საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მეთაურები

მთავარეპისკოპოსნი

• 325–335 წწ. წმიდა ნინო განმანათლებლის^[1] მოსვლა, ქართლის მონათვლა და ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადება. „პირველი სვეტიცხოვლის“ აგება.

1. იოანე I (335–363)
2. იაკობი (363–375)
3. იობი (375–390), სომეხთა ნერსე კათოლიკოზის ყოფილი დიაკონი
4. ელია (390–400)
5. სვიმეონ I (400–410)
6. მოსე (410–425)
7. იონა (425–429)
8. იერემია (429–433)
9. გრიგოლ I (434)
10. ბასილი I (434–436)
11. მობიდანი (მთავარი მოგვი ანუ „მობედან-მობედი“ – გლონოქორ)^[ა] (436–448), ნათესავით სპარსი.
12. იოველ I (448–452)
13. მიქელ I (452–467), ვახტანგ გორგასალს კბილები რომ ჩაამტვრევია

კათოლიკოს-მთავარეპისკოპოსნი

14. პეტრე I (467–474)

• 470–480 წწ. სვეტიცხოვლის „მეორე აღმშენებლობა“.

15. სამოელ I (474–502)
16. გაბრიელ I (502–510)
17. თავფეჩაღ I (510–516)
18. ჩირმაგი (ჩიღირმანე) (516–523)
19. საბა I (პირველი ქართველი კათოლიკოსი) (523–552), არჩეული მცხეთაში პირველად ქართველთაგანი.
    20. ევლავი (533–544)
    21. სამოელ II (544–553)
22. მაკარი (553–569)
23. სვიმონ II (569–575)
24. სამოელ III (575–582)
25. სამოელ IV (582–591)
26. ბართლომე (591–595)
27. კირიონ I (595–610). ამის დროს მოხდა სომეხ-ქართველთა რელიგიური განხეთქილება.
28. იონა II (610–619)
29. ბაბილა (619–629). ამან თბილისში ააგო ანჩისხატის ტაძარი.
30. თაბორი (629–634)
31. სამოელ V (634–640)
32. ევნონი (640–649)
33. თავფეჩაღ II (649–664)
34. ევლალე (664–668)
35. იოველ II (668–670)
36. სამოელ VI (670–677)
37. გიორგი I (677–678)
38. კირიონ II (678–683)
39. იზიდ-ბოზიდი (683–685)
40. თეოდორე I (თეოდოსი) (685–689)
41. პეტრე (სვიმონ) II (689–720) (ცოლოსანი 647–720 წწ.)^[ბ]
42. თალალე (720–731)
43. მამაჲ (731–744)
44. იოანე III (744–760), ანტიოქიაში უკანასკნელად ნაკურთხი.
45. გრიგოლ II (760–767)
46. სარმეანე (767–774)
47. მიქელ II (774–780)
48. სამოელ VII (780–790); წმ. აბოს ცხოვრების აღწერის ინიციატორი.
49. კირილე (791–802)
50. გრიგოლ III (802–814)
51. სამოელ VIII (814–826)
52. გიორგი II (826–838)
53. გაბრიელ II (838–860). ამის დროს, 843–859 წწ. ეფრემ მაწყვერელ ეპისკოპოსის მეცადინეობით მირონის კურთხევა ქართლს განაწესა.
54. არსენ I (860–887)
55. ევსუქი (887–908)
56. კლიმენტოს (908–914)
57. ბასილი II (914–930)
58. მიქელ III (930–944)
59. დავით I (944–955)
60. არსენ II (955–980). ქართველი წმინდანების ცხოვრების აღმწერი.
61. ოქროპირ (იოანე) I (980–1001)
62. სვიმონ III (1001–1012)

• 1010–1029 წწ. – სვეტიცხოვლის „მესამე აღმშენებლობა“. ხუროთმოძღვარი არსუკისძე.

