] 117-րդ հոդվածի և Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության մասին օրենքի 35-րդ հոդվածի համաձայն[1]՝ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահն իրավունք ունի որոշում ընդունել Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության պաշտոնաթողության մասին՝ Պետական դումայի կողմից Ռուսաստանի Դաշնության կառավարությանը անվստահություն հայտնելու կամ Պետական դումայի կողմից կառավարությանը անվստահություն հայտնելու դեպքում։

Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 117-րդ հոդվածի 4-րդ կետի համաձայն[3], կառավարության նախագահն իրավունք ունի Պետական դումայի առջև ինքնուրույն դնել կառավարության վստահության հարցը։ Եթե Պետական դուման մերժում է վստահությունը, նախագահը յոթ օրվա ընթացքում պետք է որոշում կայացնի կամ կառավարության հրաժարականի, կամ Պետական դումայի լուծարման եւ նոր ընտրություններ նշանակելու մասին։  Ռուսաստանի Դաշնության նախագահը չի կարող այդ հիմքով լուծարել Պետական դուման նրա ընտրվելուց հետո մեկ տարվա ընթացքում։

Ռուսաստանի Դաշնության նախագահը Ռուսաստանի Դաշնության խորհրդին և Պետական դումային ծանուցում է որոշման ընդունման օրը Ռուսաստանի կառավարության նախագահի պաշտոնից ազատելու մասին։

Նախագահի պարտականությունների կատարում

Ռուսաստանի Սահմանադրության համաձայն, բոլոր դեպքերում, երբ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահն ի վիճակի չէ կատարել իր պարտականությունները, դրանք ժամանակավորապես կատարում է կառավարության նախագահը։ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի պաշտոնակատարն իրավունք չունի լուծարել Պետական դուման, նշանակել հանրաքվե, ինչպես նաև առաջարկություններ ներկայացնել Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության փոփոխությունների և դրույթների վերանայման վերաբերյալ։

Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության նախագահների ցանկ

Ստորև ներկայացված է Ռուսաստանի կառավարության նախագահների և նրանց պարտականությունները կատարողների ցանկը 1991 թվականից հետո։ Փակագծերում նշված է այդ պաշտոնում աշխատելու ժամանակը։

Անուն, հայրանուն, ազգանունՆկարԼիազորությունների ժամկետ

Նախագահ

ԿուսակցականությունՆշում
պաշտոնակատարԲորիս Ելցին
(1931—2007)
1991 թվականի նոյեմբերի 61992 թվականի հունիսի 15Բորիս Ելցինանկուսակցականչի եղել վարչապետ կամ պաշտոնակատար, սակայն մինչև 1992 թվականի հունիսի 15-ը գլխավորել Է Ռուսաստանի կառավարությունը՝ որպես Ռուսաստանի նախագահ (արմատական տնտեսական բարեփոխումների անցկացման կապակցությամբ)[6]։
պաշտոնակատարԵգոր Գայդար
(1956—2009)
1992 թվականի հունիսի 151992 թվականի դեկտեմբերի 15անկուսակցականպաշտոնակատար
1Վիկտոր Չերնոմիրդին
(1938—2010)
1992 թվականի դեկտեմբերի 141998 թվականի մարտի 23Մեր տունը Ռուսաստանն էմիաժամանակ, նոյեմբերի 5-ից նոյեմբերի 6-ը եղել է Ռուսաստանի նախագահի պաշտոնակատարը՝ Բորիս Ելցինի սրտի վիրահատության հետ կապված[7]
պաշտոնակատարՍերգեյ Կիրիենկո
(ծնվ․ 1962)
1998 թվականի մարտի 231998 թվականի ապրիլի 24անկուսակցական
21998 թվականի ապրիլի 241998 թվականի օգոստոսի 23
պաշտոնակատարՎիկտոր Չերնոմիրդին
(1938—2010)
1998 թվականի օգոստոսի 231998 թվականի սեպտեմբերի 11Մեր տունը Ռուսաստանն է
3Եվգենի Պրիմակով
(1929—2015)
1998 թվականի սեպտեմբերի 111999 թվականի մայիսի 12անկուսակցական
պաշտոնակատարՍերգեյ Ստեպաշին
(ծնվ․ 1952)
1999 թվականի մայիսի 121999 թվականի մայիսի 19անկուսակցականՌուսաստանի Դաշնության նախագահի հրամանագիրը 19.05.1999 № 611[8]
41999 թվականի մայիսի 191999 թվականի օգոստոսի 9
պաշտոնակատարՎլադիմիր Պուտին
(ծնվ․ 1952)
1999 թվականի օգոստոսի 91999 թվականի օգոստոսի 16անկուսակցական1999 թվականի դեկտեմբերի 31-ի ժամը 12:00-ից 2000 թվականի մայիսի 7-ը կառավարության նախագահ Վ. Պուտինը եղել է նախագահի պաշտոնակատար։

