ചീഫ് സെക്രട്ടറി (ഇന്ത്യ)

ആഗ്ര, ഔധ്, പഞ്ചാബ്, ബർമ്മ എന്നിവയുടെ യുണൈറ്റഡ് പ്രവിശ്യകളിലെ ചീഫ് സെക്രട്ടറിയുടെ ശമ്പളം ആദ്യമേ നിശ്ചയിച്ചിരുന്നു, ബ്രിട്ടീഷ് രാജിന്റെ കാലത്ത് ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ജോയിന്റ് സെക്രട്ടറിക്കും ഇതേ ശമ്പളമായിരുന്നു ലഭിച്ചിരുന്നത്. ^[i] 1905 ലെ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ സർക്കാരിൻറെ വാറണ്ട് അല്ലെങ്കിൽ മുൻ‌ഗണന അനുസരിച്ച്, ^[i] ഇന്ത്യാ സർക്കാരിൻറെ സെക്രട്ടറി, ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ജോയിന്റ് സെക്രട്ടറിക്കൊപ്പം ലിസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടുകയും ചീഫ് സെക്രട്ടറിയുടെ റാങ്കിന് മുകളിലായി റാങ്ക് ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. ^[i]

സംസ്ഥാന സർക്കാരുകളുടെ ഭരണ വിഭാഗമായ ഇന്ത്യൻ അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സർവീസിലെ (ഐ.എ.എസ്) അംഗങ്ങളാണ് ചീഫ് സെക്രട്ടറിമാർ.^[4] ഒരു ചീഫ് സെക്രട്ടറി വകുപ്പ് തലത്തിൽ മറ്റു വകുപ്പുകളുടെ ഏകോപനത്തിന്റെ കേന്ദ്ര ബിന്ദുവായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു, കൂടാതെ ചീഫ് സെക്രട്ടറിക്ക് ഉയർന്ന ഗ്രേഡ് ആയ അപെക്‌സ് ഗ്രേഡ് ആണ് . സംസ്ഥാനത്തെ സർക്കാർ ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ തലവൻ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. സംസ്ഥാനത്തെ എല്ലാ വകുപ്പുകളുടെയും ഏകോപനം ചീഫ് സെക്രട്ടറിയുടെ ഉത്തരവാദിത്വമാണ്.^[4][5] ചീഫ് സെക്രട്ടറിയെ ഭരണത്തിൽ ഒരു 'ലിഞ്ച്പിൻ' ആയി കണക്കാക്കുന്നു.^[4][6][7][8] സംസ്ഥാന ചീഫ് സെക്രട്ടറി, സംസ്ഥാന സിവിൽ സർവീസ് ബോർഡിന്റെ എക്‌സ്-ഓഫീഷ്യോ ചെയർമാനായും പ്രവർത്തിക്കുന്നു, ഇത് സംസ്ഥാനത്തെ ഓൾ ഇന്ത്യ സർവീസസ് (ഐഎഎസ്/ഐപിഎസ്/ഐഎഫ്‌ എസ്), സംസ്ഥാന സിവിൽ സർവീസ് ഓഫീസർമാരുടെ സ്ഥലംമാറ്റം/പോസ്‌റ്റിംഗുകൾ ശുപാർശ ചെയ്യുന്നു. സംസ്ഥാന സിവിൽ സർവീസ് ബോർഡിൻറെ എക്സ് ഒഫീഷ്യോ ചെയർമാനായ ചീഫ് സെക്രട്ടറിയാണ് സംസ്ഥാനത്തെ ഐഎഎസ്, ഐപിഎസ്, ഐഎഫ്എസ് പോലുള്ള ആൾ ഇന്ത്യ സിവിൽ സർവീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെയും സംസ്ഥാന സിവിൽ സർവീസ് അഥവാ കേരള അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സർവീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെയും സ്ഥലംമാറ്റവും നിയമനവും ശുപാർശ ചെയ്യുന്നത്.^{[4][9][10][11][12][13][14]}