• 
  სვეტიცხოვლის გეგმა.
• 
  სვეტიცხოვლის გარე ფასადის გეგმა.
• 
  მცხეთა, სვეტიცხოველი. სიგანეზე განაკვეთი აღმოსავლეთისაკენ. დაზომილი და შესრულებული ხუროთმოძღვრების ლ. რჩეულიშვილისა და ნ. ჩუბინაშვილის მიერ ხურ. ნ. სევეროვის ხელმძღვანელობით.
• 
  სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძარი.
• 
  სვეტიცხოვლის ჩრდილოეთ ფასადზე, მთავარი სარკმლის ზემოთ არსუკისძის გონიოიანი ხელის რელიეფი წარწერით: „ჴელი მონისა არსუკისძისაჲ“.

კათოლიკოს-პატრიარქები

საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მეთაურები და მისი წინამორბედები საქართველოს სამეფოში 1010 წლიდან ატარებდნენ სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ტიტულს, გარდა 1811-დან 1917 წლამდე პერიოდისა, როდესაც ეკლესია დაქვემდებარებულ იქნა რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიას რუსეთის კოლონიური პოლიტიკის ფარგლებში.

საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის მეთაურისადმი მიმართვის მიმდინარე სტილი შემდეგნაირია:

63. მელქისედეკ I (1012–1030, 1039–1045), სვეტიცხოვლის გამამშვენიერებელ-აღმდგენელი.
64. ოქროპირ (იოანე) II (1031–1039, 1045–1049)
65. ექვთიმე I (1049–1055)
66. გიორგი III ტაოელი (1055–1065)
67. გაბრიელ III საფარელი (1065–1080)
68. დიმიტრი (1080–1090)
69. ბასილი III კარიჭისძე (1090–1100)
70. იოანე IV საფარელი (1100–1142), რუისურბნისის საეკლესიო კრების თავმჯდომარე.
71. სვიმეონ IV გულაბერიძე (1142–1146)
72. საბა II (1146–1150)
73. ნიკოლოზ I გულაბერიძე (1150–1178). ძმისწული სვიმეონისა. 1150–1178, სვეტიცხოველის სვინაქსარის აღმწერელი.
74. მიქელ IV მირიანეს ძე (1178–1186), თამარის მეფედ მაკურთხეველი.
75. თეოდორე II მირიანეს ძე (1186–1206)
76. ბასილი IV (1206–1208)
77. იოანე VII (1208–1210), „ანგელოზთა სწორი“.
78. ეპიფანე (1210–1220)^[გ]
79. ექვთიმე II (1220–1222)
80. არსენი III (1222–1225)
81. გიორგი IV (1225–1230)
82. არსენი IV ბულმაისისძე (1230–1240)
83. ნიკოლოზ II (1240–1280), მეფე დიმიტრი თავდადებულის თანამედროვე.
84. აბრამ I (1280–1310)
85. ექვთიმე III (1310–1325)
86. მიქელ V (1325–1330)
87. ბასილი V (1330–1350), მეფე გიორგი ბრწყინვალის თანამედროვე.
88. დოროთეოზ I (1350–1356)
89. შიო I (1356–1364)
90. ნიკოლოზ III (1364–1380)
91. გიორგი V (1380–1397)
92. ელიოზ გობირახისძე (1399–1411), თემურლენგის შემოსევათა მოწამე.
93. მიქელ VI (1411–1426)
94. დავით II (1426–1430)
95. თეოდორე III (1430–1435)

• 1431 წ. – სვეტიცხოვლის „ახლადშენების“ დასასრულის კურთხევა.

