ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଭିଡିଓୱିକି/ମିଳିମିଳା
ଭିଡିଓୱିକି/ମିଳିମିଳା (Tutorial) | |
---|---|
Link to Commons | |
Steps for video creation | |
Step 1 | Preview my changes (10 sec) |
Step 2 | Upload to Commons (10 min) |
ସଂଜ୍ଞା
ମିଳିମିଳା ଏକ ସଂସର୍ଗ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ଯାହା ମିଳିମିଳା ଭୂତାଣୁ ଯୋଗୁ ହୁଏ ।[୧][୨] ଏହାକୁ ଇଂରାଜୀରେ ମିଜଲ୍ସ ବା ରୁବେଓଲା ନାମ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।
ବନାମ ରୁବେଲା ଓ ରୋଜେଓଲା
ଏହା ଇଂରାଜୀ ନାମର ରୋଜେଓଲା ଓ ଜର୍ମାନ ମିଳିମିଳା ବା ରୁବେଲା ରୋଗମାନଙ୍କଠାରୁ ଏକ ପୃଥକ୍ ଓ ଅସଂମ୍ବନ୍ଧିତ ରୋଗ ।[୩]
ରୋଗର ଆରମ୍ଭ
ସଂକ୍ରମିତ ଲୋକର ସଂସ୍ପର୍ଷରେ ଆସିବାର ୧୦-୧୨ ଦିନ ପରେ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ଓ ୭-୧୦ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରୋଗ ରହେ ।[୪][୫]
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଲକ୍ଷଣ
ଏହି ରୋଗର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ୪୦୦ସେ. ବା ୧୦୪୦ ଫା. ଜ୍ୱର, କାଶ, ଶର୍ଦ୍ଦି ଓ ଆଖି ଧରା ବା କଞ୍ଜନ୍ଟିଭାଇଟିସ ହେବା ଦେଖାଯାଏ ।[୧][୬]
କପ୍ଲିକ ଦାଗ
ଲକ୍ଷଣ ଆରମ୍ଭ ହେବାର ୨ ବା ୩ ଦିନ ପରେ ପାଟି ଭିତରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଦଳା ଦାଗ ବା କପ୍ଲିକ ଦାଗ ତିଆରି ହୁଏ ।[୬]
ରାସ୍
ଲକ୍ଷଣ ଆରମ୍ଭ ହେବାର ୩ରୁ ୫ଦିନ ପରେ ଲାଲ ଚେପ୍ଟା ଦାଗ ବାହାରି ସାରା ଦେହରେ ମାଡ଼ିଯାଏ ।[୬]
ସାଧାରଣ ଜଟିଳ ଅବସ୍ଥା
ପ୍ରାୟ ୭% ରୋଗୀଙ୍କର ଅବସ୍ଥା ଜଟିଳ ହୋଇ ତରଳ ଝାଡ଼ା, ମଧ୍ୟ କର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଦାହ ଓ ନିମୋନିଆ ହୋଇପାରେ ।[୭]
ସ୍ୱଳ୍ପ ଜଟିଳ ସମ୍ଭାବନା
ଅପସ୍ମାର ବାତ, ଅନ୍ଧତ୍ୱ ବା ମସ୍ତିଷ୍କ ପ୍ରଦାହ ଭଳି ଜଟିଳତା ବେଳେବେଳେ ଦେଖାଯାଏ । [୪][୭]
କାରଣ
ମିଳିମିଳା ଏକ ବାୟୁ ପ୍ରବାହିତ ରୋଗ ଯାହା ସଂକ୍ରମିତ ଲୋକର କାଶ ଓ ଛିଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଅତି ସହଜରେ ବ୍ୟାପିଥାଏ ।[୪]
ରୋଗ ବିସ୍ତାରର ଅନ୍ୟ ପଥ
ଏହା ରୋଗୀର ଲାଳ ବା ନାକରୁ ବାହାରୁଥିବା ମ୍ୟୁକସ ଯୋଗେ ବିସ୍ତାର ଲାଭ କରିପାରେ ।[୪]
ସଂସ୍ପର୍ଶ ଜନିତ
ଏହା ଏତେ ସ୍ପର୍ଶ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ଯେ, ଜଣେ ରୋଗୀ ସାଥୀରେ ବାସ କରୁଥିବା ୧୦ ଜଣ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ବିହୀନ ଲୋକ ମଧ୍ୟରୁ ୯ ଜଣକୁ ସଂକ୍ରମିତ କରିପାରେ ।[୭]
ସଂକ୍ରମଣର ସମୟ
ଏହା ରାସ ହେବାର ୪ ଦିନ ପୁର୍ବରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ରାସ ହେବାର ୪ ଦିନ ପର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂକ୍ରମଣ କରିପାରେ ।[୭]
ଇମ୍ମୁନିଟି
