କାଶୀନାଥ ପୂଜାପଣ୍ଡା

କାଶୀନାଥ, ୧୯୨୧ ମସିହାରେ ପୁରୀର ମାଟିମଣ୍ଡପ ସାହିର^[୩] ଏକ ସେବାୟତ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଅଜା ନୀଳକଣ୍ଠ ଖୁଣ୍ଟିଆ ଥିଲେ, ଚାଖି ଖୁଣ୍ଟିଆଙ୍କ ନାତି । ମାମୁଁ ବଳଭଦ୍ର ହଜୁରୀ, ପୁରୀରେ ହଜୁରୀ ଥିଏଟର୍ସ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହି ଥିଏଟରର ଆଖଡାଶାଳରେ କାଶୀନାଥଙ୍କ ଶୈଶବ ବିତିଥିଲା । ମାମୁଁ ପୁଅ ଭାଇ ରଘୁନାଥ ହାରମୋନିୟମ ଓ ବଂଶୀ ବଜଉଥିଲେ । ତାଙ୍କରି ପ୍ରଭାବ ପଡିଥିଲା କାଶୀନାଥଙ୍କ ଉପରେ । ନବମ ଶ୍ରେଣୀରେ ପାଠପଢ଼ା ଛାଡି ସଙ୍ଗୀତରେ ମାତିଥିଲେ କାଶୀନାଥ । ପିତାଙ୍କର ପୁତ୍ରର ସଙ୍ଗୀତ ଆସକ୍ତି ପ୍ରତି ସହମତି ନଥିଲା । କିନ୍ତୁ ମା ଓ ଭିଣୋଇଙ୍କ ସମର୍ଥନ ମିଳିଥିଲା କାଶୀନାଥଙ୍କୁ । ଭିଣୋଇ ପଦ୍ମତୋଳାଚନ୍ଦ୍ର ତାଙ୍କୁ ସିଂହାରୀ ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର କରଙ୍କ ସହିତ ପରିଚିତ କରାଇଦେଇଥିଲେ । ପୁରୀର କାଳିକା କୋଟଠାରେ କାଶୀନାଥ, ସିଂହାରୀ ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର କରଙ୍କଠାରୁ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷା କରୁଥିଲେ । ପିତା ତାଙ୍କର ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତି ବିରକ୍ତ ହେବାରୁ, କାଶୀନାଥ ଘର ଛାଡି କଲିକତା ପଳେଇ ଯାଇଥିଲେ । କଲିକତାରେ ଏକ ଓଡ଼ିଆ ଭୋଜନାଳୟରେ ଚା ଦେବାନେବା କରି ପେଟ ପୋଷୁଥିଲେ କାଶୀନାଥ । ଭୋଜନାଳୟରେ ମାଲିକ ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ପ୍ରତି ଅନୁରକ୍ତି ଦେଖି, ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଦେଇଥିଲେ । କଲିକତାରୁ କିଛି ସମୟ ପରେ ଫେରି ଆସି, ସେ କଟକର ଉତ୍କଳ ସଙ୍ଗୀତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ଆଜୀବନ ସଙ୍ଗୀତ ସାଧନାରେ ବ୍ରତି ହୋଇ କାଶୀନାଥ ୨୦୦୯ ମସିହାରେ ହୃଦ୍‌ଘାତରେ ଶିକାର ହୋଇ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । ସ୍ତ୍ରୀ, ତିନି ପୁଅ ଓ ଦୁଇ ଝିଅଙ୍କୁ ନେଇ କାଶୀନାଥଙ୍କ ପରିବାର ଥିଲା ।^[୪]

କାଶୀନାଥ, ଗୁରୁ ସିଂହାରୀ ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର କର ଓ ହରିହର ରାଜଗୁରୁଙ୍କଠାରୁ ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ମର୍ଦଳ ବାଦନ ତଥା କାଳିପଦ ମୁଖାର୍ଜୀ, ସୁଧୀର ମିତ୍ରଙ୍କଠାରୁ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନୀ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଂଗୀତ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ପରେ ସେ ପ୍ରୟାଗ ସଙ୍ଗୀତ ସମିତି, ଆହ୍ଲାବାଦରୁ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷାକରି ସଙ୍ଗୀତ ପ୍ରଭାକର ଉପାଧୀ ଲାଭ କରିଥିଲେ ।^[୫] ସେ ଆକାଶବାଣୀ ଓ ଦୂରଦର୍ଶନର ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ କଳାକାର ଥିଲେ ଓ ୧୯୪୧ମସିହାରୁ ଆକାଶବାଣୀରେ ସଙ୍ଗୀତ ପରିବେଷଣ କରୁଥିଲେ । ସେ କଟକର ଉତ୍କଳ ସଙ୍ଗୀତ ସମାଜ, ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଲଳିତ କଳାପିଠ ଓ ରାଗନ ଆଦି ଅନୁଷ୍ଠାନ ସହିତ ଜଡ଼ିତ ରହିଥିଲେ ।^[୬]

• କେନ୍ଦ୍ର ସଙ୍ଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର
• ଓଡ଼ିଶା ସଙ୍ଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର
• କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ସମ୍ମାନ
• ଆଦିଗୁରୁ ପଙ୍କଜ ଚରଣ ଦାସ ସମ୍ମାନ^[୭]