Czarnogłów (mitologia)
Czarnogłów (staroislandzki: Tjarnaglofi) – bóg zwycięstwa i wojny czczony na Rugii, prawdopodobnie w grodzie Jasmund, wymieniony razem ze Świętowitem, Rugiewitem, Turupitem, Puruwitem (Porewitem lub Porenutem) i Pizamarem w islandzkiej Knýtlinga-sadze.
| bóg zwycięstwa i wojny | |
| Teren kultu | |
|---|---|
| Szczególne miejsce kultu | |
Piąty bóg nazywał się Pizamar z miejsca zwanego Jasmund i został zniszczony przez ogień. Był też Tjarnaglofi, ich bóg zwycięstwa, który towarzyszył im w kampaniach wojskowych. Miał srebrne wąsy i stawiał opór dłużej niż inni, ale jego również udało się po latach dostać. W sumie podczas tej wyprawy ochrzczono pięć tysięcy[1].
Aleksander Gieysztor[2] oraz Andrzej Szyjewski[3] odczytali imię jako „Czarnogłów”. Aleksander Brückner uważał natomiast, że jedynym słusznym zapisem imienia jest „Trzygłów”[4]. Jerzy Strzelczyk zauważa, że wojenny charakter boga może przemawiać na korzyść odczytu „Trzygłów”, lecz wojenny charakter był cechą wspólną dla wielu bogów połabskich i pomorskich[5]. Henryk Łowmiański uznał, że Czarnogłów jest „cmentarną transformacją Czarnoboga”, a Leszek Moszyński zaproponował odczyt „T'arnogłowy” oznaczający „z głową ukoronowaną cierniem”, co ma nawiązywać do korony cierniowej Jezusa i być wpływem chrześcijańskim na późne pogaństwo połabskie[5]. Według Jarosława Gorbaczowa posąg Czarnogłowa mógł być w istocie posągiem Jarowita lub Peruna[6].