Miguel de Cervantes
Ni Miguel de Cervantes Saavedra[b] (Espaniol: [miˈɣel de θerˈβantes saaˈβeðɾa]; 29 Septiembre 1547 – 22 Abril 1616)[1] ket maysa idi nga Espaniol a nobelista, mannaniw, ken dramaturgo. Ti bukodna a magnum opus, Don Quixote, ket naipampanunotan nga isu dagitoy ti immuna a moderno a Europeano a nobela,[2] ket maysa a klasiko ti Akinlaud a literatura, ken naipampanunotan kadagiti kasayaatan nga obra ti piksion a naisurat ti amin a panawen.[3] Ti impluenisana iti pagsasao nga Espaniol ket kaaduan a nalatak idi a ti pagsasao ket sagpaminsan a makunkuna a ti la lengua de Cervantes ("ti pagsasao ni Cervantes").[4] Isu ket nabirngasana kas ti El Príncipe de los Ingenios ("Ti Prinsipe ti Saririt").[5]
| Miguel de Cervantes | |
|---|---|
 Ni Miguel de Cervantes | |
| Dagiti salaysay | |
| Nayanak | 29 Septiembre 1547 Alcalá de Henares, Kastila |
| Natay | 22 Abril 1616 (tawen 68) Madrid, Kastila |
| Trabaho | Nobelista, mannaniw, dramaturgo, soldado |
| Pagsasao | Espaniol |
| Pakipagilian | Espaniol |
| Kangrunaan nga ob-obra | Don Quixote Viaje al Parnaso La Galatea |
| Pirma |  |
Idi 1569, immalis ni Cervantes idiay Roma, nga idiay ket nagserbi a kas maysa a babaonen ni Giulio Acquaviva, ti maysa a nabaknang a padi a naipangato iti kardinal ti simmakbay a tawen. Babaen idin, ni Cervantes ket nagenlistado a kas maysa a soldado ti Marina nga inpanteria ti Espania a rehimento ken nagtultuloy ti biagna ti militar aginggana idi 1575, idi natiliw isuna babaen dagiti Arheliano a korsario. Kalpasan ti lima a tawen iti panagtagtagabu isu ket winayaan dagiti nakatiliw kanianan babaen ti pangsaka manipud iti nagannak kaniana ken dagiti Trinitario, ti maysa a Katoliko nga urnos ti relihion. Isu ket dimteng a nagsubli met laeng iti pamiliana idiay Madrid.
Idi 1585, nangipablaak ni Cervantes iti maysa a pastoral a nobela a nanaganan ti La Galatea. Gapu kadagiti pinansia a parikut, ni Cervantes ket nagtrabrabaho a kas maysa a probedor para iti Espaniol nga Armada, ken kalpasan daytoy a kas maysa nga agsingsingir ti buis. Idi 1597, dagiti madi a pakabilanganna ti tallo a tawen ket nakaipan kaniana idiay Balangat a Pagbaludan ti Seville. Idi 1605, isu ket nagnaed idiay Valladolid, idi kalpasan ti panagballigi ti immuna a paset tiDon Quixote, a naipablaak idiay Madrid, daytoy ket nangisenial ti panagsublina ti literario a lubong. Idi 1607, isu ket nagtaeng idiay Madrid, nga idiay ket nagtaeng ken nagtrabtrabaho aginggana idi pimmusay. Idi laus-ud ti siam a tawen ti kabibiagna, ni Cervantes ket nangikeddeng ti pammadayawna a kas maysa a mannurat; isu ket nangipablaak ti Novelas ejemplares (Dagiti nasayaat a nobela) idi 1613, ti Panagbaniaga idiay Parnassus (Viaje al Parnaso) idi 1614, ken idi 1615, ti Ocho comedias y ocho entremeses ken ti maikadua a paset ti Don Quixote. Ni Carlos Fuentes ket nangilaglagip a , "ni Cervantes ket nangiluklukat kadagiti panid ti maysa a libro a ti maysa nga agbasbasa ket agipagpagarup nga isu ti naisursurat".[6]
Biag
Pannakaipasngay ken nasapa a biag