96. დავით III გობელაძე (1435–1439, 1443–1459)
97. შიო II (1440–1443)
98. მარკოზ (1460–1466)
99. დავით IV (1466–1479)
100. ევაგრე (1480–1492, 1500–1503)
101. აბრამ II აბალაკი (1492–1497)
102. ეფრემ I (1497–1500)
103. დოროთეოს II (1503–1510, 1511–1516)
104. დიონისე (1510–1511)
105. ბასილი VI (1517–1528)
106. მალაქია (1528–1538)
107. მელქისედეკ II ბაგრატიონი (1538–1541)
108. გერმანე (1541–1547)
109. სვიმონ V (1547–1550)
110. ზებედე I (1550–1557)
111. ნიკოლოზ IV ბარათაშვილი (1562–1584)
112. ნიკოლოზ V (1584–1591)
113. დოროთეოს III (1592–1599)
114. დომენტი I (1599–1603)
115. ზებედე II (1603–1610)
116. იოანე VI ავალიშვილი (1610–1613)
117. ქრისტეფორე I (1616–1622)^[დ]
118. ზაქარია ჯორჯაძე (1623–1630)
119. ევდემოზ I დიასამიძე (1630–1637); როსტომ მეფემ მუსლიმანობის წინააღმდეგობისათვის კლდეზე გადააგდებინა.
120. ქრისტეფორე II ურდუბეგის ძე ამილახორი (1638–1660)
121. დომენტი II ქაიხოსროს ძე, მუხრანბატონი (1660–1676). ამან განაახლა და სამრეკლო აუშენა ანჩისხატის ეკლესიას და სოფელ ჭალიდან გადმოასვენა მაცხოვრის ხელთუქმნელი ხატი – პირი ღვთისა.
122. ნიკოლოზ VI იოთამის ძე ამილახორის შვილი (1678–1688, 1691–1696) (მოადგილე კათოლიკოსისა). წინარეხის მაღალაანთ ეკლესიის განმაახლებელი.
123. იოანე VII დიასამიძე (1688–1691, 1696–1700)
124. ევდემოზ II დიასამიძე (1701–1705)
125. დომენტი III, ლეონ ბატონიშვილის ძე (1705–1725, 1739–1741). ამან, 1725 წ. 21 თებ.–1739 წ. 27 დეკ-მდე, 14 წელიწადი ოსმალეთის ტყვეობაში გაატარა. ქართველ წმიდანთა ცხოვრება შეადგინა.
126. ბესარიონ ორბელიანი (ორბელიშვილი) (1725–1737); „გრდემლის“ ავტორი.
127. კირილე (1737–1739)
128. ნიკოლოზ VII ხერხეულიძე (1741–1744). მოკლა ტარიელ თაზიშვილმა.
129. ანტონ I დიდი, იესე მეფის ძე (1744–1755, 1764–1788). ფილოსოფოს-მენციერი.
130. იოსებ ჯანდიერი (1755–1764)
131. ანტონ II, ერეკლე მეფის ძე (1788–1811), გარდაიცვალა 1827 წ. 21 დეკემბერს, ნიჟნი ნოვგოროდში

• 1811 წ. – რუსული საიმპერიო ხელისუფლება აუქმებს საქართველოს ეკლესიის მრავალსაუკუნოვან ავტოკეფალიას და უმორჩილებს მას რუსეთის უმაღლეს სინოდს. კათოლიკოსი ანტონ II ნიჟნი ნოვგოროდს გადაასახლეს. ამიერიდან ქართულ ეკლესიას განაგებენ რუსი ეკზარხოსები.^[4]

