ରେଟିନୋଲ

ରେଟିନୋଲ
	Retinol
Clinical data
AHFS/Drugs.com	monograph
Pregnancy; category	US: X (Contraindicated) ; ;
Routes of; administration	by mouth, IM
Drug class	vitamin
ATC code	A11CA01 (WHO) D10AD02, R01AX02, S01XA02;
Legal status
Legal status	US: OTC ;
Identifiers
	IUPAC name (2E,4E,6E,8E)-3,7-dimethyl-9-(2,6,6-trimethylcyclohex-1-enyl)nona-2,4,6,8-tetraen-1-ol;
CAS Number	68-26-8;
PubChem CID	1071;
IUPHAR/BPS	4053;
ChemSpider	393012;
UNII	81G40H8B0T;
ChEBI	CHEBI:17336;
ChEMBL	CHEMBL986;
ECHA InfoCard	100.000.621
Chemical and physical data
Formula	C20H30O
Molar mass	286.4516
3D model (JSmol)	Interactive image;
Melting point	62–64 °C (144–147 °F)
Boiling point	137–138 °C (279–280 °F) (୧୦−୬mm Hg)
	SMILES OC/C=C(C)/C=C/C=C(C)/C=C/C1=C(C)/CCCC1(C)C;
	InChI InChI=1S/C20H30O/c1-16(8-6-9-17(2)13-15-21)11-12-19-18(3)10-7-14-20(19,4)5/h6,8-9,11-13,21H,7,10,14-15H2,1-5H3/b9-6+,12-11+,16-8+,17-13+; ; Key:FPIPGXGPPPQFEQ-OVSJKPMPSA-N;

ରେଟିନୋଲ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Retinol, ଅନ୍ୟ ନାମ ଜୀବସାର କ_୧/Vitamin A₁) ଏକ ଜୀବକୋଷ (vitamin) ଯାହା ଖାଦ୍ୟ ଅନୁପୂରକ (dietary supplement) ଭାବରେ ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଏ ।^[୨] ଅନୁପୂରକ ଭାବରେ ଏହା ଜୀବସାର କ ଅଭାବର (vitamin A deficiency) ଚିକିତ୍ସା ଓ ପ୍ରତିଷେଧ ଭାବରେ ଦିଆଯାଏ ବିଶେଷତଃ ଜେରୋଫଥାଲମିଆ (xerophthalmia) ରୋଗରେ ଦିଆଯାଏ ।^[୧] ଏହି ରୋଗ ସଙ୍କଟ ଥିବା ସ୍ଥାନରେ ଲୋକଙ୍କୁ ବର୍ଷକୁ ଅଧିକ ମାତ୍ରାର ରେଟିନୋଲ ଦୁଇ ଥର ଦିଆଯାଏ । ମିଳିମିଳା (measles) ରୋଗରେ ଅଧିକ ଅସୁବିଧା ନ ହେବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରତିଷେଧ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଦିଆଯାଏ ।^[୩] ଏହା ପାଟିରେ ବା ମାଂସପେଶୀ ଇଞ୍ଜେକସନ (injection into a muscle) ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ।^[୧]

ସାଧାରଣ ମାତ୍ରାରେ ଦେହରେ ରେଟିନୋଲ ଭଲରୂପେ ସ‌ହ୍ୟ କରିହୁଏ ।^[୧] ମାତ୍ରାଧିକ ରେଟିନୋଲ ଦେଲେ ବର୍ଦ୍ଧିତ ଯକୃତ (enlarged liver) , ଶୁଷ୍କ ଚର୍ମ ବା ହାଇପରଭିଟାମିନୋସିସ (hypervitaminosis A) ଇତ୍ୟାଦି ବେମାରୀ ହେବା ଦେଖାଯାଏ ।^[୧]^[୪] ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ମାତ୍ରାଧିକ ଦେଲେ ଶିଶୁର ହାନୀ ହୁଏ । ଜୀବସାର କ (vitamin A) ଶ୍ରେଣୀର ରେଟିନୋଲ ଏକ ସଦସ୍ୟ । ଉତ୍ତମ ଦୃଷ୍ଟି ଶକ୍ତି ଓ ଚର୍ମ ତ‌ଥା ଶରୀର ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ଏହି ଔଷଧ ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜୀବସାର 'କ' ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।^[୧] ଦେହରେ ରେଟିନୋଲ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇ ରେଟିନାଲ (retinal) ଓ ରେଟିନୋଇକ ଏସିଡ (retinoic acid), ଏହି ଦୁଇ ପ୍ରକାରରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ମାଛ, ଦୁଗ୍ଧଜାତ ପଦାର୍ଥ (dairy products) ଓ ମାଂସରେ ଏହି ରେଟିନୋଲ ଥାଏ ।^[୨]

ସନ ୧୯୦୯ରେ ରେଟିନୋଲ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇ ସନ ୧୯୩୧ରେ ପୃଥକ କରାଯାଇଥିଲା ଓ ସନ ୧୯୪୭ରେ ପ୍ରଥମେ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା ।^[୫]^[୬] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।^[୭] ଏହା ଜେନେରିକ ଔଷଧ ନାମରେ (generic medication) ବିନା ପ୍ରେସକ୍ରିପସନରେ ବିକ୍ରୟ ହୁଏ । ^[୧] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ (developing world) ଏହି ଔଷଧର ୫୦,୦୦୦ୟୁନିଟର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୦.୦୨ରୁ ୦.୩୦ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।^[୮] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହା ଦାମିକା ନୁହେଁ ।^[୯]

ଆଧାର

[୨]

[୧]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]