ალბერტ გორი
ალბერტ (ელ) გორი (ინგლ. Albert (Al) Gore; დ. 31 მარტი, 1948) — ამერიკელი პოლიტიკოსი და ეკოლოგი. აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტი 1993-2001 წლებში ბილ კლინტონის ადმინისტრაციაში. ვიცე-პრეზიდენტობამდე ჯერ წარმომადგენელთა პალატის (1977-1985), შემდეგ კი სენატის (1985-1993) წევრი იყო და ტენესის შტატს წარმოადგენდა. დოკუმენტურმა ფილმმა „უხერხული სიმართლე“ გორის მონაწილეობით ამერიკის კინოაკადემიის ოსკარი მიიღო, ხოლო 2007 წელს ნობელის მშვიდობის პრემია გაიყო კლიმატის ცვლილების სამთავრობათშორისო ექსპერტთა ჯგუფთან ერთად.
| ალბერტ გორი Albert Gore | |
 ალბერტ გორი, 2007 წელი | |
| აშშ-ის 45-ე ვიცე-პრეზიდენტი | |
|---|---|
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 20 იანვარი, 1993 – 20 იანვარი, 2001 | |
| პრეზიდენტი | ბილ კლინტონი |
| წინამორბედი | დენ ქუეილი |
| მემკვიდრე | დიკ ჩეინი |
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 3 იანვარი, 1985 – 2 იანვარი, 1993 | |
წარმომადგენელთა პალატის წევრი ტენესიდან | |
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 3 იანვარი, 1977 – 3 იანვარი, 1985 | |
| დაბადებული | 31 მარტი, 1948 (72 წლის) ვაშინგტონი |
| პოლიტიკური პარტია | დემოკრატიული პარტია |
| მეუღლე | მერი ელიზაბედ გორი |
| რელიგია | ბაპტისტი |
| ხელმოწერა |  |
გორი 2000 წელს დემოკრატების მხრიდან ნომინირებული იყო პრეზიდენტის კანდიდატურაზე, რაც საბოლოოდ ამერიკის ისტორიაში ყველაზე წინააღმდეგობრივი არჩევნები გამოდგა. ფლორიდის შტატში ხმის მიცემის სისტემაში დარღვევებისა და სასამართლოში გასაჩივრებების მთელი სერიის მიუხედავად, აშშ-ის უზენაესმა სასამართლომ, საბოლოო გადაწყვეტილებაში საქმეში „ბუში გორის წინააღმდეგ“, შეწყვიტა ბიულეტენების გადათვლა და ჯორჯ ბუში არჩევნებში გამარჯვებულად გამოაცხადა.
ადრეული ცხოვრება
ალბერტ გორი დაიბადა 1948 წლის 31 მარტს დემოკრატი სენატორის ალბერტ გორი-უფროსისა და მისი მეუღლის პოლინ ლაფონ-გორის ოჯახში. 1956-1965 წლებში სწავლობდა სენტ-ოლბანის სკოლაში. შემდეგ გახდა ჰარვარდის უნივერსიტეტის სტუდენტი, რომელიც დაასრულა 1969 წელს და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. სწავლის დასრულების შემდეგ საკუთარი სურვილით შევიდა აშშ-ის არმიაში, იმის მიუხედავად, რომ არც იგი და არც მისი მამა არ დაუჭერდნენ მხარს ვიეტნამში მიმდინარე ომს. 1971 წელს, როგორც სამხედრო ჟურნალისტი, გორი რამდენიმე თვეს ატარებს საინჟინრო ბრიგადაში, რომელიც სამხრეთ ვიეტნამში მოქმედებდა, ამის შემდეგ მოხდა მისი დემობილიზაცია. მუშაობდა გაზეთ The Tennessean-ში, 1974-1976 წლებში სწავლობდა ვანდერბილტის უნივერსიტეტის სამართლის სკოლაში.