Պաշտոնապես նախագահ է ընտրվել 2000 թվականի մարտի 26-ին և երդվել 2000 թվականի մայիսի 7-ին։

51999 թվականի օգոստոսի 162000 թվականի մայիսի 7
պաշտոնակատարՄիխայիլ Կասյանով
(ծնվ․ 1957)
2000 թվականի մայիսի 172000 թվականի մայիսի 17Վլադիմիր ՊուտինանկուսակցականՄիխայիլ Կասյանովին Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության նախագահ նշանակելու մասին հրամանագիրը[9]
62000 թվականի մայիսի 172004 թվականի փետրվարի 4
պաշտոնակատարՎիկտոր Խրիստենկո
(ծնվ․ 1957)
2004 թվականի փետրվարի 242004 թվականի մարտի 5անկուսակցականՊաշտոնակատար, Դումայի հաստատմանը չի ներկայացվել[10]
7Միխայիլ Ֆրադկով
(ծնվ․ 1950)
2004 թվականի մարտի 52004 թվականի մայիսի 7անկուսակցականմարտի 5-մայիսի 7, 2004 թվական[11];
մայիսի 7-մայիսի 12 2004 թ. պաշտոնակատարը (լիազորությունները վայր է դրել Ռուսաստանի Դաշնության նորընտիր նախագահի առջև);

2004 թվականի մայիսի 12-ից մինչև 2007 թվականի սեպտեմբերի 12[12];
2007 թվականի սեպտեմբերի 12-14 պաշտոնակատարը (հրաժարականից հետո, մինչև Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության նոր նախագահի նշանակումը)

պաշտոնակատար2004 թվականի մայիսի 72004 թվականի մայիսի 12
72004 թվականի մայիսի 122007 թվականի սեպտեմբերի 12
պաշտոնակատար2007 թվականի սեպտեմբերի 122007 թվականի սեպտեմբերի 14
8Վիկտոր Զուբկով
(ծնվ․ 1941)
2007 թվականի սեպտեմբերի 142008 թվականի մայիսի 7անկուսակցական2007 թվականի սեպտեմբերի 14-2008 թվականի մայիսի 7[13],
այնուհետև մինչև մայիսի 8-ը պաշտոնակատարը (հրաժարականից հետո, մինչև Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության նոր նախագահի նշանակումը)
պաշտոնակատար2008 թվականի մայիսի 72008 թվականի մայիսի 8Դմիտրի Մեդվեդև
9Վլադիմիր Պուտին
(ծնվ․ 1952)
2008 թվականի մայիսի 82012 թվականի մայիսի 7Միասնական Ռուսաստանի նախագահ

(առանց կուսակցության անդամակցության)

Վլադիմիր Պուտինին կառավարության նախագահ նշանակելու մասին հրամանագիրը[14]
պաշտոնակատարՎիկտոր Զուբկով
(ծնվ․ 1941)
2012 թվականի մայիսի 72012 թվականի մայիսի 8Վլադիմիր ՊուտինանկուսակցականԿառավարության նախագահի պաշտոնակատարը մինչև Ռուսաստանի կառավարության նոր նախագահի նշանակման պահը[15]
10Դմիտրի Մեդվեդև
(ծնվ․ 1965)
2012 թվականի մայիսի 82018 թվականի մայիսի 7Միասնական Ռուսաստան2012 թվականի մայիսի 8 - 2018 թվականի մայիսի 7[16]
պաշտոնակատար2018 թվականի մայիսի 72018 թվականի մայիսի 82018 թվականի մայիսի 7-ից մինչև 2018 թվականի մայիսի 8-ը (լիազորությունները վայր է դրել Ռուսաստանի Դաշնության նորընտիր նախագահի առջև)[17]
102018 թվականի մայիսի 82020 թվականի հունվարի 152018 թվականի մայիսի 8-ից մինչև 2020 թվականի հունվարի 15[18]
11Միխայիլ Միշուստին
(ծնվ․ 1966)
2020 թվականի հունվարի 16-իցայժմ պաշտոնումանկուսակցական

