Крсте Николов Колоски

Роден е во 1839 г. во мијачкото село Лазарополе. Потекнува од големиот зографски род Дулеви (Коловци), чијшто основоположници се дедо му Дуле и татко му Никола Крстев. Крсте изработил икони во црквите „Св. Никола“ во Мраморец и „Св. Ѓорѓи“ во Злести, Тетовско. Негово дело е и иконата на Кирил и Методиј од 1881 година во црквата „Св. Илија“ во Зарово, Солунско.^[1]

На влезот на црквата „Св. Атанасиј“ во Рајчица има натпис:

Во 1881, 1883 и 1885 г. заедно Никола Михајлов и Станко Цветков - Мијак од Крушево работел на иконостасот во црквата „Св. Богородица“ во Македонски Брод.^[3]

Подоцна Крсте се преселил во Охрид, каде за помошник го зел Серафим Тризла. Често работел со брата си Константин. Ги обучил синовите Рафаил и Русалим, со кои потоа често творел.^[1] Во својот тефтер напишал дека во 1890 г. работел со брат му Коста во Софија, каде дале 932 гроша за бои, а оттаму „во Ломско зафаќаме во Сталинска Маала и во Белоградчик“.^[4] Во црквата „Св. Петар и Павле“ во Сталиска Маала има икона потпишана и датирана во 1891 г. На оваа необична икона се претставени светците Евстатиј, Трифун и Јулијан како ги држат нивните атрибути: Евстатиј — страк пченка, Трифун — лозарски нож (косир) и лозово гранче, а Јулијан — житни стебла.^[5]

Николов како и татко му пред него работел и во Ќустендил и Ќустендилско, како и во Горна Џумаја, Пиринска Македонија.^[4]

Во 1895 г. Крсте ги насликал иконите за иконостасите на црквите во струшките села Горна и Долна Белица,^[6] потпишувајќи се на грчки (заради патријаршиските правила) како Ставрос Николау.^[7]

Иконите во црквата „Св. Богородица“ во Волино се изработени од Крсте Колоски и неговиот син Рафаил.^[8] Иконите во црквата „Св. Атанасиј“ во Јудово исто така се негово дело, овојпат заедно со синот Русалим. Фреските се од 1902 г.^[9] Околу 1919 г. Крсте заедно со синот Рафаил и Димитар Андонов (Донев) творел во црквата „Св. Атанасиј“ во Радиовце, Тетовско. Во 1920-тите со Рафаил ја живописал новата црква во манастирот „Сите Светители“ во Лешани.^[6] Во 1928 г. со Рафаил ја зографисал и црквата „Св. Мина“ во Коњско.^[8] Следната 1929 г. двајцата ја живописале „Успение на пресв. Богородица“ во Скребатно, Охридско.^[8]

Крсте работел и низ Солунско, Тетовско, Ќустендилско, во селската црква во родното Лазарополе, а негови творби се наоѓаат и во цркви на Косово и остатокот од Јужна Србија.^[6]

Крсте Колоски починал 1938 година во Лазарополе.^[1][6]

• Икони и фрески од црквата „Св. Атанасиј“ во Радиовце
• 
  Иконостасот
• 
  „Рождество Богородично“
• 
  „Света Троица“
• 
  „Богородица Поширока од небесата“
• 
  Поткуполниот простор

• Дебарска школа

• Крсте Николов Колоски на Ризницата ^?
• За животот и делата на Колоски во Македонска нација