Erytrokruoryna

Erytrokruoryna – metaloproteina zaliczana do hemoglobin, służąca za czerwony barwnik oddechowy we krwi pierścienic i hemolimfie niektórych stawonogów^[1].

Erytrokruoryny występujące u pierścienic i stawonogów pozakomórkowo, np. w osoczu osiągają bardzo duże masy cząsteczkowe. Ich masa przekracza 3–3,5 miliona Daltonów^[1][2][3]. Mają one formę multimerycznych kompleksów tworzących silnie symetryczną strukturę^[4][3]. U dżdżownic jedna cząsteczka składa się ze 144 łańcuchów globinowych, z których każdy dysponuje własną grupą hemową, zdolną do przenoszenia tlenu^[5]. Ze względu na właściwości fizykochemiczne erytrokruoryny takie określa się wraz z występującymi u niektórych wieloszczetów chlorokruorynami wspólnym mianem dwuwarstwowych hemoglobin heksagonalnych (HBL Hbs, hexagonal bilayer haemoglobin)^[4].

Wykształcenie cząsteczek zewnątrzkomórkowych erytrokruoryn w postaci dużych kompleksów zapewnia lepszą kontrolę procesów biologicznych, w których biorą udział^[3]. Ich duże rozmiary pozwalają ograniczyć wyciek hemoglobiny i dają więcej szans na interakcje między podjednostkami. Obecność licznych centrów aktywnych w jednej cząsteczce pozwala zachować kontrolę nad lepkością roztworu przy jednoczesnym zachowaniu dużego zagęszczenia tychże centrów^[2][5].

Erytrokruoryna charakteryzuje się większą odpornością na oksydację i większą stabilnością niż ludzka hemoglobina, stąd prowadzi się badania medyczne nad jej wykorzystaniem jako substytutu krwi^[4].