Blik (system płatności)

Z Blika mogą korzystać klienci banków, które udostępniają to rozwiązanie w swoich aplikacjach mobilnych. Płatności zbliżeniowe Blik – dostępne na urządzeniach z systemem Android lub jego pochodną Harmony OS (w niektórych bankach)^[3] – działają w trybie offline, tzn. do ich działania niepotrzebne jest połączenie z Internetem^[4].

Kody Blik są z kolei systemem działającym w trybie online, co wymaga działającego połączenia do Internetu. Wyjątkiem są wygenerowane uprzednio kody czeków, z których w okresie ich ważności można korzystać offline^[5][6]. Każdy kod jednorazowy jest unikalną kombinacją 6 cyfr i jest ważny przez 2 minuty, po tym czasie aplikacja bankowa wygeneruje nowy kod.

Model autoryzacji opartej na kodzie przebiega następująco:

1. płacący uruchamia aplikację bankową, wybiera Blika, wówczas generowany jest kod,
2. płacący wprowadza kod w punkcie akceptacji (terminal, bankomat, strona internetowa),
3. przekazanie kodu autoryzacji przez akceptanta za pośrednictwem agenta rozliczeniowego do PSP,
4. weryfikacja kodu przez PSP, rozpoznanie banku, który go zamówił i przekazanie autoryzacji do banku,
5. autoryzacja przez bank,
6. odesłanie autoryzacji banku do PSP, który dalej za pośrednictwem agenta rozliczeniowego przekazuje ją do akceptanta.
7. potwierdzenie przez płacącego transakcji w jego aplikacji bankowej.

W 2022 r. Blik był dostępny w aplikacjach bankowych dla systemów operacyjnych Android, jego pochodnym Harmony OS^[3] oraz iOS^[1]. Początkowo dostępny był także w aplikacjach banków dla zarzuconego systemu Windows Phone, a niektóre zintegrowane z nim banki wydawały także aplikacje na dawne systemy BlackBerry OS i Symbian^[7].

Początki Blika sięgają 2013 r., gdy 6 polskich banków – Alior Bank, Bank Millennium, Bank Zachodni WBK, ING Bank Śląski, mBank i PKO Bank Polski – zawarło porozumienie celem stworzenia wspólnego systemu płatności przenośnych^[8]. 13 stycznia 2014 zarejestrowano w KRS spółkę Polski Standard Płatności, która miała zbudować usługi płatności mobilnych w oparciu o system płatności IKO stworzony przez PKO Bank Polski^[8]. W 2014 r. Narodowy Bank Polski wydał zgodę na prowadzenie systemu płatności przez PSP^[9], a usługę Blik udostępniono 9 lutego 2015^[10][9]. Operatorem infrastruktury systemu została Krajowa Izba Rozliczeniowa^[11][12]. Od kwietnia 2015 r. użytkownicy mogą generować i przekazywać innym osobom elektroniczne czeki identyfikowane 6-cyfrowym kodem. Czek można realizować zarówno w bankomatach, jak i płacąc nim w punktach akceptujących Blika^[13]. Wygenerowany czek może mieć termin ważności od kilkunastu minut do kilkudziesięciu godzin^[6]. Odbiorca czeku, aby go wykorzystać, nie musi mieć ani dostępu do Internetu, ani karty bankowej, ani konta bankowego^[5][6]. W październiku 2015 r. wprowadzono usługę płatności P2P – przelewów na numer telefonu^[14][15]. Ułatwia to szybkie przesłanie pieniędzy bez znajomości rachunku bankowego odbiorcy, wystarczy znać jego numer telefonu^[14][15]. W grudniu 2015 r. PSP wprowadził usługę mPOS Blik^[16]. Do dokonania transakcji niepotrzebny był terminal POS (popularnie zwany czytnikiem kart). Sprzedawcy wystarczyło oprogramowanie np. w telefonie pozwalające na przyjmowania płatności BLIK^[17]. W grudniu 2018 r. Mastercard i PSP ogłosiły, że podejmują współpracę w celu wprowadzenia usługi poza Polskę^[18]. Mastercard został formalnie siódmym udziałowcem PSP w kwietniu 2020^[19]. W marcu 2019 r. udostępniono możliwość realizowania płatności powtarzalnych^[20], wdrożoną początkowo w dwóch bankach: ING Banku Śląskim oraz Banku Pekao SA. Usługa pozwalała opłacać zobowiązania u ubezpieczyciela Link4 oraz operatora telekomunikacyjnego Play. Według Narodowego Banku Polskiego w 2019 r. liczba transakcji Blik przekroczyła liczbę transakcji wykonanych w polskim Internecie kartami płatniczymi. W III kwartale 2019 r. wykonano 40 mln transakcji Blikiem wobec 28 mln wykonanych kartami płatniczymi^[21]. W lipcu 2021 r. Bank Millennium udostępnił w swojej aplikacji płatności zbliżeniowe Blik^[22]. Do listopada 2021 r. usługę udostępniły pozostałe banki będące udziałowcami PSP^[23]. Płatności zbliżeniowe działają w oparciu o infrastrukturę Mastercard. Tym samym możliwe są na terminalach akceptujących płatności zbliżeniowe kartami Mastercard^[24]. Zbliżeniowe sposób płatności dostępny jest na urządzeniach z systemem Android oraz Harmony OS^[3]. Podczas fali uchodźczej wywołanej rosyjską inwazją na Ukrainę w 2022 r. czeki Blik były wykorzystywane do dystrybucji pomocy finansowej UNHCR wśród uchodźców wojennych^[25]. W lipcu 2022 r. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) zgodził się na prowadzenie przez PSP płatności odroczonych – Blik Płacę Później^[26]. 11 sierpnia 2022 PSP przejął 100 proc. udziałów Viamo, działającego od 2013 r. słowackiego operatora płatności P2P^[27], prowadzącego także płatności dla firm na bazie kodów QR i linków^[28].

Usługa jest dostępna w następujących bankach (wytłuszczono banki będące udziałowcami PSP):

• Alior Bank^[41],
• Bank Millennium^[42],
• Bank Ochrony Środowiska^[43]
• Bank Pekao^[34][44],
• Bank Pocztowy^[42],
• BNP Paribas^[41],
• Citi Handlowy^[45]
• Crédit Agricole^[41][46],
• ING Bank Śląski^[41],
• mBank^[41],
• Nest Bank^[47],
• PKO Bank Polski^[41],
• Santander Bank Polska (d. Bank Zachodni WBK)^[41],
• VeloBank,
• banki spółdzielcze w Grupie Banku Polskiej Spółdzielczości^[48],
  • Bank Spółdzielczy Rzemiosła w Krakowie,
  • Bank Spółdzielczy w Brodnicy,
• banki spółdzielcze w Spółdzielczej Grupie Bankowej^[49].

• Najczęstsze pytania i odpowiedzi o Bliku