შორაპანი

მდებარეობს იმერეთის დაბლობის უკიდურეს აღმოსავლეთ ნაწილში, მდინარეების ყვირილისა და ძირულას ხეობაში (ზღვის დონიდან 170 მ, ზესტაფონიდან 5 კმ), საქართველოს საავტომობილო მაგისტრალ ს1-სა და ხაშური-სამტრედიის სარკინიგზო ხაზზე. დაბაში არის საჯარო სკოლა. დაბაში არის საექიმო ამბულატორია.

შორაპანი დასახლებულია ანტიკური ხანიდან. უძველესი წერილობითი ცნობა ეკუთვნის სტრაბონს (ძვ. წ. I — ახ. წ. I სს). ციხე-ქალაქი შორაპანი — სარაპანისი ცნობილია კოლხეთის ისტორიაში, როგორც დიდი ნავსადგური, რომელიც მდებარეობდა მდინარე ყვირილაზე. იგი წარმოადგენდა სავაჭრო საქონელის საწყობს. აქვე იკრიბებოდნენ ვაჭრები, რომლებიც აღებ-მიცემობას აწარმოებდნენ აღმოსავლეთისა და დასავლეთის ქვეყნებს შორის. სტრაბონის მოწმობით, მდინარე ფაზისში დადიოდნენ გემები სარაპნის ციხემდე, რომელსაც თავისი სიდიდით შეეძლო მთელი ქალაქის მცხოვრებთა დატევა. ვახუშტი ბაგრატიონის მიხედვით VIII ს-ის დასასრულს იგი არგვეთის საერისთავოს ცენტრს წარმოადგენდა. გვიანდელ ფეოდალურ ხანაში იყო მცირე ქალაქი განვითარებული ვაჭრობით. შემორჩენილია ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი — შორაპნის ციხე. შორაპნის ციხესიმაგრე ლეონტი მროველის (XI ს) ცნობით აგებულია ძველი წელთაღრიცხვის III საუკუნეში ქართლის მეფე ფარნავაზ I-ის მიერ.

1846-1930 წლებში იყო შორაპნის მაზრის ცენტრი. შორაპნის მაზრა მოიცავდა დღევანდელი საჩხერის, ზესტაფონისა და ხარაგაულის მუნიციპალიტეტების ტერიტორიებს. XIX საუკუნის მიწურულს აშენდა რკინიგზის სადგურის შენობა და რკნიგზელთა საცხოვრებელი კორპუსი. ამ პერიოდშია გაშენებული რკინიგზის თანამშრომელთა საცხოვრებელი უბანი. ის სადგურის სიახლოვესაა განლაგებული და შენარჩუნებული აქვს პირვანდელი გეგმარება. უბანი აერთიანებს საცხოვრებელ და საზოგადოებრივი დანიშნულების შენობებს: სკოლა, ამბულატორია, საბავშვო ბაღი და დრამატული წრის შენობა. საცხოვრებელი კორპუსები XIX საუკუნის მიწურულს სადგურის შენობასთან ერთად რკინიგზის მომსახურე პერსონალისთვის უნდა ყოფილიყო აშენებული. 1938 წელს შორაპანს მიენიჭა დაბის სტატუსი. 1909 წელს აშენდა შორაპნის სკოლის შენობა.

2014 წლის აღწერის მონაცემებით დაბაში ცხოვრობს 1258 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
1989[4]	1771	--	--
2002[4]	1597	--	--
2014[1]	1258	596	662

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. XI, თბ., 1987. — გვ. 19.