Australia
133°E / 27°S 133°E
Ti Australia, opisial a ti Mankomunidad iti Australia,[9] ket maysa a pagilian idiay Akin-abagatan a Hemisperio a nabuklan ti kangrunaan a daga iti kontinente iti Australia ken dagiti is-isla iti Tasmania ken dadduma pay a babassit nga isla idiay Indiano ken Taaw Pasipiko. Daytoy ket isu ti maikanem a kadakkelan a pagilian babaen ti dagup a kadakkel. Dagiti kaarrubana a pagilian ket mairaman ti Indonesia, Daya a Timor ken Papua Baro a Guinea iti amianan; ti Is-isla ti Solomon, Vanuatu ken Baro a Caledonia iti amianan-daya; ken Baro a Selanda iti abagatan-daya.
Mankomunidad ti Australia | |
---|---|
Nailian a kanta: "Advance Australia Fair"[N 1] | |
Kapitolio | Canberra 35°18.48′S 149°7.47′E / 35.30800°S 149.12450°E |
Kadakkelan a siudad | Sydney |
Opisial a sasao | Awan[N 2] |
Nailian a pagsasao | Ingles (de facto)[N 2] |
Nagan dagiti umili | Australiano, Aussie, Taga-Australia[2][3] |
Gobierno | Pederal a parlamentario a batay-linteg a monarkia |
• Monarkia | Isabel II |
• Gobernador-Heneral | Apo Peter Cosgrove |
• Kangrunaan a Ministro | Malcolm Turnbull |
Lehislatura | Parlamento |
Senado | |
Kamara dagiti Pannakabagi | |
Wayawaya manipud iti Nagkaykaysa a Pagarian | |
• Batay-linteg | 1 Enero 1901 |
• Alagaden ti Westminster | 11 Disiembre 1931 |
• Alagaden ti panagampon ti Tignay ti Westminster | 9 Oktubre 1942 (nga addaan iti naapektaran manipud idi 3 Septiembre 1939) |
• Tignay ti Australia | 3 Marso 1986 |
Kalawa | |
• Dagup | 7,617,930 km2 (2,941,300 sq mi) (Maika-6) |
Populasion | |
• Karkulo idi 2024 | 27,160,000[4] (Maika-51) |
• Senso idi 2016 | 23,401,892[5] |
• Densidad | 3.5/km2 (9.1/sq mi) (Maika-236) |
GDP (PPP) | Karkulo idi 2011 |
• Dagup | $918.978 bilion[6] (Maika-18) |
• Tunggal maysa a tao | $40,836[6] (Maika-12) |
GDP (nominal) | Karkulo idi 2011 |
• Dagup | $1.507 trilion[6] (Maika-13) |
• Tunggal maysa a tao | $66,984[6] (Maika-5) |
Gini (2012) | 33.6[7] kalalainganna · Maika-19 |
HDI (2013) | 0.933[8] nangato unay · Maika-2 |
Kuarta | Doliar ti Australia (AUD) |
Sona ti oras | UTC+8 aginggana iti +10.5 (sabsabali[N 3]) |
• Kalgaw (DST) | UTC+8 aginggana iti +11.5 (sabsabali[N 3]) |
Pagmanehuan | kanigid |
Kodigo ti panagtawag | +61 |
Kodigo ti ISO 3166 | AU |
TLD ti internet | .au |
Para kadagiti 40,000 a tawtawen[10] sakbay ti Europeano a panagtaeng idi naladaw a maika-18 a siglo, ti Australia ket tinaengan idi babaen dagiti patneng nga Australiano,[11]a naikameng ti, maysa wenno ad-adu ti agarup a 250 a grupgrupo ti pagsasao.[12][13] Kalpasan ti panakadukatal babaen dagiti Olandes nga eksplorador idi 1606, ti akin-daya a kagudua ti Australia' ket tinunton babaen ti Gran Britania idi 1770 ken tinagtagitao babaen ti penal a pagluganan idiay kolonia ti New South Wales manipud idi 26 Enero 1788. Ti populasion ket nagin-inut a dimmakkel kadagiti simmarsaruno a dekada; ti kontinente ket nasuksukimat ken nanayonan ti lima a naipatakder a bukod nga agturturay a Balangat a kolkolonia.
Idi 1 Enero 1901, dagitoy nga innem a kolonia ket napederado, a nangporma ti Mankomunidad ti Australia. Manipud iti Pannakapederasion, ti Australia ket nakataripato ti natalinaay a liberal a demokratiko a sistema ti politika nga agpamay-ay a kas maysa a pederal a parlamentario a demokrasia ken batay-linteg a monarkia. Ti pederasion ket buklen dagiti innem nga estado ken nadumaduma a terteritorio. Ti populasion iti 27 a riwriw[4] ket adu a naipatengngaan a dagidiay Akindaya nga estado ken kaaduan nga urbanisado.
Daytoy ket maysa a nangato a narang-ay a pagilian, ti Australia ket isu ti maika-13 a kadakkelan nga ekonomia iti lubong ken addaan iti maikanem a kangatuan ti matgedan ti tunggal maysa a tao iti lubong. Ti panaggastus ti Australia iti militar ket isu ti maika-13 a kadakkelan iti lubong. Addaan daytoy iti maikadua a kangatuan ti pagsurotan ti panagrangrang-ay ti nagtagitaoan iti lubong, ti Australia ket nangato a mairanggo kadagiti adu a sangalubongan a panagipadpada ti nailian a pannakaaramid, a kas ti kasayaat ti biag, salun-at, edukasion, waya ti ekonomiko, ken ti panagsalaknib ti sibil a wayawaya ken dagiti karbengan ti politika.[14] Ti Australia ket maysa a kameng ti G20, OECD, WTO, APEC, UN, Mankomunidad dagiti Pagilian, ANZUS, ken ti Sangkatipunan dagiti Isla ti Pasipiko.
Paammo
Dagiti nagibasaran
Bibliograpia
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Australia iti Wikimedia Commons
- Maipanggep ti Australia Naiyarkibo 2014-12-31 iti Wayback Machine manipud iti sapot a pagsaadan ti Departamento ti Ganganaet a Pannakibiang ken Komersio
- sapot a pagsaadan ti Gobierno ti Australia (pederal, es-estado ken terteritorio)
- sapot a pagsaadan ti Gobierno ti Australia
- Parlamento ti Australia: Siasinoman (mairaman dagiti daulo ti estado) Naiyarkibo 2012-02-15 iti Wayback Machine
- Opisina dagiti Estadistika ti Australia
- portal dagiti organisasion ti komunidad Naiyarkibo 2010-05-02 iti Wayback Machine