საქართველოს^[5] და კავკასიის ეგზარქოსები

სიონის ტაძარი 1890 წელს. საქართველოს საეგზარქოსო რუკა 1903 წლის მდგომარეობით.
1		მიტროპოლიტი ვარლამი (ერისთავი)	8 ივლისი, 1811–14 მაისი, 1817
2		მიტროპოლიტი თეოფილაქტე (რუსანოვი)	14 მაისი, 1817–19 ივლისი, 1821
3		მიტროპოლიტი იონა (ვასილევსკი)	1 ოქტომბერი, 1821–5 მარტი‎, 1832
4		არქიეპისკოპოსი[ე] მოსე (ბოგდანოვ-პლატონოვ-ანტიპოვი)	12 მარტი, 1832–13 ივლისი, 1834
5		არქიეპისკოპოსი ევგენი (ბაჟანოვი)	1 სექტემბერი, 1834–12 ნოემბერი, 1844
6		არქიეპისკოპოსი ისიდორე (ნიკოლსკი)	12 ნოემბერი, 1844–1 მარტი, 1858
7		არქიეპისკოპოსი ევსევი (ილინსკი)	1 მარტი‎, 1858–8 დეკემბერი‎, 1877
8		არქიეპისკოპოსი იოანიკე (რუდნევი)	8 დეკემბერი‎, 1877–27 ივნისი‎, 1882
9		არქიეპისკოპოსი პავლე (ლებედევი)	16 ივლისი, 1882–29 სექტემბერი, 1887
10		მიტროპოლიტი პალადი (რაევი)	29 სექტემბერი, 1887–18 ოქტომბერი‎, 1892
11		არქიეპისკოპოსი ვლადიმერი (ბოგოიავლენსკი)	18 ოქტომბერი‎, 1892–21 თებერვალი‎, 1898
12		არქიეპისკოპოსი ფლაბიანე (გოროდეცკი)	21 თებერვალი, 1898–10 ნოემბერი‎, 1901
13		არქიეპისკოპოსი ალექსი I (ოპოცკი)	10 ნოემბერი‎, 1901–1 ივლისი‎, 1905
14		არქიეპისკოპოსი ნიკოლოზი (ნალიმოვი)	1 ივლისი‎, 1905–9 ივნისი‎, 1906
15		არქიეპისკოპოსი ნიკონი (სოფიისკი)	9 ივნისი, 1906–28 მაისი‎, 1908
16		არქიეპისკოპოსი ინოკენტი (ბელიაევი)	7 დეკემბერი‎, 1909–9 სექტემბერი, 1913
17		არქიეპისკოპოსი ალექსი II (მოლჩანოვი)	4 ოქტომბერი‎, 1913–20 მაისი‎, 1914
18		არქიეპისკოპოსი პიტირიმე (ოკნოვი)	26 ივნისი, 1914–23 ნოემბერი, 1915
19		არქიეპისკოპოსი პლატონი (როჟდესტვენსკი)	5 დეკემბერი‎, 1915–13 აგვისტო‎, 1917
კავკასიის ეგზარქოსები (1917–1920)
1		არქიეპისკოპოსი პლატონი (როჟდესტვენსკი)	13 აგვისტო‎, 1917–22 თებერვალი‎, 1918
2		მიტროპოლიტი კირილე (სმირნოვი)	1 აპრილი‎, 1918–8 აპრილი‎, 1920

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქები (1917 წლიდან)

საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის (საქართველოს საპატრიარქო) დროშა. საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის (საქართველოს საპატრიარქო) გერბი. საქართველოს საპატრიარქოს ძველი შენობა.
132		კირიონ III (საძაგლიშვილი)	1 ოქტომბერი, 1917–26 ივნისი‎, 1918
133		ლეონიდე (ოქროპირიძე)	28 ნოემბერი‎, 1918–11 ივნისი‎, 1921
134		ამბროსი (ხელაია)	14 ოქტომბერი, 1921–29 მარტი‎, 1927
135		ქრისტეფორე III (ციცქიშვილი)	21 ივნისი‎, 1927–10 იანვარი‎, 1932
136		კალისტრატე (ცინცაძე)	21 ივნისი‎, 1932–3 თებერვალი, 1952
137		მელქისედეკ III (ფხალაძე)	5 აპრილი, 1952–10 იანვარი, 1960
138		ეფრემ II (სიდამონიძე)	21 თებერვალი‎, 1960–7 აპრილი, 1972
139		დავით V (დევდარიანი)	1 ივლისი, 1972–9 ნოემბერი, 1977
140		ილია II (ღუდუშაური-შიოლაშვილი)	25 დეკემბერი, 1977–მოქმედი

