Cabo Verde
23°55′W / 15.917°N 23.917°W
Ti Cabo Verde (Portuges: Cabo Verde, panangibalikas: [ˈkabu ˈveɾdɨ]), opisial a ti Republika ti Cabo Verde, ket ti maysa a purpuro ken pagilian ngai sla iti tengnga a Taaw Atlantiko, a buklen dagiti sangapulo a bulkaniko nga isla nga agraman iti naitiptipon a kalawa ti daga iti agarup a 4,033 kuadrado kilometro (1,557 sq mi).[11] Mabirukan dagitoy nga isla iti pagbaetan ti 600 aginggana iti 850 kilometro (320 aginggana iti 460 nautika milia) iti laud ti Cap-Vert a mabirukan iti akinlaud unay a punto ti kontinental nga Aprika. Ti is-isla Cabo Verde ket mangbukel iti parte ti ekorehion ti Macaronesia, a kakyogna ti Azores, ti Is-isla Canaria, Madeira, ken Is-isla Salbahe.
Republika ti Cabo Verde | |
|---|---|
 Wagayway  Kayarigan | |
Napili a pagsasao:
| |
| Nailian a kanta: Cântico da Liberdade (Portuges) (Ilokano: "Kanta ti Wayawaya") | |
.svg)  | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Praia 14°55′N 23°31′W / 14.917°N 23.517°W |
| Opisial a sasao | Portuges[1] |
| Mabigbig a nilian a sasao | Kreol ti Cabo Verde[1] |
| Relihion |
|
| Nagan dagiti umili | Cabo Verdiano[3] |
| Gobierno | Unitario a semi-presidensial a republika[4] |
• Presidente | José Maria Neves |
• Kangrunaan a Ministro | Ulisses Correia e Silva |
| Lehislatura | Nailian nga Asemblia |
| Pannakabukel | |
• Wayawaya manipud iti Portugal | 5 Hulio 1975 |
| Kalawa | |
• Dagup | 4,033 km2 (1,557 sq mi) (Maika-166) |
• Danum (%) | bassit laeng |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2018 | [5][6] (Maika-172) |
• Densidad | 123.7/km2 (320.4/sq mi) (Maika-189) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2019 |
• Dagup | $4.323-bilion |
• Tunggal maysa a tao | $7,728[7] |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2019 |
• Dagup | $2.042-bilion |
• Tunggal maysa a tao | $3,651[7] |
| Gini (2015) |  42.4[8]kalalainganna |
| HDI (2019) |  0.665[9]kalalainganna · Maika-126 |
| Kuarta | Eskudo ti Cabo Verde (CVE) |
| Sona ti oras | UTC–1 (CVT) |
• Kalgaw (DST) | UTC–1 (saan a mapalpaliiw) |
| Pormat ti petsa | aa/bb/tttt |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | +238 |
| Kodigo ti ISO 3166 | CV |
| TLD ti internet | .cv |
Saan a natagtagitao ti purpuro ti Cabo Verde aginggan aidi maika-15 a siglo, idi naduktalan dagidi eksplorador a Portuges ken sinakupda dagiti isla, ken nakapundaran daytoy iti immuna a pagtaengan dagiti Europeano iti tropiko. Gapu ta mabirukan dagiti isla ti Cabo Verde iti nasayaat a lokasion tapno agpapel iti panagtagilako ti aadipen iti Atlantiko, nagbalin a narang-ay ti Cabo Verde idi las-ud ti maika-16 ken maika-17 a siglo, ken nakaaw-awis kadagiti negosiante, dagiti korsario, ken dagiti pirata. Napakapsut ti ekonomiana idi maika-19 a siglo gapu ti supresion ti panagtagilako ti aadipen iti Atlantiko, ken adu kadagiti nagtagtagitao iti daytoy ket ket immalisda iti dayta a paset ti panawen. Nupay kasta, nagin-inut a rimmang-ay ti ekonomia ti Cabo Verde babaen ti panagbalinna a kas nangruna a sentro ti komersio ken naserbi a pagsardengan a punto iti igid ti nangruna a dalan ti panaglayag ti barko. Idi 1951, nainkorporado ti Cabo Verde a kasmaysa a ballasiw-taaw a departamento ti Portugal, ngem dagiti nagtataeng iti daytoy ket nagtultuloyda a nagkampania para iti wayawaya, a nagun-odda met idi 1975.
