Èlfde iew

tiende iew - èlfde iew - twelfde iew

De èlfde iew waor 'n iew in de christeleke jaortèlling. In Europa is dit 't begin vaan de hoeg middeliewe. Oos- en Wes-Europa rake gesjeie door e kèrkelek sjisma wat 'n politieke aard heet. In d'n islamitische wereld dringe Turkse voorstedomme door, te koste vaan 't Byzantijns Riek en Arabische rieke. Naotot christeleke pelgrims neet mie nao Jeruzalem mage, weurt opgerope tot d'n Ierste Kruustoch, dee deepgaonde gevolge zal höbbe. In China is dit 'nen tied vaan verval en börgeroorlog.

Groete gebäörtenisse

  • 1007: Ah Mekat Tutul Xiu riech de Boond vaan Mayapan op, 'n confidderatie vaan Maya-stadsstaote in Yucatán.
  • 1011: Mèt Abu Ali ibn Muhammad krijg de Ghoridedynastie zienen iersten islamitische keuning.
  • 1016: Mèt de kroening vaan Knoet de Groete heerse de Dene veur 't iers euver gans Ingeland.
  • 1018: Slaag bij Vlaardingen: De graof vaan Holland versleit e keizerlek leger wat 'm hej mote dwinge geinen tol mie te lufte.
  • 1030: 't Indisch Cholariek bereik ziene groetsten umvaank.
  • 1031: 't Kalifaot vaan Córdoba vèlt in diverse klein stäötsjes oeterein.
  • 1035: Stiechting vaan 't keuninkriek Aragon, voortgekoume oet deiling vaan Navarra.
  • 1037: Stiechting vaan 't keuninkriek Castilië, voortgekoume oet León.
  • 1037: Stiechting vaan 't Seldzjoekeriek, e door Turke geleid riek wat oetindelek gans Perzië, Mesopotamië en groete deile vaan Anatolië zal umvatte.
  • 1055: De Seldzjoeke lieve Baghdad in.
  • 1062: Mèt de vereuvering vaan Shiraz indeg de Boejiededynastie en kump gans Perzië oonder Seldzjoeks bewind.
  • 1066: Wöllem de Vereuvereer weurt keuning vaan Ingeland nao de slaag bij Hastings.
  • 1070: 't Graofsjap Portugal weurt korten tied ingelief bij León.
  • 1077: De Seldzjoekse Turke stiechte 't Sultanaot vaan Roem op recent vereuverd Byzantijns gebeed.
  • 1096: Hernuide stiechting vaan 't graofsjap Portugal, daan nog es vazal vaan Galicië.
  • 1096-1099: Ierste Kruustoch
    • 1097: Belag vaan Nicaea. 't Byzantijns Riek wint weer get land trök.
    • 1099: Kruusveerders pakke Jeruzalem, stiechting Keuninkriek Jeruzalem mèt Godfried vaan Bouillon es rezjènt (zoonder keuningstitel).

Religie

  • 1054: Oosters-Westers sjisma

Wetensjap en filosofie

  • 1006: 'ne Zier heldere supernova weurt gezeen in Europa, d'n islamitische wereld en Oos-Azië
  • ca. 1026: Guido vaan Arezzo sjrijf de Micrologus, boe-in heer es ierste de notebalk in de mezieknotatie gebruuk en de solmisatie inveurt.
  • 1054: In China weurt 'ne supernova gezeen. 't Restant vaan dee staar steit allewijl bekind es de Krabnevel.

Kuns

  • 1098: Bij de bouw vaan de Abdij vaan Lessay weure veur 't iers e rubgewelf gebouwd. Dees vinding zal later de gotiek meugelek make.

Persoenelekhede

Voorste

  • Ah Mekat Tutul Xiu
  • Dirk III vaan Holland
  • Godfried vaan Bouillon
  • Filips I vaan Fraankriek
  • Hendrik I vaan Fraankriek
  • Knoet de Groete
  • Keizer Renzong
  • Robèr II vaan Fraankriek
  • Toghrul I
  • Wöllem de Vereuvereer

Wetensjappers en filosofe

Jaore

Jaore 10001001100210031004100510061007100810091010
Jaore 10101011101210131014101510161017101810191020
Jaore 10201021102210231024102510261027102810291030
Jaore 10301031103210331034103510361037103810391040
Jaore 10401041104210431044104510461047104810491050
Jaore 10501051105210531054105510561057105810591060
Jaore 10601061106210631064106510661067106810691070
Jaore 10701071107210731074107510761077107810791080
Jaore 10801081108210831084108510861087108810891090
Jaore 10901091109210931094109510961097109810991100