ਧੋਖਾਧੜੀ
ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ, ਧੋਖਾਧੜੀ ਅਣਉਚਿਤ ਜਾਂ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਕੀਤਾ ਧੋਖਾ ਹੈ। ਧੋਖਾਧੜੀ ਸਿਵਲ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ (ਭਾਵ, ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਜਾਂ ਮੁਦਰਾ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਲਈ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ); ਇਹ ਅਪਰਾਧਿਕ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਭਾਵ, ਇੱਕ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕੈਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ), ਜਾਂ ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦਾ ਪੈਸਾ, ਜਾਇਦਾਦ ਜਾਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੱਕ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸਿਵਲ ਜਾਂ ਅਪਰਾਧਿਕ ਕਸੂਰ ਦਾ ਤੱਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।[1] ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿੱਤੀ ਲਾਭ ਜਾਂ ਹੋਰ ਲਾਭ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਪਾਸਪੋਰਟ, ਯਾਤਰਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼, ਜਾਂ ਡਰਾਈਵਰ ਲਾਇਸੈਂਸ, ਜਾਂ ਗਿਰਵੀਨਾਮੇ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ, ਜਿਥੇ ਅਪਰਾਧੀ ਝੂਠੇ ਬਿਆਨਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਗਿਰਵੀਨਾਮੇ ਲਈ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।[2]
ਝਾਂਸਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਸੰਕਲਪ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਲਾਭ ਜਾਂ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਂਝੇ ਕਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਧੋਖਾ ਦੇਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਸਿਵਲ ਕੁਤਾਹੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ
ਆਮ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਸਿਵਲ ਗ਼ਲਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਧੋਖਾਧੜੀ ਇੱਕ ਟੋਰਟ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਹੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਬੂਤ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਟੋਰਟ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਤੱਤ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਗ਼ਲਤ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਜਾਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਤੱਥ ਦੇ ਛੁਪਾਉਣਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਪੀੜਤ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3] ਕਨੂੰਨੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਧੋਖਾਧੜੀ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਅਕਸਰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਮੁਸ਼ਕਲ ਇਹ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਹਰੇਕ ਤੱਤ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਪੀੜਤ ਦੇ ਮਨਾਂ ਦੀਆਂ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਕੁਝ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਤੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਪੱਕੇ ਸਬੂਤ ਦੇ ਕੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਸਾਬਤ ਕਰੇ।
ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਉਪਾਅ ਵਿੱਚ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤੇ ਜਾਂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਮੋੜਨਾ), ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਲਈ ਮੁਦਰਾ ਅਵਾਰਡ ਦੀ ਮੁੜ ਵਸੂਲੀ, ਦੁਰਵਿਵਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਜਾਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਜ਼ਾ ਰੂਪੀ ਜ਼ੁਰਮਾਨੇ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ਤੇ ਹੋਰ ਸਜਾਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।