ସୋଜୀୱାନ

 ଇଣ୍ଡୋନେସିଆର ମିଉଜିଆମରେ ଥିବା 907 ମସିହାର ରୁକାମ ଲେଖାରୁ ଜଣାପଡେ ଯେ ଭୂମିକମ୍ପଦ୍ୱାରା ବିଦ୍ୱଂଶ  ରୁକାମ ଗ୍ରାମର ପୁନର୍ନିର୍ମାଣ  ନିନୀ ହାଜୀ ରକ୍ଷୟନ ସଞ୍ଜୀବନଙ୍କଦ୍ୱାରା ହେଇଥିଲା । ଏହାର ପ୍ରତିବଦଳରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ଲିମ୍ବୁଙ୍ଗଠାରେ ଥିବା ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିରର ଦେଖାରେଖ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ସୋଜୀୱାନ ମନ୍ଦିର କୁହାଗଲା । ଏହା ରାନୀ ପ୍ରମୋଦବର୍ଦ୍ଧିନୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଏହି ମନ୍ଦିର ମୂଳତଃ 842ରୁ 850 ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ମାଣ ହେଇଥିଲା । 

ସୋଜୀୱାନ ମନ୍ଦିର ଭଗ୍ନ ଅବସ୍ଥାରେ 13 ମସିହାରେ କର୍ନଳ କାଳୀନ ମାକେଞ୍ଜି ନାମକ ଜଣେ ବ୍ରିଟିଶଙ୍କଦ୍ୱାରା ପୁନରାବିସ୍କୃତ ହେଇଥିଲା । ତେବେ ଏହା ଏହିପରି ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଥିଲା । 1996 ମସିହାରେ ସରକାର ପୁନର୍ନିର୍ମାଣ ଯୋଜନା କଳା ବେଳେ ଏହାକୁ ଖୋଦନ କରାଯାଇଥିଲା। ସେଠାରୁ ମନ୍ଦିରର ଚତୁପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ପ୍ରଚିର କାନ୍ଥ ଥିବାର ଜଣାଯାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ପୁନର୍ବାର ଭୂକମ୍ପଦ୍ୱାରା 2006 ମସିହାରେ ସବୁ କାର୍ଯ୍ୟ ବନ୍ଧ ହେଇଯାଇଥିଲା । ପୁନଶ୍ଚ ସେହି କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଇ 2011 ମସିହାରେ ପୁନର୍ନିର୍ମାଣ ସମାପ୍ତ ହେଇଥିଲା । ଏହା ଡିସେମ୍ବର 2011 ମସିହାରେ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆର ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ସୃଜନଶୀଳ ଅର୍ଥନୀତି ମନ୍ତ୍ରୀ  ପେଙ୍ଗେସ୍ତୁ  ଙ୍କଦ୍ୱାରା ଉଦ୍ଘାଟିତ ହେଇଥିଲା । ^[୧]ଏହି ପୁନର୍ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସାରିବାକୁ 15 ବର୍ଷ କାଳ ଲାଗିଥିଲା । 

ବୋରୋବୁଦୁରଠାରେ ଥିବା ମେନଦୂତ ମନ୍ଦିର ପରି ଏହା ମଧ୍ୟ ଅଣ୍ଡେସାଇଟ ପଥରରେ ନିର୍ମିତ । ସମଗ୍ର ପରିସର 8,140 ବର୍ଗ ,ଇତର ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ଓ ମନ୍ଦିରର ଉଚ୍ଛତା 27 ମିଟର  ମନ୍ଦିର ଭିତରେ ବୁଦ୍ଧ ବୋଧିସତ୍ୱଙ୍କ ପ୍ରତିକୃତି ମାନ ରହିଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ସେଇଟା ଖାଲି ରହିଛି । ମନ୍ଦିରର ଛତ ସ୍ତୂପକୃତି ରହିଛି । 

ଖୋଦନ ସମୟରେ ମନ୍ଦିର ସ୍ଥଳରୁ 14 ଏବଂ 30 ମିଟର ଦୂରରେ ଦୁଇଟି ପ୍ରାଚୀର ଥିବା ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇଥିଲା । ସେଠାରେ ଅନନ୍ୟ ମନ୍ଦିରର ଭଗ୍ନାବଶେଷ ରହିଥିବାରୁ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ତାହା ଏକ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସ ଥିଲା ।^[୨]

• Jan Rambout van Blom, 1935, Tjandi Sadjiwan. Leiden-Amsterdam: Stenfert Kroese.
• Marijke Klokke, 1993, The Tantri Reliefs on Ancient Javanese Candi. Leiden: KITLV Press. ISBN 90-6718-054-8.

• Candi of Indonesia