Սփին-օֆֆ
Սփին-օֆֆ (անգլ. թարգմանաբար՝ «Կողմնակի ստեղծագործություն», «ճյուղավորում»), գեղարվեստական ստեղծագործություն (գիրք, ֆիլմ, համակարգչային կամ սեղանի խաղ, կոմիքս[1][2]), որը այլ՝ արդեն գոյություն ունեցող ստեղծագործության ճյուղավորումն է և օգտագործում է դրա հայտնիությունը, ճանաչումը կամ առևտրային հաջողությունը տարբեր տարրերի օգտագործման հաշվին՝ կերպարների, իրադարձությունների կամ նրանցմ ովքեր նախորդող ստեղծագործության մեջ երկրորդական դերեր էին կատարում[3]։ Ուրիշ ձև ասած, սփին-օֆֆը հատուկ ուշադրություն է հատկացնում այն բանին, ինչը կենտրոնական չէր առաջնային ստեղծագործությունում[4]։ Սփին-օֆֆների թողարկումի ժամանակ ենթադրվում է, որ դրանք ընդունվելու են այն լսարանի կողմից, որն արդեն ծանոթ է կերպարների և իրավիճակային ասպեկտների հետ ավելի լավ, քան ընդհանրապես նոր ստեղծագործությունների[5]։
Որպես կանոն, սփին-օֆֆի հիմնական տարբերությունը հասարակ շարունակությունից կամ փրիքվելից այն է, որ այստեղ հիմնական դերերում են լինում այն կերպարները, որոնք դրվագային կամ երկրորդական դերեր էին կատարում նախորդ ստեղծագործությունում։ Կարևոր է նշել սփին-օֆֆի տարբերությունը ռեմեյքից՝ ստեղծագործության նոր մեկնաբանումից, սակայն այլ շեշտավորումներով, տեխնիկայով և նույն սյուժեի զարգացման նոր պայմաններով։
Սփին-օֆֆներ բնօրինակ ստեղծագործությունների նկատմամբ
Սփին-օֆֆի իրադարձությունները կարող են տեղի ունենալ տարբեր ժամանակում բնօրինակ ստեղծագործության ժամանակագրությունում․
- Կողմնակի ստեղծագործությունը կարող է հանդիսանալ բնօրինակ սյուժեի սիքվել այն դեպքում, երբ սփին-օֆֆի իրադարձություններն ավելի ուշ են տեղի ունենում։ Օրինակ․ «Ընկերներ» և «Ջոուի», «Ռոքի Բալբոա» և «Քրիդ»։
- Սփին-օֆֆը կարող է փրիքվել լինել, եթե այն պատմում է իրադարձությունների մասին, որոնք սկզբնական ստեղծագործության իրադարձություններից ավելի վաղ են տեղի ունեցել։ Օրինակ․ «Իքս մարդիկ» և «Իքս մարդիկ. Սկիզբ. Կուղխ», «Հավերժ Շրեկ» և «Կոշկավոր կատուն», «Հարրի Փոթերը և Փիլիսոփայական քարը» և «Ֆանտաստիկ գազաններ ու որտեղ գտնել դրանց»։
- Սփին-օֆֆը կարող է միդքվել լինել, եթե ստեղծագործությունների իրադարձությունները զուգահեռաբար են ընթանում։ Օրինակ․ «Համլետ» և «Ռոզենկրանցը և Գիլդենստերնը մահացած են», «Հերակլեսի զարմանալի ճանապարհորդություններ» և «Զենա․ Զինվորների թագուհի», «Նետ» և «Ֆլեշ»։
- Սփին-օֆֆը կարող է ինտերքվել լինել, եթե դրա իրադարձությունները տեղի են ունենում երկու բնօրինակ ստեղծագործությունների միջև։ Օրինակ․ «Վտարանդին-մեկ։ Աստղային պատերազմներ. Պատմություններ»։
Օրինակներ
Գրականությունում
Բնօրինակ ստեղծագործություն | Սփին-օֆֆ |
---|---|
«Համլետ» | «Ռոզենկրանցը և Գիլդենստերնը մահացած են» |
«Մահվան տետրը» մանգա և անիմե | «Մահվան տետրը. Ուրիշ տետր․ ԲԲ լոսանջելեսյան մարդասպանի գործ»[6] |
«Արևմտյան ճակատում նորություն չկա» | «Վերադարձ» |
լայթ-նովել և անիմե «Ինչ-որ կախարդական Ինդեքս» | լայթ-նովել և անիմե «Ինչ-որ գիտական ռեյլգան» |
Կինեմատոգրաֆիայում և հեռուստատեսությունում
Բնօրինակ ստեղծագործություն | Սփին-օֆֆ |
---|---|
«Մեծ պայթյունի տեսությունը» | «Երիտասարդ Շելդոն» |
«Ամբողջ ծանրությամբ» | «Ավելի լավ է զանգեք Սոլին» |
«Ամենակարող Բրյուսը» | «Ամենակարող Էվան» |
«Վիքտորիուս» և «ԱյԿառլի» | «Սեմ և Քեթ» |