Manipud kadagidi nasapa a tawen ti 1990, natalinaayen ti Cabo Verde a representatibo a demokrasia, ken nagtultuloy a kas maysa kadagiti kadur-asan ken demokratiko a pagilian ti Aprika. Gapu ti kaawan dagiti masna a rekurso, ti agdurdur-as nga ekonomiana ket kaaduan a naibatay iti serbisio, nga addaan iti maysa a pannakaipatengnga iti turismo ken gangganaet a pangipuonan. Ti populasionna ket agarup a 550,000 manipud idi tengnga ti 2019 ken kaaduan kadagitoy ket aglalaok a kaputotan ti Aprikano ken Europeano, ken kaaduan a Romano Katoliko, a mangipaltiing ti legado ti turay ti Portuges. Adda met dagiti adu a komunidad ti diaspora ti Cabo Verdiano iti ballasiw iti lubong, a naipangpangruna iti Estados Unidos ken Portugal, ken ad-adu ngem dagiti agtataeng kadagiti isla. Ti Cabo Verde ket estado a kameng ti Kappon ti Aprika.
Etimolohia
Nanaganan ti pagilian manipud iti peninsula ti Cap-Vert, iti aplaya ti Senegal.[12] Ti nagan met a "Cap-Vert", ket nagtaud manipud iti "Cabo Verde" ("berde a rawis") iti pagsasao a Portuges, ti nagan ti rawis nga inted dagiti eksplorador a Portuges idi 1444, sakbay dagiti tawen a naduktalanda dagiti isla.
Idi 24 Oktubre 2013, ti delegasion ti pagilian iti Nagkaykaysa a Pagpagilian ket nangibagbaga a dagiti sabali a pagilian ket saanda koman nga agusar iti "Cape Verde" wenno dagiti sabali a patarus ti "Cabo Verde" akasparte ti opisial a naganna: amin dagiti pagilian ket naskenda koma nga agusar iti "Republika ti Cabo Verde" a kas ti opisial a nagan ti pagilian.[11][13] Nagus-usar dagiti agsasao iti Ingles iti nagan a "Cape Verde" para iti purpuro ken, manipud iti wayawayana idi 1975, para iti pagilian. Idi 2013, inkeddeng ti gobierno ti Cabo Verde a manipud iti daytan ket agusaren iti Portuges a nagan iti "Cabo Verde" para kadagiti opisial a panggep, a mairaman ti Nagkaykaysa a Pagpagilian, uray no agsasao wenno agsursurat iti Ingles.
Dagiti nagibasaran
Bibliograpia
- Pim, J.; Pierce, C.; Watts, A. B.; Grevemeyer, I.; Krabbenhoeft, A. (5 Mayo 2008). "Crustal structure and origin of the Cape Verde Rise" (PDF). Earth and Planetary Science Letters. 272 (1–2): 422–428. Bibcode:2008E&PSL.272..422P. doi:10.1016/j.epsl.2008.05.012. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 6 Enero 2011.
- Carling, Jorgen (2004). "Emigration, Return and Development in Cape Verde: The Impact of Closing Borders". Population, Space and Place. 55 (10): 113–132. doi:10.1002/(SICI)1097-4679(199901)55:1<117::AID-JCLP12>3.0.CO;2-A. PMID 10100838.
- Ramalho, R.; Helffrich, G.; Schmidt, D.; Vance, D. (2010). "Tracers of Uplift and Subsidence in the Cape Verde Archipelago". Journal of the Geological Society. 167 (3): 519–538. Bibcode:2010JGSoc.167..519R. CiteSeerX 10.1.1.173.3419. doi:10.1144/0016-76492009-056. S2CID 140566236.
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Cabo Verde iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Cabo Verde manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
Wikimedia Atlas iti Cape Verde- Cabo Verde iti Curlie (iti Ingles)
.svg){kind=link}