Kurilen

Op Russ’sch heet de Eilannen Курильские острова (Kuril'skie ostrova) un op Japaansch 千島列島 (Chishima rettō) oder ok クリル列島 (Kuriru Rettō). De Naam Kurilen kummt von de Ainu her, de sik sülvs Kuril nöömt hebbt, wat von dat Woord kur (Mann, Minsch) afkummt.

De Kurilen sünd Deel von’n Pazifischen Füürring. Opkamen is de Inselkeed dör de Pazifische Kontinentaalplaat, de sik hier dör de Platentektonik ünner de Noordamerikaansche Plaat schufft. De Vulkaans an disse Platengrenz hebbt de Kurilen ophööpt. Vör de Kurilen na’n Pazifik hen liggt de Kurilengraven, de in de Witjasdeepd 3 mit 10.542 m ünner de See een von de deepsten Steden in’n Ozeaan op de Welt hett.

De Kurilen sünd präägt von över 100 Vulkaans, von de 39 noch aktiv sünd. Ok Eerdbeven gifft dat lang de Platengrenz faken.

De eersten Inwahners von de Kurilen, von de wi wat weet, is de Kultur von Ochotsk wesen. Disse Kultur is denn later in de Satsumon-Kultur opgahn oder von ehr verdrängt worrn, de von Süden keem. Noch later is de Satsumon-Kultur denn Deel von de Kultur von de Ainus worrn, de von de Japaners na Noorden afdrängt worrn sünd. Dat gifft aver nix, wat över de Kurilen optekent worrn is, wat öller as dat 17. Johrhunnert is.

Mit dat 17. Johrhunnert kemen denn dree frömme Mächt na de Kurilen. Russland von Kamschatka un Sibirien ut, Japan von Hokkaido her un de europääschen Mächt över de See. De Kurilen för Europa opdeckt hett Maarten Gerritszoon de Vries 1643. Von russ’sche Sied hett Wladimir Wassiljewitsch Atlassow 1697 von Kamschatka den noorden Deel von de Kurilen opdeckt. De Japaners hebbt de Eilannen wohrschienlich al länger kennt (de Eilannen dükert toeerst 1644 in de Koort Shoho Onkuko Ezu op), aver eerst de Matsumae-Clan von Hokkaido hett in de Edo-Tied Anspruch op de Eilannen anmellt. 1711 hett Iwan Petrowitsch Kosyrew de Eilannen besöcht. In dat 18. Johrhunnert hett Russland enkelte Hannelsposten op de Eilannen grünnt. Op de Eilannen ganz in’n Süden harrn sik Japaners dallaten.

1811 denn is Wassili Michailowitsch Golownin mit sien Kru, de bi sien Expeditschoon op Kunashir Stopp maakt harr, von Lüüd ut’n Nanbu-Clan fangennahmen un an’n Matsumae-Clan utlevert worrn. In’n Gegentog hebbt de Russen 1812 den Hannelsmann Takadaya Kahei fangennahmen. Russland un Japan füngen nu bilütten an, en faste Grenz fasttoleggen. Aver eerst 1855 mit’n Verdrag von Shimoda is de Grenz denn dat eerste Maal offiziell fastsett worrn. De Grenz güng nu twüschen Iturup un Urup langs. In de Tied na 1855 keem dat denn aver to mehr Stried twüschen Russland un Japan üm Sachalin un so hett dat 1875 den Verdrag von Sankt Petersborg geven, de Sachalin Russland tospreken deed, in den Russland aver de Kurilen bet na Schumschu ganz in’n Noorden an Japan afgeven deed.

Disse Grenz bleev denn bet 1945, as in’n Tweten Weltkrieg de Sowjetunion de kumpletten Kurilen bet na Kunashir in’n Süden innahmen hett. 17.300 Japaners, de op de Eilannen wahnt hebbt, de al von 1855 af an japaansch wesen sünd, müssen von de Eilannen raf un sünd na Japan verdreven worrn. Dorbi weren ok de Ainu inslaten. In’n Verdrag von San Francisco 1951 hett Japan de Kurilen offiziell an de Sowjetunion afgeven. Na japaansch Opfaten hebbt de Eilannen Kunashir, Iturup, Shikotan un Habomai aver nie to de Kurilen tohöört. Dorüm seggt Japan ok hüdigendaags noch, dat dat en Anrecht op de Eilannen Kunashir, Iturup, Shikotan un Habomai hett, ofschoonst Russland dat Regeer över de kumpletten Kurilen hett. Na de japaansche Sicht sünd de Eilannen Deel von de Subpräfektur Nemuro. Disse Kurilenstried twüschen Japan un Russland is noch nich bileggt, warrt von Japan aver ok nich aktiv anfietert. De 7. Februar, an den 1855 de Verdrag von Shimoda ünnertekent worrn is, warrt aver ok vondaag noch in Japan as Dag von de Noordterritorien fiert.

Von all de Eilannen hebbt man veer dat ganze Johr över Inwahners: Paramuschir, Iturup, Kunaschir un Shikotan. Alltohoop sünd dat 19 Öörd mit 18.730 Inwahners, von de twee as Städer gellt. 1989 harrn de Kurilen noch 29.500 Inwahners un in de Tied von’n Kolen Krieg sogoor noch mehr. En groten Deel weren Soldaten.