എസ്.ആർ. ബൊമ്മെ

1924 ജൂൺ 6 ന് അന്നത്തെ അവിഭക്ത ധാർവാഡ് ജില്ലയിലെ ഷിഗ്ഗാവ് താലൂക്കിലെ കരഡഗി ഗ്രാമത്തിൽ ഒരു സദർ ലിംഗായത്ത് കുടുംബത്തിലാണ് എസ് ആർ ബൊമ്മൈ ജനിച്ചത്. 1942ലെ ക്വിറ്റ് ഇന്ത്യാ സമരത്തിൽ പങ്കെടുത്തു. ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണകാലത്ത് മൈസൂർ രാജ്യം, ബോംബെ പ്രസിഡൻസി, ഹൈദരാബാദ്, മദ്രാസ് പ്രസിഡൻസി എന്നിവിടങ്ങളിൽ വ്യാപിച്ച്‌ കിടന്ന കർണാടകയുടെ ഏകീകരണത്തിലും അദ്ദേഹം സജീവ പങ്കുവഹിച്ചു.

അഭിഭാഷകനായ അദ്ദേഹം ഹുബ്ബള്ളി റൂറൽ മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് നിരവധി തവണ കർണാടക നിയമസഭയിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയും 1972 മുതൽ 1978 വരെ കർണാടക ലെജിസ്ലേറ്റീവ് കൗൺസിൽ അംഗവുമായിരുന്നു.

രാമകൃഷ്ണ ഹെഗ്‌ഡെ, ജെ.എച്ച്. പട്ടേൽ, എച്ച്.ഡി. ദേവഗൗഡ എന്നിവർക്കൊപ്പം - 1983 ^[6] ൽ സംസ്ഥാനത്ത് ആദ്യമായി ജനതാ പാർട്ടി സർക്കാർ രൂപീകരിക്കുന്നതിൽ നിർണായക പങ്കുവഹിച്ചു. രാമകൃഷ്ണ ഹെഗ്‌ഡെ സർക്കാരിൽ അദ്ദേഹത്തിന് ഭാരിച്ച വകുപ്പായ വ്യവസായവകുപ്പ് ലഭിച്ചു. ധാർമ്മിക കാരണങ്ങളാൽ ഹെഗ്‌ഡെ രാജിവച്ചതിനുശേഷം, 1988 ഓഗസ്റ്റ് 13-ന് ശ്രീ. ബൊമ്മൈ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി ചുമതലയേൽക്കുകയും 1989 ഏപ്രിൽ 21-ന് അന്നത്തെ ഗവർണറായിരുന്ന പി. വെങ്കിടസുബ്ബയ്യ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സർക്കാരിനെ പിരിച്ചുവിടുകയും ചെയ്തു. അക്കാലത്തെ നിരവധി ജനതാ പാർട്ടി നേതാക്കൾ നടത്തിയ വലിയ തോതിലുള്ള കൂറുമാറ്റത്തെത്തുടർന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ സർക്കാരിന് ഭൂരിപക്ഷം നഷ്ടപ്പെട്ടതിന്റെ പേരിലാണ് ഗവർണർ സർക്കാർ പിരിച്ച് വിട്ടത്. നിയമസഭയിൽ ഭൂരിപക്ഷം തെളിയിക്കാൻ ബൊമ്മൈ ഗവർണറോട് സമയം ആവശ്യപ്പെട്ടെങ്കിലും അത് നിഷേധിക്കപ്പെട്ടു. ഈ ഉത്തരവിനെ അദ്ദേഹം സുപ്രീം കോടതിയിൽ ചോദ്യം ചെയ്തു.

1994 ലെ കർണാടക നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് മുമ്പ് 1993 ൽ സംസ്ഥാന ഘടകം ജനതാദളിൽ ലയിക്കുന്നതുവരെ കർണാടക സംസ്ഥാന ഘടകത്തിന്റെ പ്രസിഡന്റായിരുന്നു എസ്ആർ ബൊമ്മൈ.

എസ് ആർ ബൊമ്മൈ വി. യൂണിയൻ ഓഫ് ഇന്ത്യ കേസിൽ ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 356 -ലെ വ്യവസ്ഥകളും അനുബന്ധ പ്രശ്നങ്ങളും കോടതി ദീർഘമായി ചർച്ച ചെയ്ത ഇന്ത്യൻ സുപ്രീം കോടതിയുടെ ഒരു സുപ്രധാന വിധിയായിരുന്നു അത്. ആർട്ടിക്കിൾ 356 പ്രകാരം ^[7] സംസ്ഥാന സർക്കാരിനെ പിരിച്ചുവിടാനുള്ള കേന്ദ്രത്തിന്റെ അധികാരത്തിന്മേലുള്ള നിയന്ത്രണങ്ങൾ സുപ്രീം കോടതി വ്യക്തമാക്കി. ഈ കേസ് കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന ബന്ധങ്ങളെ സാരമായി ബാധിച്ചു. ഈ വിധിക്ക് ശേഷം രാഷ്ട്രപതി ഭരണം ഏർപ്പെടുത്തുന്ന സംഭവങ്ങൾ കുറഞ്ഞു. ^[8]

1990 മുതൽ 1996 വരെ ജനതാദൾ ദേശീയ അധ്യക്ഷനായിരുന്നു ബൊമ്മൈ. 1992 ലും 1998 ലും ^[9] തവണ അദ്ദേഹം രാജ്യസഭയിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു . 1996-ൽ യുണൈറ്റഡ് ഫ്രണ്ട് സർക്കാരിൽ കേന്ദ്ര മാനവ വിഭവശേഷി വികസന മന്ത്രിയായ അദ്ദേഹം പ്രധാനമന്ത്രിമാരായ എച്ച്‌ഡി ദേവഗൗഡ, ഐകെ ഗുജ്‌റാൾ എന്നിവർക്കൊപ്പവും സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. 1999-ൽ, ജനതാദൾ പിളർപ്പിനുശേഷം, അദ്ദേഹം ജെഡിയു വിഭാഗത്തിനൊപ്പം നിന്നു, പിന്നീട് 2002-ൽ ഓൾ ഇന്ത്യ പ്രോഗ്രസീവ് ജനതാദൾ രൂപീകരിച്ചു, ജനതാദളിലെ വിവിധ വിഭാഗങ്ങളുടെ ലയനത്തിനുള്ള വേദിയായി. എന്നിരുന്നാലും, വലിയ തോതിലുള്ള കൂറുമാറ്റങ്ങൾക്ക് ശേഷം, ദുർബലമായ പാർട്ടി ഒടുവിൽ ജെഡിയുവിൽ ലയിച്ചു.

2007 ഒക്ടോബർ 10-ന് -ആം വയസ്സിൽ അദ്ദേഹം അന്തരിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഒരു മകൻ എം.എസ്. ബൊമ്മൈ ബെംഗളൂരുവിലെ വ്യവസായിയാണ്, മറ്റൊരാൾ (ബസവരാജ്‌ ബൊമ്മെ) പിതാവിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പാരമ്പര്യം തുടർന്ന് 2021 ജൂലൈ 28-ന് കർണാടക മുഖ്യമന്ത്രിയായി.