Biały Dom (Biszkek)
Biały Dom – budynek zlokalizowany w centrum Biszkeku, stolicy Kirgistanu. Jest przykładem architektury późnomodernistycznej inspirowanej neoklasycznymi tendencjami socrealistycznymi. Oficjalna siedziba administracji rządowej oraz rezydencja prezydenta Kirgistanu, w której przyjmuje on szefów rządów oraz głowy państw przebywających w kraju podczas oficjalnych wizyt.
.jpg) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | późny modernizm inspirowany neoklasycznymi tendencjami socrealistycznymi |
Położenie na mapie Kirgistanu  | |
 42°52′38″N 74°36′01″E/42,877222 74,600278 | |
| Strona internetowa | |
Został wybudowany w 1985 roku[1]. W przeszłości był siedzibą partii Komunistycznej Kirgiskiej SRR[2]. Odbywały się tu zamieszki, będące częścią tulipanowej rewolucji w 2005[3][4], następne rozruchy miały miejsce w 2010 roku[5][6], a kolejne w 2020[7][8][9]. Podczas protestów w 2010 wybuchł pożar, który uszkodził jego fragmenty i zniszczył wiele ważnych dokumentów rządowych, które się w nim znajdowały[10].
Protesty z 2005 roku
24 marca 2005 na ulicach kirgiskiej stolicy zgromadziło się ponad 10 tysięcy ludzi[11]. Doszło do starć zwolenników prezydenta Askara Akajewa z opozycją[3][4][12][13]. Demonstranci oprócz Białego Domu zajęli również siedzibę państwowej telewizji. Kilka godzin później Sąd Najwyższy Kirgistanu unieważnił wybory parlamentarne przeprowadzone w lutym i marcu 2005 roku. W tym samym czasie prezydent Akajew wraz z rodziną opuścił Biszkek i udał się do Kazachstanu (inne źródła podają Moskwę)[11][14], a dotychczasowy premier Nikołaj Tanajew podał się do dymisji[15][16]. Wskutek tych wydarzeń tymczasowym prezydentem kraju został przewodniczący parlamentu Iszenbaj Kadyrbiekow[14]. Funkcję nowego rządu sprawowała Koordynacyjna Rada Jedności Narodowej na czele z przywódcą dotychczas opozycyjnego Ludowego Ruchu Kirgistanu, Kurmanbekiem Bakijewem[17].
Rewolucja z 2010
W 2010 roku pałac prezydencki znów znalazł się w centrum rewolucji. 7 kwietnia protestujący w Biszkeku wypełnili plac Ała-Too i otoczyli Biały Dom[18][19]. Policja początkowo zastosowała gaz łzawiący, jednak po tym, jak dwie ciężarówki próbowały staranować bramę posiadłości, użyto ostrej amunicji[6][20]. Co najmniej czterdziestu jeden demonstrantów zginęło[21]. Po ustąpieniu protestów budynek przejął rząd tymczasowy. W następstwie zamieszek ustalono, że pożar, który go objął, zniszczył przechowywane w nim dokumenty. Spekulowano, że zniszczenie to prawdopodobnie skomplikuje ściganie byłego prezydenta Kurmanbeka Bakijewa[10].