პოლიტიკური კარიერის დაწყება
1977 წელს იწყება ალბერტ გორის პოლიტიკური კარიერა. ამ წელს იგი გახდა წარმომადგენელთა პალატის წევრი ტენესის მეოთხე საარჩევნო ოლქიდანნ. ექვსი წლის შემდეგ კვლავ წარმომადგენელთა პალატის წევრია, კვლავ ტენესიდან, მაგრამ ამჯერად მეექვსე საარჩევნო ოლქიდან. 1985 წელს ტენესის შტატის წარმომადგენელია აშშ-ის კონგრესში და დაიკავა ის თანამდებობა, რომელიც მანამდე მამამისს ეკავა. 1992 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში იყო აშშ-ის დემოკრატიული პარტიის ვიცე-პრეზიდენტობის კანდიდატი (პრეზიდენტობის კანდიდატი იყო ბილ კლინტონი). ორივე კანდიდატი იყო ახალგაზრდა, ხოლო არკანზასის შტატის გუბერნატორი საკმაოდ უცნობი საზოგადოებისათვის. მაშინდელმა მოქმედმა პრეზიდენტმა ჯორჯ ბუშმა, მოსახლეობას პირობა მისცა, რომ მისი არჩევის შემთხვევაში არ გაზრდიდა გადასახადებს, მაგრამ არჩევის შემდეგ პირობა არ შეასრულა. ამის გამო მან მან ხმების დიდი რაოდენობა დაკარგა, მეორე ვადით არჩევის მცდელობისას. არჩევნმების შედეგებზე გადამწყვეტი როლი ითამაშა მესამე ძლიერმა კანდიდატმა როს პერომ რომელმაც მიიღო ხმების 18,9 %. ბილ კლინტონისა და ალბერტ გორის წყვილმა მიიღო ხმების 43 %, ხოლო მოქმედმა პრეზიდენტმა და მისმა ვიცე-პრეზიდენტმა 37,4 %. ექსპერტების აზრით, სწორედ მან წაართვა ხმები ჯორჯ ბუშს, რამაც გამარჯვებამდე მიიყვანა ბილ კლინტონი[1].
ვიცე-პრეზიდენტობა
1993 წლის 20 იანვარს ალბერტ გორი გახდა აშშ-ის 45-ე ვიცე-პრეზიდენტი. 1996 წელს ბილ კლინტონთან ერთად იგი მეორე ვადით აირჩიეს ვიცე-პრეზიდენტად. ალბერტ გორი აქტიურად უჭერდა მხარს კლინტონის პოლიტიკას, გაიზარდა მისი პოპულარობაც და 1996 წელს ცალსახად გამოხატა სურვილი დაეწყო საკუთარი საპრეზიდენტო ბიოგრაფიაც.
ბილ კლინტონისა და ალბერტ გორის რვაწლიანი მოღვაწეობის შედეგად ამერიკის ეკონომიკა გაიზარდა. ამის ერთ-ერთი განმაპირობებელი ფაქტორი იყო 1993 წლის კანონი „ბიუჯეტის დარეგულირების შესახებ“, რომელსაც გორმა მისცა თავისი გადამწყვეტი ხმა. გორის როგორც ვიცე-პრეზიდენტის ძირითადი მიღწევა იყო, ეროვნული ატესტაციის შემოღება, რომელიც აჩვენებდა ფედერალური მთავრობების თაღლითობისა და ხელისუფლების ბოროტად გამოყენების ფაქტებს, ასევე ხაზს უსვამდა ბიუროკრატიის შემცირებასა და დირექტივების რაოდენობას. გორი ამტკიცებდა, რომ ამ დოკუმენტმა ბილ კლინტონს ხელი შეუწყო ფედერალური მთავრობების შეზღუდვაში.
როგორც აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტმა, ელ გორმა დიდი წვლილი შეიტანა ინტერნეტის განვითარებაში და მას ზოგჯერ „ინტერნეტის მამასაც“ კი უწოდებენ.
2000 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები
2000 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებმა ალბერტ გორსა და მის ვიცე-პრეზიდენტობის კანდიდატს, ჯო ლიბერმანს წარმატება ვერ მოუტანა. ვიცე-პრეზიდენტი გორი განსაკუთრებული სირთულეების გარეშე გახდა დემოკრატიული პარტიის კანდიდატი, რომელმაც პარტიის პრაიმერიზში დამაჯერებლად დაამარცა თავისი ერთადერთი მეტოქე, ყოფილი კალათბურთელი და სენატორი ბილ ბრედლი. 2000 წლის აგვისტოში, დემოკრატიული პარტიის კონვენციით, ლოს-ანჯელესში ოფიციალურად წარადგინეს გორის კანდიდატურა მისმა შვილმა კაერნა გორ-შიფმა და ჰარვარდში სწავლის დროს ოთახის მეზობელმა, მსახიობმა ტომი ლი ჯონსმა. ელ გორის წინასაარჩევნო კამპანია ფოკუსირებული იყო ქვეყნის ეკონომიკურ აყვავებაზე, რომელსაც მიაღწიეს ბილ კლინტონის პრეზიდენტობის დროს და ამომრჩევლებს პირდებოდა მისი პოლიტიკის გაგრძელებას. მისი პროგრამის მნიშვნელოვან წინადადებებს შორის იყო ჯანმრთელობის დაზღვევის პროგრამის გაფართოება საყოველთაო ჯანდაცვის მიმართულებით და დანიშნულებისამებრ წამლების მიწოდება.