Naipagarup a ni Cervantes ket naipasngay idi idiay Alcalá de Henares, ti Kastiliano a siudad ti agarup a 15 milia manipud idiay Madrid, mabalin nga idi 29 Septiembre (ti rambakan nga aldaw ni San Miguel ti Arkanghel) 1547. Ti naipagarup a petsa a pannkaipasngayna ket naikeddeng kadagiti rehistro iti simbaan ket nanaganan ti tradisional a nagan ti maysa nga ubing iti nagan ti aldaw ti piesta a pannakaipasngayna. Isu ket nabuniagan idiay Alcalá de Henares idi 9 Oktubre 1547 idiay parokia a simbaan iti Santa María la Mayor. Ti tignay ti panangbunniag ket nabasa a "Dominggo, ti maikasiam nga aldaw iti bula ti Oktubre, ti Tawen ti Diostayo a sangaribu ket lima a gasut uppat a pulo ket pito a tawen , ni Miguel ket nabalangatan ken nabuniaganen, anak a lalaki ni Rodrigo Cervantes ken ti asawana ani doña Leonor. Binunniagan babaen ni apo Bartolomé Serrano, padi ti apotayo a Baket. Nabuniagan ken napirmaan iti naganko. — Bachelor Serrano"
Ni Rodrigo nga ama ni Miguel ket maysa idi a mammmukis-sirhano iti Gallego a kaputotan, a nagsimsimpa kadagiti tulang, nagpadpadara, ken nagtartaripatu ti "basbassit a kammasapulan ti panag-agas";[7] iti dayta a panawen, kadawyan a kadagiti mammmukis nga isuda ket sirhano pay. Ti apongna iti amana a bangir, a ni Juan de Cervantes, ket maysa idi nga impluensial nga abogado a nagtengtengngel kadagiti adu nga administratibo a puesto. Ti ulitegna ket mayor ti Cabra iti adu a tawtawen.
Ti inana, a ni Leonor de Cortinas, ket patubo idi ti Arganda del Rey ken ti maikatlo nga anak a babai ti maysa a natakneng, a nakapukaw amain a kinabaknangna ken nangilaklako ti anakna a babai a managasawa idi 1543. Daytoy ket nagturongan ti sulpeng a pannakiasawa ken dagiti adu a panagkabkabit babaen ni Rodrigo.[8] Ni Leonor ket pimmusay idi 19 Oktubre 1593.
Bassit laeng kadagiti pannakaammo iti nasapa a tawtawen ni Cervantes. Mabalin nga idi ubing ti pamiliana ket immal-alis kadagiti sabsabali nga ili. Idi daytoy a las-ud ti panawen, isu ket nakaammo iti maysa a balasang a kamarera nga agnagan iti Josefina Catalina de Parez. Dagitoy dua a naginnayatda unay ket nagkomplotda a tumalaw. Ngem naduktalan ti amana daytoy a plano ken nagiparit kenni Josefina a mangbisita kenni Cervantes. Kasla nga iti, ama ni Charles Dickens, ti ama ni Miguel ket naembargo para kadagiti utangna. Dagiti rehistro ti korte ket nangipakpakita ti napanglaw a sankabalayan. Bayat nga adda dagiti dadduma a biograpo ket nakisinnupiat nga isu ket nagadal pay idiay Unibersidad ti Salamanca, ngem awan ti pammasingked nga isu ket nagadal idiay. Adda dagiti naipagpagarup a ni Cervantes ket nagadal pay kadagiti Hesuita idiay Córdoba wenno Seville.[9]
Dagiti kakabsatna ket ni Andrés (1543), Andrea (1544), Luisa (1546), Rodrigo (1550), Magdalena (1554) ken Juan – nga ammo laeng gapu ta naibagbaga iti testamento ti amana.
Dagiti nagibasaran
Dagiti adu pay a mabasbasa
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig ken ni Miguel de Cervantes iti Wikimedia Commons
Dagiti inadaw a sasao a mainaig ken ni Miguel de Cervantes iti Wikiquote (iti Ingles)
Dagiti obra a mainaig ken ni Mannurat:Miguel de Cervantes iti Wikisource (iti Ingles)