പരമ്പരാഗതമായി, ഒരു സംസ്ഥാനത്തെ ഏറ്റവും മുതിർന്ന ഐഎഎസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനെ ചീഫ് സെക്രട്ടറിയായി തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു;^{[15][16][17][18][19][20]} എന്നിരുന്നാലും, ഒഴിവാക്കലുകൾ ഉണ്ട്.^{[21][22][23][24]} എന്നിരുന്നാലും മന്ത്രിസഭയ്ക്ക് സംസ്ഥാന ചീഫ് സെക്രട്ടറിയെ തിരഞ്ഞെടുക്കാൻ പൂർണ്ണ അധികാരം ഉണ്ട്. ചില സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ സീനിയോരിറ്റിയിൽ കുറഞ്ഞ ഉദ്യോഗസ്ഥരെ മുതിർന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥരെ ഒഴിവാക്കിക്കൊണ്ട് ചീഫ് സെക്രട്ടറി ആക്കാറുണ്ട്. സംസ്ഥാന മന്ത്രിസഭയുടെ തീരുമാനം അനുസരിച്ചാണ് ചീഫ് സെക്രട്ടറിയെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത്, ചീഫ് സെക്രട്ടറിയെ ഏത് സമയവും ആസ്ഥാനത്തുനിന്ന് മാറ്റാൻ സംസ്ഥാന സർക്കാരിന് അഥവാ സംസ്ഥാന മന്ത്രിസഭയ്ക്ക് അധികാരം ഉണ്ട്.

സംസ്ഥാനത്തിനനുസരിച്ച്, ചീഫ് സെക്രട്ടറിമാരെ അഡീഷണൽ ചീഫ് സെക്രട്ടറിമാരോ സ്‌പെഷ്യൽ ചീഫ് സെക്രട്ടറിമാരോ അവരെ ചുമതലപ്പെടുത്തുന്ന വകുപ്പുകളുടെ അഡ്മിനിസ്‌ട്രേറ്റീവ് മേധാവികളായ പ്രിൻസിപ്പൽ സെക്രട്ടറിമാരോ സഹായിക്കുന്നു.

ചീഫ് സെക്രട്ടറിമാരെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത് സംസ്ഥാന മുഖ്യമന്ത്രിയാണ് .^{[25][26][27][28][29]} സംസ്ഥാന ചീഫ് സെക്രട്ടറിമാർ പൊതുവെ കേന്ദ്രസർക്കാരിൻറെ സെക്രട്ടറിയുടെ റാങ്കിന് തുല്യമായ ഐഎഎസ് ഓഫീസർമാരാണ്, കൂടാതെ പ്രോട്ടോകോൾ പ്രകാരം 23-ാം സ്ഥാനത്താണ് വരുന്നത്.^[30][31]

ഒരു സംസ്ഥാന സർക്കാരിൻറെ ചീഫ് സെക്രട്ടറി പദവി ആർമി സ്റ്റാഫ് വൈസ് ചീഫ് / കമാൻഡർമാർക്കും ഫുൾ ജനറൽ റാങ്കിലുള്ള ഓഫീസർമാർക്കും ഇന്ത്യൻ സായുധ സേനയിലെ തത്തുല്യരായ ഉദ്യോഗസ്ഥർക്കും തുല്യമാണ്, കൂടാതെ ഓർഡർ ഓഫ് പ്രിസിഡൻസ് പ്രകാരം പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു.^[30][31]

അഡ്മിനിസ്‌ട്രേറ്റർമാർ ഭരിക്കുന്ന കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളിൽ ചീഫ് സെക്രട്ടറിമാരില്ല. ഈ പ്രദേശങ്ങളിൽ അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്ററുടെ ഒരു ഉപദേശകനെ കേന്ദ്ര സർക്കാർ നിയമിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഭാഗിക സംസ്ഥാന പദവി ലഭിച്ച ഡൽഹി, ജമ്മു കശ്മീർ, പുതുച്ചേരി എന്നിവിടങ്ങളിൽ ചീഫ് സെക്രട്ടറിമാർ ഉണ്ട്. അവരെ അവിടുത്തെ മുഖ്യമന്ത്രിമാർ നിയമിക്കുന്നു.