Bước tới nội dung

Tiếng Seediq

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Kari Seediq
Taroko
Sử dụng tạiĐài Loan
Tổng số người nói20,000
Dân tộcNgười Seediq, người Truku
Phân loạiNam Đảo
  • Formosa Bắc
    • Atayal
      • Kari Seediq
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3trv
Glottologtaro1264[1]
ELPSeediq

Tiếng Seediq (phát âm [seˈedæq]) là một ngôn ngữ Atayal ở vùng núi miền bắc Đài Loan, là ngôn ngữ của người Seediq và người Trucku.

Âm vị họcsửa mã nguồn

Tiếng Seediq có 19 âm vị phụ âm và 4 âm vị nguyên âm. Trong số này, có hai âm xát ngạc mềm (một vô thanh một hữu thanh), và một âm tắc lưỡi gà. Trong loạt âm tắc môi và chân răng có sự phân biệt vô thanh/hữu thanh; còn trong loạt âm tắc ngạc mềm và lưỡi gà chỉ có âm vô thanh. Âm tắc xát chân răng vô thanh có địa vị âm vị không vững chắc, có mặt chỉ trong một số thán từ (như teʼcu! "ôi rối bời!"), từ mượn và từ được gắn tiền tố danh động từ (gerund) hóa cese- (Tsukida 2005: 292, 297).

Phụ âm tiếng Seediq (phương ngữ Truku)[2][3]
MôiChân răngVòmNgạc mềmLưỡi gàThanh hầu
vô thanhhữu thanhvô thanhhữu thanhvô thanhhữu thanhvô thanhhữu thanh
Tắcp [p]b [b]t [t]d [d](j [ɟ])k [k]q [q]ʼ [ʔ]
Xáts [s]x [x]g [ɣ]h [h]
Tắc xát(c [ts])
Cạnh lưỡil [l]
Mũim [m]n [n]ng [ŋ]
Vỗr [ɾ]
Lướty [j]w [w]

Kí tự cj lần lượt thể tha âm vòm của td sau iy.

Hệ thống nguyên âm như sau:

Nguyên âm tiếng Seediq (phương ngữ Truku)[2]
TrướcGiữaSau
Đóngi [i]u [u]
Vừae [ə]
Mởa [a]

Tiếng Seediq có ba nguyên âm đôi, là ay [ai̯], aw [au̯] và uy [ui̯].

Hình thái họcsửa mã nguồn

Giống những ngôn ngữ Nam Đảo khác, tiếng Seediq dùng láy âm để thể hiện chức năng ngữ pháp, như tạo số nhiều. Ví dụ:

  • qehuni "cây" → qe-qehuni "những cái cây" (láy Cə-)
  • seʼdiq "người" → sede-seʼdiq "con người" (láy CəCə-)[4]

Cùng với láy âm, còn có nhiều tiền tố và hậu tố làm biến đổi nghĩa của từ trong quá trình phát sinh từ hay biến tố.

Chú thíchsửa mã nguồn

🔥 Top keywords: Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTCTrang ChínhGiỗ Tổ Hùng VươngTrương Mỹ LanĐặc biệt:Tìm kiếmHùng VươngVương Đình HuệUEFA Champions LeagueKuwaitChiến dịch Điện Biên PhủFacebookĐài Truyền hình Việt NamTrần Cẩm TúĐội tuyển bóng đá quốc gia KuwaitGoogle DịchViệt NamCúp bóng đá U-23 châu ÁCúp bóng đá U-23 châu Á 2024Real Madrid CFBảng xếp hạng bóng đá nam FIFACleopatra VIITô LâmTim CookNguyễn Phú TrọngHồ Chí MinhHai Bà TrưngManchester City F.C.VnExpressChủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt NamNguyễn Ngọc ThắngĐền HùngCúp bóng đá trong nhà châu Á 2024Võ Văn ThưởngOne PieceLịch sử Việt NamCuộc đua xe đạp toàn quốc tranh Cúp truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh 2024Phạm Minh ChínhTikTokĐinh Tiên Hoàng