Aria

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

L'aria, u argia, u antigament aira e airo^[1] l'è'l messedament de gass che furmen l'atmusfera de la Tera, che ia tegn ferm cun la forza de gravità.
La cumpusiziun de l'aria la cambia cun l'altitüdin: a tera a l'è al 78% de azot, al 21% de ussigen e al 1% de argon e alter cumpunent. Quand che l'aria l'è ümida la pö tegnì dent fina a un 7% de aqua.
L'atmusfera de la Tera la prutegg la vita de la Tera perchè la surbiss i radiaziun UV del Suu e la fà sbasà i estrem de temperadüra de la nocc e del dì.

Nomm	Furmula	Prupurziun o fraziun muleculara	Percent in pes
Cumpusisiun del aria sucia
Azoto	N₂	78,08 %	75,37 %
Ussigen	O₂	20,95 %	23,1 %
Argun	Ar	0,934 %	1,41 %
Anidrid Carboniga	CO₂	da 330 a 350 ppm
Neun	Ne	18,18 ppm
Eli	He	5,24 ppm
Munossid de nitrògen	NO	5 ppm
Kriptun	Kr	1,14 ppm
Metan	CH₄	1 / 2 ppm
Idrogen	H₂	0,5 ppm
Ossid de dinitrògen	N₂O	0,5 ppm
Xen	Xe	0,087 ppm
Diossid de nitrògen	NO₂	0,02 ppm
Uzon	O₃	da 0 a 0,01 ppm
Radun	Rn	6,0×10^-14 ppm

1 ppm = (part per miliun) = 0,0001 %

Referenz

[1]