ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଭିଡିଓୱିକି/ପ୍ରମୁଖ ଅବସାଦ ବେମାରୀ

ପ୍ରମୁଖ ଅବସାଦ ବେମାରୀ ବା କେବଳ ଅବସାଦ ଏକ ମାନସିକ ରୋଗ ଯେଉଁଥିରେ ଅଧିକାଂଶ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଅତି କମ୍‌ରେ ୨ ସପ୍ତାହ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅବସାଦ ରହେ । ^[୧]

ଏହା ସ‌ହିତ ନିଜର ହୀନମନ୍ୟତା, ସାଧାରଣ ଆମୋଦ‌ଦାୟକ ଗତିବିଧିରେ ଅଭିରୁଚି ଅଭାବ, ସ୍ୱଳ୍ପ ଶକ୍ତି ସମ୍ପନ୍ନ ଓ ଅକାରଣ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୁଏ । ^[୧]

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ

ଏହା ସ‌ହିତ ବେଳେବେଳେ ଡିଲ୍ୟୁଜନ/ ମିଥ୍ୟା ବିଶ୍ୱାସ ବା ହାଲ୍ୟୁସିନେସନ/ ଅନ୍ୟକୁ ଦେଖା ବା ଶୁଣା ନ ଯାଉଥିବା କଥା ଦେଖାଯାଏ ଓ ଶୁଣାଯାଏ ।^[୧] କେତେକ ଲୋକଙ୍କର ବର୍ଷ ବର୍ଷର ସାଧାରଣ ଅବସ୍ଥା ଅନ୍ତରରେ ଅବସାଦ ହୁଏ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକଙ୍କର ପ୍ରାୟ ସର୍ବଦା ଅବସାଦ ରହେ । ^[୨]

ପରିଣାମ

ଏହି ରୋଗ ଯୋଗୁ ଲୋକର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ, କର୍ମ ଜୀବନ ଓ ସ୍କୁଲ ଜୀବନ, ଶୋଇବା, ଖାଇବା ଓ ସାଧାରଣ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ ।^[୧][୨]

ଆତ୍ମହତ୍ୟା

ଏହା ଯୋଗୁ ୨-୮% ବୟଃପ୍ରାପ୍ତ ଲୋକ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରି ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରନ୍ତି,^[୩][୪] ଓ ସମସ୍ତ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୫୦% ଲୋକର ଅବସାଦ ଅଥବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ମିଜାଜ ବେମାରୀ ଥାଏ । ^[୫]

ଜେନେଟିକ, ପରିବେଶ ଓ ମନସ୍ତ‌ତ୍ତ୍ୱ କାରକମାନଙ୍କ ମିଶ୍ରିତ ପ୍ରଭାବ ଏହି ରୋଗର କାରଣରୁପେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ^[୧]

ଡାଏଥେସିସ-ସ୍ଟ୍ରେସ ମଡେଲ

ଅବସାଦର ଆନୁବଂଶିକ ଲିଙ୍କ ଥିଲେ ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ଜୀବନ ଯୋଗୁ ସକ୍ରିୟ ହୋଇଯାଏ ଓ ଏହାକୁ ଡାଏଥେସିସ-ସ୍ଟ୍ରେସ ମଡେଲ ଥିଓରୀ କୁହାଯାଏ । ^[୬]

ସଙ୍କଟ କାରକ

ପାରିବାରିକ ରୋଗ ଇତିହାସ, ମୁଖ୍ୟ ଜୀବନ‌ଧାରାର ପରିବର୍ତ୍ତନ, କେତେକ ଔଷଧ, ସ୍ଥାୟୀ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଓ ଡ୍ରଗ ଅପବ୍ୟବ‌ହାର ଯୋଗୁ ଏହି ରୋଗ ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ । ^[୧][୨]

ଜେନେଟିକ

ପ୍ରାୟ ୪୦% ରୋଗ ସଙ୍କଟ ଜେନେଟିକ କାରଣରୁ ହୋଇଥାଏ । ^[୨]

ଲୋକର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅନୁଭୁତି ରିପୋର୍ଟ ଓ ମାନସିକ ସ୍ଥିତି ପରୀକ୍ଷା କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ^[୭]

ପରୀକ୍ଷା

ଏହି ରୋଗ ପାଇଁ କୌଣସି ଲାବୋରେଟୋରୀ ପରୀକ୍ଷା ନାହିଁ । ^[୨] ଏକା ଭଳି ଲକ୍ଷଣ ଥିବା ଅନ୍ୟ ରୋଗମାନଙ୍କର ସମ୍ଭାବନା ନିମନ୍ତେ ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ହୁଏ । ^[୭] ସାଧାରଣ ଜୀବନରେ ହେଉଥିବା ନିରାଶା ଅପେକ୍ଷା ଏହି ରୋଗ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସାଂଘାତିକ । ^[୨]

ସ୍କ୍ରୀନିଙ୍ଗ

ବାର ବର୍ଷ ବୟସରୁ ଅଧିକ ଲୋକର ସ୍କ୍ରୀନିଙ୍ଗ କରିବାକୁ କେତେକ ଲୋକ ଉପଦେଶ ଦିଅନ୍ତି । ^[୮][୯] କିନ୍ତୁ ରୋଗ ଚିହ୍ନଟ ବା ଚିକିତ୍ସାରେ ନିୟମିତ ସ୍କ୍ରୀନିଙ୍ଗ ପ୍ରଶ୍ନାବଳୀର କିଛି ପ୍ରଭାବ ଥିବା କ‌କ୍ରେନ ଅନୁଶୀଳନରେ ମିଳୁନି । ^[୧୦]

ଅବସାଦ ଚିହ୍ନଟ ହେଲେ ଚିକିତ୍ସା ସାଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ । ସାଧାରଣତଃ ଜୀବନ‌ଚର୍ଯ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଫିଜିଓଥେରାପି, ସାଇକୋଥେରାପି ଓ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋକନଭଲସିଭ ଥେରାପି ଦିଆଯାଏ । ଅଠର ବର୍ଷ ବୟସ ତଳକୁ ସାଇକୋଥେରାପି ଏକ ପସନ୍ଦ ଯୋଗ୍ୟ ଚିକିତ୍ସା । ^[୧୧].

ସାମାନ୍ୟ ଅବସାଦ

ଅଠର ବର୍ଷ ବୟସରୁ ଅଧିକ ସାମାନ୍ୟ ଅବସାଦରେ ମଧ୍ୟ ଉପକାର ଅପେକ୍ଷା ସଙ୍କଟ ଅଧିକ ଥିବାରୁ ଆରମ୍ଭରୁ ଆଣ୍ଟିଡିପ୍ରେସାଣ୍ଟ ଦେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ^[୧୨].

ବ୍ୟାୟାମ ଓ କାଉନସେଲିଙ୍ଗ

ଅଧିକ ବ୍ୟାୟାମ,^[୧୩], ଧୂମ‌ପାନ ବନ୍ଦ,^[୧୪] କଗନିଟିଭ ବିହେଭିଅରାଲ ଥେରାପି ଓ ଇଣ୍ଟରପରସନାଲ ଥେରାପି ଭଳି ସାଇକୋଥେରାପି ଦେବାକୁ ଉପଦେଶ ଦିଆଯାଏ । ^{[୧][୧୫]}.

ଔଷଧ

ଆଣ୍ଟିଡିପ୍ରେସାଣ୍ଟ ଓ ସାଇକୋସୋସିଆଲ କାଉନସେଲିଙ୍ଗ ଚିକିତ୍ସା ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ସ୍ଥଳରେ ଦିଆଯାଏ

ଔଷଧ ୧

ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ଇତିହାସ ବା ସାଂଘାତିକ ଅବସାଦ ଥିଲେ,

ଔଷଧ ୨

ଦୀର୍ଘ କାଳ ଧରି ସାମାନ୍ୟ ଅବସାଦ ଥଲେ,

ଔଷଧ ୩

ଚିକିତ୍ସା ସତ୍ୱେ ସାମାନ୍ୟ ଅବସାଦ ଲାଗିରହିଲେ,

ଔଷଧ ୪

ବା ମଧ୍ୟମ ଓ ସାଂଘାତିକ ରୋଗରେ ପ୍ରଥମ ଧାଡ଼ିର ଚିକିତ୍ସା ଭାବରେ ଦିଆଯାଏ ।

ଔଷଧ ସୀମା

ଅତି ସାଂଘାତିକ ଅବସାଦ ରୋଗରେ ଔଷଧ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ହୋଇପାରେ । ^{[୧୬][୧୭]} କିନ୍ତୁ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ସଙ୍କଟ ନିମନ୍ତେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ଅଛି । ^[୧୮]

ଇସିଟି ଓ ଡାକ୍ତରଖାନା ଆଡମିଶନ

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚିକିତ୍ସା ଫଳପ୍ରଦ ନହେଲେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋକନଭଲସିଭ ଥେରାପି ବା ଇସିଟି ଦିଆଯାଏ । ^[୧] ରୋଗୀର ଅନିଚ୍ଛା ସତ୍ୱେ ନିଜକୁ ନିଜେ ଆଘାତ ଦେବା ସଙ୍କଟ ଯୋଗୁ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଆଡମିଶନ କରାଯାଏ । ^[୧୯]

ସନ ୨୦୧୫ରେ ପୃଥିବୀର ୩% ଲୋକ ପ୍ରମୁଖ ଅବସାଦ ବେମାରୀ‌ର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ । ^[୨୦] ୨୧% ଲୋକ ଜୀବନର ଯେ କୌଣସି ସମୟରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ^[୨୧]

ବୟସ ଓ ଲିଙ୍ଗ

କୋଡ଼ିଏ ଓ ତିରିଶ ଦଶକରେ ସାଧାରଣତଃ ରୋଗ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ^{[୨][୨୧]} ମହିଳାମାନେ ପୁରୁଷଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଦୁଇ ଗୁଣ ଅଧିକ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି । ^{[୨][୨୧]}

ଅତୀତରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ପ୍ରେସିଡେଣ୍ଟ ଆବ୍ରାହମ ଲିଙ୍କନ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥିବା ମେଲାଙ୍କୋଲିଆ ରୋଗ ବର୍ତ୍ତମାନର ଅବସାଦ ରୋଗ ହୋଇପାରେ । ^[୨୨]