მიუხედავად იმისა, რომ ელ გორმა უფრო მეტი ამომრჩევლების ხმა მიიღო ვიდრე ჯორჯ უოკერ ბუშმა, ამომრჩეველთა კოლეგიის წევრთა რაოდენობა ბუშისა უფრო მეტი აღმოჩნდა. ასეთი რეზულტატის მიზეზი იყო ხმების დათვლის შედეგი ფლორიდის შტატში, სადაც ბუშმა გაიმარჯვა სულ რაღაც 537 ხმით. ასეთ ვითარებაში ელ გორმა და მისმა მომხრეებმა არ დათმეს, მოითხოვეს ხმების გადათვლა და თვლიდნენ რომ 6 მლნ ხმის დათვლისას შეცდომები აუციილებლად იქნებოდა. შეცდომები ორივე მხარის ხმების დათვლისას იპოვეს. საბოლოოდ ერთთვიანი სასამართლო განხილვების შემდეგ, 2000 წლის 12 დეკემბერს, აშშ-ს უზენაესმა სასამართლომ 5 ხმით 4-ის წინააღმდეგ გამოიტანა გადაწყვეტილება, ელ გორი დამარცხდა.
არაპოლიტიკური მოღვაწეობა
2013 წლამდე ელ გორი იყო ამერიკული ტელეარხის Current TV-ის თანამფლობელი, ერთი პერიოდი ელ გორი შედიოდა კომპანია Apple Inc.-ის დირექტორთა საბჭოში და მუშაობდა კომპანია Google-ს არაოფიციალურ მრჩეველ-მენეჯერად.
2001 წელს მონაწილეობდა მულტფილმ „ფუტურამას“ გახმოვანებაში. იგი იყო ფესტივალ Live Earth-ის ერთ-ერთი ინიციატორი, რომელიც გაიმართა 2007 წლის 7 ივლისს.
2007 წელს მისმა ფილმმა „მოუხერხებელი სიმართლე“ მიიღო ორი ოსკარი (როგორც საუკეთესო დოკუმენტური ფილმი და საუკეთესო ორიგინალური სიმღერა).
ნობელის მშვიდობის პრემია
2007 წლის 12 ოქტომბერს მიანიჭეს ნობელის მშვიდობის პრემია ბუნების დაცვაში გაწეული შრომისა და კლიმატის ცვლილებების პრობლემების კვლევისათვის.
კლიმატის ცვლილებებთან დაკავშირებულ პრობლემებზე გორი მსოფლიოს ათეულობით ქალაქში გამოდიოდა სიტყვით. პრესაში გაჟონილი ინფორმაციის თანახმად, მისი საფასური გარემოს დაცვის თემაზე ჩატარებული ერთსაათიანი ლექციისთვის 100 000 აშშ დოლარს აღწევდა[2].
პირადი ცხოვრება
1970 წლის 19 მაისს დაოჯახდა ტაიპერ გორზე. მათ იქორწინეს ვაშინგტონის ეროვნულ საკათედრო ტაძარში[3][4][5]. წყვილს შეეძინათ ოთხი შვილი. კარენა გორი (დ. 1973), კრისტინ კარლოსნ გორი (დ. 1977), სარა ლაფონ ფორი (დ. 1979) და ალბერტ არნოლდ გორი III (დ. 1982).
2010 წლის ივნისში ელ გორმა მეგობრებს გაუგზავნა მეილზე წერილი, რომ ხანგრძლივი განხილვის შემდეგ მათ გადაწყვიტეს გაშორება[6][7]. 2012 წელს გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ელ გორი ხვდებოდა კალიფორნიელ ელისაბედ კიდლის[8].
