Meczet Şehzade
Meczet Şehzade[1], Meczet Książęcy[2] (tur. Şehzade Camii[3]) – meczet z połowy XVI wieku w Stambule w Turcji, zaprojektowany przez Sinana, przy którym pochowano m.in. księcia Mehmeda i Rüstema Paszę.
Widok od zachodu (2009) | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Wyznanie | |
Historia | |
Data budowy | 1543–1548 |
Dane świątyni | |
Architekt | |
Budulec | |
Położenie na mapie Stambułu | |
Położenie na mapie Turcji | |
41°00′49,66″N 28°57′25,83″E/41,013794 28,957175 |
Historia
Po nagłej śmierci księcia Mehmeda na ospę[4] (1543 rok) pochowano go w mihrabie, a następnie w latach 1543–1548[5] z polecenia Sulejmana Wspaniałego[3] wzniesiono w tym miejscu meczet według projektu Sinana[5] (który uważał swoje dzieło za przejaw nauki rzemiosła[6]), autora przebudowy meczetu Hagia Sophia[7]. Na skutek ataku bombowego w czerwcu 2016 roku zniszczeniu uległy okna meczetu[8].
Meczetjest położony się w dzielnicy Fatih[9]. Świątynia znajduje się współcześnie przy alei Şehzadebaşı pod numerem 70[5]. Ruch turystyczny na terenie obiektu jest ograniczony[1].
Architektura
Główna część meczetu nakryta kopułą i dziedziniec mają niemal te same proporcje[10] – powstały na planie takich samych kwadatów[3]. Dziedziniec meczetu wzniesiono na planie kwadratu, jest on otoczony arkadami, z wielobocznym szadirwanem pośrodku[11]; woda do meczetu była doprowadzana z akweduktu Walensa osobnym mniejszym akweduktem, dzięki któremu woda płynęła poniżej poziomu gruntu i widok na meczet od północy nie był zasłonięty[11]. W układzie meczetu Hagia Sofia zastosowano symetrię osiową, którą Sinan w projekcie meczetu Şehzade przekształcił w symetrię promienistą opartą o czwórliść[7].
Dominującym elementem budowli jest centralnie położona kopuła o średnicy 18,42 m[9] wsparta na czterech kolumnach[12], otoczona przez cztery półkopuły[7]. Takie rozwiązanie zostało wcześniej wykorzystane przy budowie Wielkiego Meczetu w Kahramanmaraş[7]. Łącznie budynek nakrywa 16 kopuł[9]. Budowla jest oflankowana dwoma galeriami[13]. Do wnętrza kompleksu prowadzi 5 wejść[9], z czego do samego meczetu można wejść trzema drzwiami[12]. Nad wejściem głównym znajduje się napis: Mabed-i Ümmet-i Rasûl-i Mûbin – rok 955[12]. W narożniku meczetu znajduje się zielona kamienna kolumna, tzw. „środek Stambułu”[1].
We wnętrzu znajdują się cztery duże kolumny i kilka mniejszych[14]. Dekoracje wnętrz stanowią malowidła kaligraficzne, elementy z barwionego szkła oraz mukarnas w przejściach pomiędzy narożnikami[15]. Minbar i mihrab zostały wykonane z marmuru[12].
Przy meczecie znajdują się dwa minarety z dwoma szerefe[15] w północnowschodnim i północnozachodnim narożniku; taka liczba minaretów symbolizuje władzę[16]. Minarety zdobią płaskorzeźby w kamieniu[15].
Na külliyemedresa, mekteb , imaret i pięć grobowców[3]. Türbe księcia Mehmeda projektu Sinana znajduje się bezpośrednio za meczetem[17]. Jest wzorowany na grobowcu Selima I Groźnego[17], stanowi ośmioboczny graniastosłup o średnicy 9,20 m nakryty kopułą, z tetrastylowym portykiem z różowego porfiru i ofikalcytu[17]. Türbe Rüstema Paszy położony od niego na lewo jest również ośmioboczny i nakryty kopułą, również projektu Sinana[12].
składają się m.in.- Przekrój i plan meczetu (1912)
- Widok z ogrodu (2015)
- Wnętrze (film, 2017)
- Główna sala (2008)
- Dziedziniec z szadirwanem (2016)
- Medresa (2016)
- Minarety (2014)
- Türbe księcia Mehmeda (z lewej) i cmentarz przy meczecie (2016)