Քվեարկություն

Ստորև ներկայացված են Պետդումայի պատգամավորների քվեարկության արդյունքները ՌԴ նախագահին Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության նախագահի պաշտոնում թեկնածու նշանակելու վերաբերյալ համաձայնություն տալու հարցի վերաբերյալ։

ԹեկնածուՔվեարկության ամսաթիվՊատգամավորների
ընդհանուր թիվը
Քվեարկել են«Կողմ»«Դեմ»ՁեռնպահՉեն քվեարկելԱրդյունք«Կողմ» քվեարկողների տոկոսը պատգամավորների ընդհանուր թվիցՔվեարկողների տոկոսը «Կողմ» քվեարկած պատգամավորների թվից
Եգոր Գայդար1992 թվականի դեկտեմբերի 9104046748626[19]61Չի հաստատվել44,90
Վիկտոր Չերնոմիրդին1992 թվականի դեկտեմբերի 141040721172481Հաստատված69,33
1996 թվականի օգոստոսի 1045040231485348Հաստատված[20]69,7880,72
Սերգեյ Կիրիենկո1998 թվականի ապրիլի 104503341431865116Չի հաստատվել[21]31,7836,11
1998 թվականի ապրիլի 174503971152711153Չի հաստատվել[22]25,5650,88
1998 թվականի ապրիլի 244503152512539[23]135Հաստատված[24]55,7879,68
Վիկտոր Չերնոմիրդին1998 թվականի օգոստոսի 3144434594251099Չի հաստատվել20,8927,25
1998 թվականի սեպտեմբերի 7443412138273131Չի հաստատվել30,6733,50
Եվգենի Պրիմակով1998 թվականի սեպտեմբերի 11443393315631550Հաստատված70,0080,15
Սերգեյ Ստեպաշին1999 թվականի մայիսի 19440362293551478Հաստատված65,1180,94
Վլադիմիր Պուտին1999 թվականի օգոստոսի 164403342338417105Հաստատված51,7869,76
Միխայիլ Կասյանով2000 թվականի մայիսի 17446395325551552Հաստատված72,2282,28
Միխայիլ Ֆրադկով2004 թվականի մարտի 5447434352582413Հաստատված78,2281,11
2004 թվականի մայիսի 1244743635672811Հաստատված79,1181,65
Վիկտոր Զուբկով2007 թվականի սեպտեմբերի 144454363814789Հաստատված84,6787,39
Վլադիմիր Պուտին2008 թվականի մայիսի 84494483925601Հաստատված87,1187,50
Դմիտրի Մեդվեդև2012 թվականի մայիսի 845044329914407Հաստատված66,4467,49
2018 թվականի մայիսի 844643037456016Հաստատված83,1183,48

Լիազորությունների ժամկետ

     Նախարարների կոմիտեի նախագահներն են՝ ռուսական կայսրության նախարարների խորհրդի 1906 թվականից     Ռուսաստանի ժամանակավոր կառավարության նախագահներ     Ժողովրդական կոմիսարների խորհրդի նախագահներ, 1946 թվականից ԽՍՀՄ նախարարների խորհրդի նախագահ     Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության նախագահներ

Տես նաև

  • Ռուսաստանի կառավարությունների ղեկավարներ
  • Ռուսաստանի Դաշնության կառավարություն
  • Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության աշխատակազմ
  • Ռուսաստանի Դաշնության սուբյեկտների կառավարությունների ղեկավարներ

Ծանոթագրություններ

Աղբյուրներ