Torre
Ti torre ket maysa a natayag nga estruktura, a kadwyan a nataytayag ngem ti kalawana, ken kankanayon babaen ti ad-adu a paggiddiatan. Dagiti torre ket mailasin manipud kadagiti albor babaen ti kaawan dagiti nairtengan a barut.
Dagiti torre ket sapasap a nabangon tapno makaala ti sayaat ti tayagda, ken mabalinda ti agmaymaysa iti rabaw ti daga, wenno kas paset ti dakdakkel nga estruktura wenno ramit a kas ti napasammakedan a pasdek wenno kas maysa a nangruna a paset ti rangtay.
Pakasaritaan
Dagiti torre ket inus-usar idin dagiti tao manipud kadagiti prehistoriko a panawen. Ti kaduogan a naamammuan ket mabalin a ti nagtitimbukel a torre ti bato kadagiti diding ti Neolitiko a Jericho (8000 SK). Dagiti kasapaan a torre ket dagiti ziggurat, a nagparang dagitoy iti Sumeria nga arkitektura manipud di maika-4 a milenio SK. Dagiti kadayegan a ziggurat ket mairaman ti Sumerio a Ziggurat ti Ur, a nabangon idi maika-3 a milenio SK, ken ti Etemenanki, ti maysa kadagiti kadayegan a kas pagarigan ti Babiloniko nga arkitektura. Ti naud-udi ket nabangon idiay Babilonia idi las-ud ti maika-2 a milenio SK ken naikeddeng idi a ti katayagan a torre iti taga-uma a lubong.
Dagiti kasapaan a natidda a kas pagarigan ken dagiti estruktura ti broch idiay akin-amianan nga Eskosia, ken dagitoy ket koniko a torre a balay. Dagitoy ket dagiti sabali a kas pagarigan manipud kadagiti kultura ti Penisia ken Romano ket nangiyunay-unay ti panagusar ti torre kadagiti pagsammakedan ken dagiti papel ti sentinel. Kas pagarigan, dagiti elemento ti pagbantayan a torre ket mabirukan iti Mogador manipud iti immuna a milenio SK, ken naala manipud kadagiti taudan ti Penisia wenno Kartahinio. Dagiti Romano ket nagus-usarda kadagiti oktagional a torre[1] a kas dagiti elemento ti Palasio ni Dioklesia idiay Kroasia, wken ti monumento ket nagtaud idi agarup a 300 AD, bayat a dagiti Diding ti Serbiana (maika-4 a siglo SK) ken dagiti Diding ti Aureliana (maika-3 a siglo AD) ket nangipakpakita kadagiti kuadrado a langa. Dagiti Insik ket nagus-usarda kadagiti torre a kas dagiti nairaman nga elemento iti Nalatak a Diding ti Tsina idi 210 SK idi las-ud ti Qin a Dinastia. Dagiti torre ket nangrunada pay nga elemento dagiti kastilo.
Dagiti sabali pay a nalatak a torre ket ti Agir-iray a Torre ti Pisa idiay Pisa, Italia a nabangon manipud idi 1173 aginggana idi 1372 ken Dagiti Dua a Torre idiay Bologna, Italia a nabangon manipud idi 1109 aginggana idi 1119. Dagiti Himalaya a Torre ket dagidi bato a torre a nangruna a mabirukan idiay Tibet nga agarup a nabangon idi maika-14 aginggana idi maika-15 a siglo.[2]
Dagiti nota
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Dagiti torre iti Wikimedia Commons
Adu pay a mabasbasa
- Leonhardt, Fritz (1989). Towers: A Historical Survey [Dagiti Torre: Ti Naipakasaritaan a Panagsukisok] (iti Ingles). Butterworth Architecture.