ଆଶ୍ୱାସନାର ବିଷୟ ଏହିକି ଯେ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କୁ ଏହି ରୋଗ ଗୋଟିଏ ଥରରୁ ଅଧିକ ଆକ୍ରମଣ କରେ ନାହିଁ ।[୪]
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ
ସନ୍ତୁଳିତ ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ନିମନ୍ତେ ମିଳିମିଳା ସନ୍ଦେହ ଜନକ ଲୋକର ଭୂତାଣୁ ପରୀକ୍ଷା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।[୭]
ପ୍ରତିଷେଧ
ରୋଗ ପ୍ରତିଷେଧ ନିମନ୍ତେ ଫଳପ୍ରଦ ମିଳିମିଳା ଟିକା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଟିକା ସହିତ ମିଶ୍ରିତ ଭାବରେ ଏମଏମଆର ଟିକା ନାମରେ ଦିଆଯାଏ ।[୪]
ଟିକାର ପ୍ରଭାବ
ସନ ୨୦୦୦ରୁ ୨୦୧୩ ମଧ୍ୟର ଟିକା ଦେବା ଯୋଗୁ ମିଳିମିଳା ରୋଗୀ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ୭୫% କମିଛି ଓ ଅଧୁନା ସାରା ପୃଥିବୀରେ ପ୍ରାୟ ୮୫% ପିଲାଙ୍କୁ ଟିକା ଦିଆଯାଇପାରୁଛି । [୪]
ଚିକିତ୍ସା
ଥରେ ରୋଗ ସଂକ୍ରମଣ ହେବା ପରେ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଚିକିତ୍ସା ମିଳିପାରେନି,[୪] କିନ୍ତୁ ସାହାଯ୍ୟକାରୀ ଯତ୍ନରେ ଫଳାଫଳ ଉନ୍ନତ ହୋଇପାରେ ।[୪]
ସାହାଯ୍ୟକାରୀ ଯତ୍ନ
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟପ୍ରଦ ଖାଦ୍ୟ, ଜ୍ୱର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଔଷଧ ଏବଂ ମିଠା ଓ ଲବଣ ଥିବା ଓଆରଏସ ସଲ୍ୟୁସନ ପାଟିରେ ଦିଆଯାଏ । [୪][୫]
ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ
ନିମୋନିଆ ଭଳି ପାରିପାର୍ଶିକ ଜୀବାଣୁ ସଂକ୍ରମଣ ଥିଲେ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ ।[୪]
ଭିଟାମିନ କ
ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଭିଟାମିନ କ ପରିପୂରକ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ ।[୪]
ରୋଗାନୁଶୀଳନ
ବର୍ଷକୁ ପ୍ରତି ବୟସର ପ୍ରାୟ ୨୦ ନିୟୁତ ଲୋକଙ୍କୁ ମିଳିମିଳା ଆକ୍ରମଣ କରେ,[୧] ଓ ଅନ୍ୟ ଦେଶ ଅପେକ୍ଷା ଆଫ୍ରିକା ଓ ଏସିଆ ମହାଦେଶରେ ଅଧିକ ହୁଏ । [୪][୮]
ମୃତ୍ୟୁ ନିବାରକ
ମିଳିମିଳା ମୃତ୍ୟୁରୁ ରକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ଏହା ଏକ ଅଗ୍ରଣୀ ଟିକା-ନିବାରକ ରୋଗ । [୯][୧୦]
ମୃତ୍ୟୁ ହ୍ରାସ
ସନ ୧୯୮୦ରେ ମିଳିମିଳା ଯୋଗୁ ୨.୬ ନିୟୁତ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା,[୪] କିନ୍ତୁ ସନ ୨୦୧୪ ସୁଦ୍ଧା ଜାଗତିକ ଟିକାକରଣ ଯୋଗୁ ଏହି ସଂଖ୍ୟା କମିଯାଇ ୭୩,୦୦୦ ହୋଇଗଲା ।[୧୧][୧୨]
ସନ ୨୦୧୭ରେ ବୃଦ୍ଧି
ସନ ୨୦୧୭ରେ କମ୍ ଟିକାକରଣ ଯୋଗୁ ଏହି ରୋଗ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ଓ ଅଧିକତର ୧୦% ରୋଗ କେବଳ ଅପପୁଷ୍ଟି ଥିବା ଯୋଗୁ ହୋଇଥିଲା ।[୪]
ସର୍ବାଧିକ ସଙ୍କଟ
ଅଧିକାଂଶ ମିଳିମିଳା ମୃତ୍ୟୁ ୫ ବର୍ଷ ବୟସରୁ କମ୍ ପିଲାଙ୍କର ହୁଏ । [୪][୧୩] ସଂକ୍ରମିତ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ମୋଟାମୋଟି ୦.୨% ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ସଙ୍କଟ ରହେ । [୭]