«Չիկագոյի հրդեհ» | «Չիկագոյի ոստիկանություն», «Չիկագոյի բժիշկներ» և «Չիկագոյի արդարադատություն» |
«Մումիան վերադառնում է» | «Կարիճների արքան» |
«Մեքենաներ» | «Ինքնաթիռներ» (նաև շարունակություն է) |
«Օուշենի տասնմեկ ընկերները» | «Օուշենի ութ ընկերուհիները» |
«Խաղալիքների պատմություն» | «Բազ Լայթերը աստղային թիմից» |
«Բեթմենը վերադառնում է» | «Կին կատու»[7] |
«Իքս մարդիկ» | «Իքս մարդիկ. Սկիզբ. Կուղխ»[8][9] (նաև փրիքվել է), «Կուղխ» (նաև շարունակություն է), «Դեդփուլ», «Լոգան», «Դեդփուլ 2» |
«Ալի Ջիի շոու» | «Ալի Ջին պառլամենտում», «Բորատ։ Ամերիկայի մշակութային հետազոտությունները՝ հօգուտ Ղազախստանի փառահեղ երկրի», «Բրունո»[10] |
«Առյուծ արքան» | «Տիմոնը և Պումբան» և «Առյուծ պահապանը» |
«Լեգո ֆիլմ» | «ԼԵԳՈ Բեթմեն ֆիլմ» (նաև շարունակություն է) |
«Բադային պատմություններ» | «Քվաք Բվաք» և «Սև թիկնոց» |
«Մադագասկար» | «Մադագասկարի պինգվինները» և «Կեցցե Ջուլիան թագավորը» |
«Անաստասիա» | «Բարտոկ Հրաշալի» (նաև փրիքվել է) |
«Հերակլեսի զարմանալի ճանապարհորդություններ» | «Զենա՝ զինվորների թագուհի» և «Հերակլեսի երիտասարդություն» |
«Բևեռլի Հիլզ 90210» | «Մոդելների ընկերություն», «Մելռոուզ Փլեյս» և «90210» |
«Աստղային պատերազմներ» | «Էվոկի», «Վտարանդին-մեկ» և «Սոլո» (նաև փրիքվելներ են) |
«Բաֆի՝ վամպիրների կործանիչ» | «Հրեշտակ» |
«Ընկերներ» | «Ջոուի» |
«Դինաստիա» | «Դինաստիա 2․ Քոլբի ընտանիք» |
«Վամպիրի օրագրերը» | «Առաջնածինները» և «Ժառանգություն» |
«Դոկտոր Ով» | «Թորչվուդ», «Սառա Ջեյնի արկածներ», «Կ-9», «Կ-9 և компанևя»և ընկերություն, «Դասարան» |
«Բիվիս և Բաթհեդ» | «Դարիա»[11][12] |
«Հիմ-մեն և տիեզերքի տիրակալներ» | «Շի-Րա․ Ուժի արքայադուստր» |
«Աստղային դարպասներ։ ԱԳ-1» | «Աստղային դարպասներ․ Ատլանտիդա»[13], «Աստղային դարպասներ․ Տիեզերք»[14] (նաև շարունակություններ են) |
«Շրեկ 2» | «Կոշկավոր կատուն» (նաև փրիքվել է)[15] |
«Գրեյի անատոմիա» | «Մասնավոր պրակտիկա»[16] |
«Նինջա - կրիաներ» | «Քեյսի Ջոնս» |
«Նարուտո» | «Տիբի Նարուտո․ Ռոկ Լիի պատանեկության գարուն» |
«Հանճար տղայի՝ Ջիմի Նեյթրոնի արկածները» | «Շինի մոլորակը» (նաև շարունակություն է)[17] |
«Հետ դեպի ապագա 3» | «Գլուխը կորցնելու միլիոն միջոց»[18] |
«H2O։ Պարզապես ավելացրու ջուր» | «Մակո։ Գաղտնիքների կղզի» |
«Խոհանոց» | «Էլեոն հյուրանոց», «Գրանդ» և «ՍենյաՖեդյա» |
«Սկուբի Դու» | «Դաֆնա և Վելմա»[19] |
«Վինքս Քլաբ» | «Վինքս աշխարհ» |
«Ֆինեսն ու Ֆերբը» | «Մերֆիի օրենք»[20] |
«Տրանսֆորմերները» | «Բամբլբի» (նաև փրիքվել է) |
«Սևազգեստ մարդիկ» | «Սևազգեստ մարդիկ․ Ինտերնեյշնլ» |
«Ֆորսաժ» | «Ֆորսաժ 2» (նաև շարունակություն է) |
Համակարգչային խաղերում
Բնօրինակ ստեղծագործություն | Սփին-օֆֆ |
---|---|
«Half-Life» | «Half-Life: Opposing Force», «Half-Life: Blue Shift», «Half-Life: Decay» (միդքվելներ) |
«Sonic Adventure 2» | «Shadow the Hedgehog» |
«Grand Theft Auto IV» | «Grand Theft Auto IV: The Lost and Damned», «Grand Theft Auto: The Ballad of Gay Tony» |
«Super Mario» | «Mario Kart», «Mario Party», «Super Mario RPG: Legend of the Seven Stars» |
Մեդիայում
Գոյություն ունի «Spinoff NASA» ասմագիրը, որը ամեն տարի հրապարակվում է ՆԱՍԱ-յի կողմից[21], որտեղ պատմվում է այն մասին, թե ինչ տեխնոլոգիաներ են օգտագործվել տիեզերային տարածքի ուսումասիրման համար, որոնք հիմա օգտագործվում են առօրյա կյանքում[22][23]։