ემა ჰამილტონი

ემა ჰამილტონი, ემა ლიონი, დაიბადა ჩესტერში, ინგლისის ჩესტერის მხარეში. მჭედელი მამის გარდაცვალების შემდეგ იგი ბებიამ და ბაბუამ აღზარდეს, დედა ნახშირის გაყიდვით ირჩენდა თავს.

1779 წლიდან ემა ლონდონში ცხოვრობდა, სადაც სამსახური დაიწყო. 1782 წლისთვის მან უკვე მოიპოვა სკანდალური დიდება, გახდა რამდენიმე მამაკაცის საყვარელი და მონაწილეობდა შოტლანდიელი შარლატანის ჯეიმზ გრემის სპექტაკლებში. თექვსმეტი წლის ასაკში, ემა დაორსულდა. როდესაც გოგონა შეეძინა, ბავშვი ბებიას მიაბარა აღსაზრდელად. მისი ქალიშვილი, ემა კერიუ, მთელი ცხოვრების განმავლობაში მსახურად მუშაობდა, არ დაქორწინებულა და უშვილოდ გარდაიცვალა 1856 წელს, 75 წლის ასაკში.^[1][2][3]

თვითონ ემა ლიონმა გვარი შეიცვალა და ემა ჰარტი გახდა (ინგლ. Emma Hart),  ლონდონში დარჩა. ცხოვრობდა ჩარლზ გრევილთან, რომელმაც ემა საკუთარ ბიძას, დიდი ბრიტანეთის ელჩს ნეაპოლის სამეფოში- სერ უილიამ ჰამილტონს წარუდგინა.^[4]

1786 წელს ემა ნეაპოლში დასახლდა 56 წლის ბრიტანეთის ელჩის სახლში. 1791 წელს სერ უილიამი და ემა დაქორწინდნენ, რამაც დიდი სკანდალი გამოიწვია ინგლისის არისტოკრატიაში.^[5]

ნეაპოლში ემა ხელოვნებით დაკავდა. ცნობილი სტუმრებისთვის ასრულებდა ცოცხალ ნახატებს, რომლებიც ასახავდა კლასიკური ხელოვნების ნიმუშებს. მისი ხელოვნების თაყვანისმცემლებს შორის იყო გოეთე.საკუთარი წარმოდგენების წყალობით, ემამ მოიპოვა ისეთი პოპულარობა, რომელიც ხელოვნების ისტორიკოსის ულრიკ იტერსხაგენის აზრით, მე-20 საუკუნეში მერლინ მომროს დიდებას უტოლდება. ემა ჰამილტონის სილამაზე საკუთარ პორტრეტებში ასახეს ინგლისელმა მხატვარ-პორტრეტისტმა ჯორჯ რომნიმ (1734-1802),  გერმანელმა მხატვარმა ანგელიკა კაუფმანმა  (1741-1807), გერმანელმა მხატვარმა იოჰან ჰაინრიხ ვილჰელმ ტიშბეინმა (1741-1829) და სხვბა ცნობილმა ხელოვანებმა.^[6]

ემა დაუმეგობრდა ავსტრიის დედოფალ მერი კაროლინას, ნეაპოლის მეფის ფერდინანდ IV- ის მეუღლეს. დედოფლის წყალობით, ემამ გაიცნო ინგლისელი ვიცე-ადმირალი ჰორაციო ნელსონი. მათი სასიყვარულო ურთიერთობა საყოველთაოდ იყო ცნობილი.  ემას მეუღლე -სერ უილიამი მოთმინებით ეგუებოდა მათ კავშირს. 1801 წელს  ემასა და ჰორაციო ნელსონს შეეძინათ  ქალიშვილი ჰორაცია. სერ უილიამი გარდაიცვალა 1803 წელს. მეუღლის გარდაცვალების შემდეგ, ემა ჰამილტონი ნელსონთან ერთად დასახლდა პატარა სახლში ლონდონის სამხრეთით უიმბლდონში.^[7][8]

ემა ჰამილტონი აქტიურად მონაწილეობდა იტალიაში "იაკობინელების" წინააღმდეგ განხორციელებულ ტერორში.

ადმირალი ნელსონი 1805 წელს ტრაფალგარის ბრძოლაში დაიღუპა. ამის შემდეგ ლედი ჰამილტონი მძიმე ფინანსურ მდგომარეობაში აღმოჩნდა: სერ უილიამის მიერ დანიშნული პენსია მცირე იყო, ხოლო 1813 წლისთვის იგი ვალებში იყო. ინგლისის მთავრობამ ყურადღების გარეშე დატოვა  ინგლისის ეროვნული გმირის, ნელსონის ანდერძი, სადაც ითხოვდა  ზრუნვას ემასა და ჰორაციაზე.

ჰორაციამ გვიან გაიგო, სინამდვილეში ვინ იყვნენ მისი მშობლები. მამის გამო ამაყობდა და მის ნათესავებთან დარჩა საცხოვრებლად, ისინი დაეხმარნენ უმაღლესი განათლების მიღებაში, დაოჯახებაში. ემა კი დედად არასდროს აღიარა.  გარდაცვალების შემდეგ, როგორც გმირის ქალიშვილს, დედოფალმა მის ოჯახს ერთჯერადად 1457 გირვანქა სტერლინგი გადაუხადა (ეს თანხმა მისმა ვაჟებმა გაიყვეს), გოგონებს კი სიცოცხლის ბოლომდე ყოველთვიური პენსია 100 გირვანქა სტერლინგი.

ემა ჰამილტონი გარდაიცვალა ამებიური დიზენტერიისგან, 1815 წლის 15 იანვარს კალეში, სადაც იგი თავის კრედიტორებს ემალებოდა.^[9]

ემა ჰამილტონის სკანდალური ისტორიები და სასიყვარულო თავგადასავლები აღწერილია მრავალ რომანში,  პიესებში, ფილმებსა და სხვა ნაწარმოებებში.^[10]

• ალექსანდრე დიუმას რომანებში: "რჩეულის აღსარება", "ლუიზა სან ფელიჩე", "ემა ლიონი";
• ჰაინრიხ შუმახერის რომანებში: „ლედი ჰამილტონის სიყვარული და ცხოვრება“ და „ლორდ ნელსონის უკანასკნელი სიყვარული“ (ცხოვრების ქსელი);
• მარკ ალდანოვის რომანებში: "ეშმაკის ხიდი", "მოაზროვნე";
• სიუზან სონტაგის რომანში "ვულკანის საყვარელი" (აგრეთვე "ვეზუვის თაყვანისმცემელი" ან "ვულკანის თაყვანისმცემელი" );
• ამანდა ელიოტის „ლედი ჰამილტონის საიდუმლო“;
• ჯ. სინუეტის წიგნში "ლედი ჰამილტონი, ელჩის ცოლი";
• ინგლისელი დრამატურგის ტერენტი რატიგანის პიესაში "მან ის ერს უანდერძა" (ინგლ. A Bequest Nation, 1970).

• Hudson, Roger, ed. (1994). Nelson and Emma. London: Folio Society.
• Contogouris, Ersy (2018). Emma Hamilton and Late Eighteenth-Century European Art: Agency, Performance, and Representation. London and New York: Routledge. ISBN 9780815374237.
• Hardwick, Mollie (1969). Emma, Lady Hamilton: A Study. London: Cassell.