Halina Konopacka

Urodziła się w Rawie Mazowieckiej w mieszczańskiej rodzinie Jakuba i Marianny z Raszkiewiczów Konopackich^[3]. Ze strony matki miała przodków pochodzenia tatarskiego^[4]. Wkrótce, wraz z rodzicami, zamieszkała w Warszawie^[3]. Rodzina pasjonowała się sportem, głównie tenisem, w którego grał jej ojciec, siostra Czesława i brat Tadeusz, późniejszy piłkarz i lekkoatleta, instruktor Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego^[1].

Karierę sportową rozpoczęła od narciarstwa. Przypadkiem, jako studentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Warszawskiego w 1919 trafiła do sekcji lekkoatletycznej AZS Warszawa^[5], gdzie w 1923 wypatrzył ją francuski trener Maurice Baquet^[3]. Przez całą karierę reprezentowała tylko AZS Warszawa. Uprawiała rzut dyskiem, rzut oszczepem, pchnięcie kulą, skok wzwyż i skok w dal. W 1924 r. świętowała zdobycie mistrzostwa Polski w rzucie dyskiem i pchnięciu kulą, a w 1926 ustanowiła pierwszy ze swoich rekordów świata w rzucie dyskiem – 34,15 m^[6]. W tym samym roku na II Igrzyskach Kobiet w Göteborgu odniosła zwycięstwo wynikiem 37,71^[7]. O jej wszechstronności świadczy 27 tytułów mistrzyni Polski zdobytych w kilku konkurencjach, między innymi w: rzucie dyskiem, pchnięciu kulą, pięcioboju, skoku w dal i rzucie oszczepem^[8]. Również znakomicie grała w piłkę ręczną, jeździła konno, pasjonowała się automobilizmem. Po zakończeniu kariery lekkoatletycznej grała w tenisa w mikście z Czesławem Spychałą. Komentatorzy sportowi nadali jej przydomek „Czerbieta” (zbitek słów: „czerwona kobieta”), gdyż zwykle występowała w czerwonym berecie.

31 lipca 1928 podczas igrzysk olimpijskich w Amsterdamie ustanowiła rekord świata w rzucie dyskiem wynikiem 39,62 m i zdobyła pierwszy złoty medal olimpijski dla Polski^[6]. W plebiscycie dziennikarzy sportowych została uznana za Miss Igrzysk w Amsterdamie^[9]. Do końca swojej kariery nie została pokonana w rzucie dyskiem w żadnych zawodach. W 1931 wycofała się z czynnego życia sportowego^[10].

Laureatka Wielkiej Honorowej Nagrody Sportowej (1927 i 1928)^[11]. Zwyciężczyni Plebiscytu Przeglądu Sportowego na najlepszego sportowca Polski w 1927 i 1928^[5]. Działała w strukturach sportowych. Członkini Zarządu Międzynarodowej Federacji Sportów Kobiecych, prezes Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej Kobiet.

Zajmowała się również poezją i malarstwem. Publikowała w „Wiadomościach Literackich” i „Skamandrze”. W 1929 wydano zbiór jej wierszy „Któregoś dnia”^[6]. Po wojnie malowała głównie kompozycje kwiatowe, podpisując obrazy pseudonimem Helen George^[8][10]. W latach trzydziestych została redaktorką naczelną pisma sportowego Start^[7].

Gdy wybuchła II wojna światowa, we wrześniu 1939 towarzyszyła mężowi Ignacemu Matuszewskiemu przy ewakuacji złota Banku Polskiego, którą ten organizował i nadzorował^[10]. Była kierowcą jednej z ciężarówek na trasie przez Rumunię nad Morze Czarne i dalej do Francji. Po klęsce Francji z mężem przez Hiszpanię dotarła w 1941 do Stanów Zjednoczonych. Do 1959 mieszkała w Nowym Jorku, a potem do końca życia na Florydzie^[10].

Po wojnie odwiedziła Polskę trzykrotnie w 1958, 1970 i 1975^[12].

Była dwukrotnie zamężna: z Ignacym Matuszewskim – od 20 grudnia 1928 (ślub zawarto w Rzymie^[13]) do jego śmierci 3 sierpnia 1946^[10], i z Jerzym Szczerbińskim – od 1949 do jego śmierci w 1959^[8].

Zmarła na Florydzie^[14]. 18 października 1990 jej prochy spoczęły na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kw. 67D-1-26)^[10].

• rzut dyskiem 39,62 m
• rzut oszczepem 34,83 m
• pchnięcie kulą 11,33 m
• skok wzwyż 1,38 m
• skok w dal 5,12 m

• IO w Amsterdamie: 1. miejsce w rzucie dyskiem
• Światowe Igrzyska Kobiet: 1926 r. – 1. m. w rzucie dyskiem, 3. m. w pchnięciu kulą oburącz, 5. m. w rzucie oszczepem oburącz, 1930 r. – 1. m. w rzucie dyskiem
• trzykrotna rekordzistka świata w rzucie dyskiem: 1926 r. 34,15 m; 1927 r. 39,18; 1928 r. 39,62 m
• 27-krotna mistrzyni Polski w pchnięciu kulą, rzucie dyskiem, oszczepem, skoku wzwyż, 3-boju, 5-boju, sztafecie 4x75 m, 4x100 m, 4x200 m
• 23-krotna rekordzistka Polski

• Order Orła Białego (pośmiertnie, 6 listopada 2018)^[15][16]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1989)^[17]
• Złoty Krzyż Zasługi (7 listopada 1929)^[18]
• Srebrna Odznaka Orderu Zasługi PRL (1978, 50. rocznicę olimpijskiego zwycięstwa)

• W 1999 została ustanowiona Wyższa Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki im. Haliny Konopackiej w Pruszkowie^[19].
• W 2000 w pierwszej edycji Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie odsłonięto Gwiazdę Haliny Konopackiej.
• Była patronką Gimnazjum nr 2 w Rawie Mazowieckiej – jej rodzinnym mieście.

• Polska na letnich igrzyskach olimpijskich
• Polscy olimpijczycy

• Ryszard Wryk: Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Nauka i Innowacje, 2015, s. 308–311. ISBN 978-83-64864-22-3.
• Gabriela Jatkowska: Przerwane Igrzyska. Warszawa: 2017.

• Halina Konopacka [online], olympedia.org [dostęp 2023-01-23]  (ang.).
• 85. rocznica rekordu świata Konopackiej [online], Polski Związek Lekkiej Atletyki [dostęp 2011-05-23]  (pol.).
• Strona audycji PR Programu II o Halinie Konopackiej autorstwa Witolda Malesy. [dostęp 12 sierpnia 2012]
• Odsłonięcie Gwiazdy Haliny Konopackiej na I Edycji (2000r.) Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie