Egzosomy
Egzosomy (ang. exosomes) – należące do, pęcherzyków zewnątrzkomórkowych, sferyczne pęcherzyki błonowe, wydzielane przez większość komórek eukariotycznych[1].
Ich zawartość (ang. cargo) mogą stanowić różne cząsteczki biologiczne (białka, lipidy, DNA czy RNA). Odgrywają one istotną rolę zarówno w stanach fizjologicznych, jak i chorobowych (reakcje immunologiczne, nowotwory).
Pełnią rolę w komunikacji międzykomórkowej, odgrywając istotną funkcję modulacji działania komórek „odbiorców” egzosomów.
Średnica egzosomów osiąga ok. 30-100 nm.
Wyniki niektórych prac doświadczalnych wskazują na możliwość przenoszenia w organizmie egzogennych mikrocząstek plastiku PET w egzosomach, co ma wpływ na niektóre białka i szlaki sygnałowe[2].
Powstawanie egzosomów
Powstawanie egzosomów rozpoczyna się od procesu endocytozy i tworzenia wczesnych endosomów. Endosomy wędrują w głąb komórki (endosomy późne), a przez wgłobianie ich błony, w świetle endosomu powstają wewnętrzne pęcherzyki, określane jako intraluminal vesicles (ILVs), które stają się prekursorami egzosomów[3]. Te prekursory otrzymują jako swoją treść (ang. cargo) specyficzne składniki komórkowe (np. białka, peptydy, lipidy, ssDNA, mRNA). Endosomy z intraluminal vesicles we wnętrzu zyskują miano ciałek wielopęcherzykowatych (ang. multivesicular bodies, MVBs), które przemieszczają się do powierzchni komórki. Tam ich błona ulega łączeniu z błoną komórki, a ich zawartość zostaje uwolniona przez egzocytozę na zewnątrz[4]. Uwolnione na zewnątrz pęcherzyki stają się egzosomami.