• 
  მარიამის ხარება გაბრიელ მთავარანგელოზისგან, გვიანი კომნენური პერიოდის ხატი, XII საუკუნე.
• 
  ქრისტეშობა^[ზ] (XV ს., მოსკოვის კრემლის ხარების ტაძარი).
• 
  ოთხნაწილიანი ხატი.
• 
  ქრისტე პანტოკრატორი^[თ] წმინდა ეკატერინეს მონასტრიდან.
• 
  ჯვარცმის^[ზ] ფრესკა სვეტიცხოვლის ტაძარში.
• 
  ქრისტეს ჯვარცმა^[ზ], ვისოკი-დეჩანის მონასტერი.
• 
  იესოს წმინდა სახე ტურინის სუდარიდან (1909).
• 
  წმ. ანდრია^[ზ]. ყინწვისის მონასტრის ფრესკის ფრანგმენტი.
• 
  მოციქული სიმონ მოშურნე^[ზ].
• 
  წმინდა მატათა.
• 
  წმინდა ნინო. ფრესკა წალენჯიხის საკათედრო ტაძრიდან, საქართველო.
• 
  წმინდა ნინოს ჯვარი ვაზისა დასვენებული სიონის ღვთისმშობლის მიძინების ტაძარში.
• 
  „ივერიის დიდება“ – ცხოველმყოფელი სვეტის ლეგენდის ილუსტრაცია, დაწერილი მიხეილ საბინინის მიერ.
• 
  ქართული მინიატურა წმინდა ნინოს გამოსახულებით და სვეტიცხოვლის ტაძრის ლეგენდის ეპიზოდით.
• 
  სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძრის XVII საუკუნის ტიბურიუმი ^[ი] (ლათ. Tiburium). ქვის კედლებზე შესრულებული ფრესკები აღწერს ცხოველმყოფელი სვეტის ისტორიას. აქ, წმინდა სიდონიამ იერუსალიმიდან ელიოზ მცხეთელის და ლონგინოს კარსნელის მიერ 30 წელს^[ზ][კ] ჩამობრძანებული უფლის კვართი ტირილით და გოდებით გულში ჩაიკრა და სული განუტევა. გარდაცვლილი კვართისგან სასწაულებრივად ვერ განაშორეს და ამგვარად დაკრძალეს.
• 
  ნანა დედოფლის და მირიან მეფის ფრესკა. სამთავროს მონასტერი, მცხეთა.

• იჟაკევიჩი, ივან სიდოროვიჩ (1912). ქართველთა განმანათლებელი, მოციქულთა სწორი ნინო. 
• სანიკიძე, გუბაზ; სანიკიძე, ლევან (1992). უბის ისტორია 2, ქართული ქრონოგრაფია (მნიშვნელოვან თარიღთა ნუსხა). თბილისი: გამომცემლობა „სამშობლო“. 
• მეტრეველი, როინ (2010). საქართველოს მეფეები და პატრიარქები. თბილისი: გამომცემლობა „არტანუჯი“. 
• ნიჩიპეროვიჩი, ბორისი (2002). რუსული საეკლესიო მმართველობა საქართველოში XIX საუკუნესა და XX საუკუნის დასაწყისში. თბილისი. 
• მეტრეველი, როინ (2000). საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქები. თბილისი: გამომცემლობა „ნეკერი“, გვ. 1-219. ISBN 9992858206. ^{[მკვდარი ბმული]}

• კარბელაშვილი, პოლიევკტოს (1900) „იერარქია საქართველოს ეკკლესიისა: კათოლიკოსნი და მღვდელთ-მთავარნი“.
• ჯაფარიძე, მიტროპოლიტი ანანია (2020) „საქართველოს წმიდა სამოციქულო ეკლესიის მეთაურები“.