Jan Rodowicz: Różnice pomiędzy wersjami

|imię i nazwisko org =

|zwycięstwa =

|opis grafiki =

|jednostki = [[Wawer (organizacja)|Wawer]]<br />[[Batalion Zośka„Zośka”]]

|stanowiska = z-ca d-cy III plutonu Felek 2. kompanii Rudy [[batalionBatalion Zośka„Zośka”|batalionu Zośka„Zośka”]]

|wojny i bitwy = [[II wojna światowa]]<br />[[akcja pod Arsenałem]]<br />[[powstanie warszawskie]],<br />[[Powstanie antykomunistyczne w Polsce (1944–1953)|powstanie antykomunistyczne w Polsce 1944–1953]]

|późniejsza praca =

[[Plik:Szymankiewicz saski rodowicz.jpg|240px|thumb|240px|Jan Rodowicz (z prawej) z kolegami – Sławomirem Szymankiewiczem ps. „Czarnota” (z lewej) oraz Józefem Saskim ps. „Katoda” (w środku)]]

[[Plik:Jan Rodowicz Anoda MBP.jpg|thumb|240px|thumb|Jan Rodowicz po aresztowaniu przez MBP 24.12.1948 -– ostatnie zdjęcie]]

Był synem [[Kazimierz Rodowicz|Kazimierza Rodowicza]], inżyniera i profesora [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]], i Zofii z domu Bortnowskiej, siostry gen. [[Władysław Bortnowski|Władysława Bortnowskiego]]. Uczęszczał do prywatnej Szkoły Powszechnej Towarzystwa Ziemi Mazowieckiej, gdzie został członkiem [[21 Warszawska Drużyna Harcerska|21 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej]] im. gen. [[Ignacy Prądzyński|Ignacego Prądzyńskiego]]. W latach 1935–1939 uczył się w [[Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie|Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego]], w którym wiosną 1939 zdał tzw. małą maturę. W tym czasie kontynuował działalność harcerską w szeregach [[Szczep 23 Warszawskich Drużyn Harcerskich i Zuchowych "Pomarańczarnia"„Pomarańczarnia”|23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej]] im. [[Bolesław I Chrobry|Bolesława Chrobrego]], słynnej „Pomarańczarni”, w której poznał wielu późniejszych legendarnych członków [[Szare Szeregi|Szarych Szeregów]], m.in. [[Tadeusz Zawadzki (harcmistrz)|Tadeusza Zawadzkiego]], [[Maciej Aleksy Dawidowski|Aleksego Dawidowskiego]] i [[Jan Bytnar|Jana Bytnara]]. W harcerstwie uzyskał stopień [[podharcmistrz]]a<ref>{{Cytuj stronę | url = http://nowahistoria.interia.pl/polska-walczaca/news-65-lat-temu-zginal-jan-rodowicz-anoda-zolnierz-szarych-szere,nId,1085510 | tytuł = 65 lat temu zginął Jan Rodowicz "Anoda"„Anoda”, żołnierz Szarych Szeregów i bohater akcji pod Arsenałem | data = 2014-01-07 | opublikowany = nowahistoria.interia.pl | data dostępu = 2017-11-01}}</ref>.

Po klęsce wojsk polskich w [[kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]], od października 1939 r. zaangażował się w działalność konspiracyjną zostając członkiem Szarych Szeregów. Brał udział w wielu akcjach [[mały sabotaż|małego sabotażu]] w ramach organizacji [[Wawer (organizacja)|Wawer]]. Jednocześnie uczył się na [[Tajne kompletynauczanie|tajnych kompletach]] gimnazjum Batorego. W 1941 r. uzyskał maturę<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Kwiatkowski | imię = Stefan | tytuł = Materiały biograficzne wychowanków Liceum i Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie | wydawca = Stowarzyszenie Wychowanków Liceum i Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie | miejsce = Warszawa | data = wrzesień 1993 | strony = 128 | nazwisko2 = Wiland | imię2 = Michał}}</ref>. Podjął pracę w warsztacie elektrotechnicznym inż. [[Tadeusz Maria Czarnecki|Tadeusza Czarneckiego]], a następnie w Zakładach Radiowych [[Philips]]a. W 1941 roku, po ukończeniu kursu budowy maszyn i elektrotechniki, zaczął naukę w Państwowej Szkole Elektrotechnicznej II stopnia, którą ukończył w roku 1943. W tym czasie prowadził dalej działalność podziemną. Od lipca do grudnia 1942 r. uczestniczył w II turnusie Zastępczego Kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty [[Związek Walki Zbrojnej|ZWZ]]-[[Armia Krajowa|AK]] „Agricola”, po którym uzyskał stopień plutonowego podchorążego. Ukończył też kursy wyszkolenia bojowego i wielkiej dywersji. W listopadzie 1942 r. został zastępcą dowódcy 2. drużyny, [[Feliks Pendelski|Feliksa Pendelskiego]] ps. „Felek”, w Hufcu Centrum Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Brał udział w wielu akcjach bojowych:

* 26 marca 1943 r. akcja o kryptonimie „Meksyk II” ([[akcja pod Arsenałem]]) – odbicie z rąk [[Gestapo]] [[Jan Bytnar|Jana Bytnara]] ps. „Rudy” i uwolnienie wszystkich więźniów przewożonych wraz z nim z [[Gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie|siedziby Gestapo]] w [[Aleja Jana Chrystiana Szucha w Warszawie|alei J. Ch. Szucha]] 25 na [[Pawiak]]; „Anoda” dowodził sekcją „Butelki”, a w czasie odwrotu uratował [[Maciej Aleksy Dawidowski|Aleksego Dawidowskiego]], zaatakowanego przez cywilnego Niemca. Za udział w tej akcji otrzymał w maju 1943 r. [[Krzyż Walecznych]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Broniewski | imię = Stanisław | tytuł = Akcja pod Arsenałem | wydawca = KRIS Ltd. | miejsce = Wrocław | strony = 102–103, 146 | rok = 1993 | isbn = 83-900931-1-1}}</ref>.

W okresie czerwiec-lipiec 1943 r. Jan Rodowicz uczestniczył w przygotowaniach do akcji uwolnienia więźniów pod [[Jaktorów|Jaktorowem]]. We wrześniu tego roku, po reorganizacji Grup Szturmowych i utworzeniu [[Batalion Zośka„Zośka”|Batalionu „Zośka”]], objął funkcję zastępcy dowódcy 3. plutonu, [[Konrad Okolski (powstaniec)|Konrada Okolskiego]] ps. „Kuba”, 1. kompanii „Felek”, którą dowodził [[Sławomir Bittner]] ps. „Maciek”. W listopadzie awansował do stopnia sierżanta podchorążego i został p.o. dowódcy plutonu „Ryszard” 2. kompanii „Rudy”. Ze swoim plutonem brał udział we wszystkich jego akcjach bojowych:

* 26 września 1943 r. – atak na posterunek żandarmerii niemieckiej, [[Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa (1939-1944)|policji granatowej]] i „streifę” na szosie powsińskiej oraz koszary lotników ([[Akcja Wilanów]]),

W sierpniu 1945 r. po rozwiązaniu DSZ i swojego oddziału ukrył część broni. Przeniósł się do Warszawy, gdzie jego rodzina otrzymała mieszkanie. Zajął się z byłymi żołnierzami Batalionu „Zośka”, ekshumacjami i pogrzebami na Cmentarzu Powązkowskim poległych towarzyszy broni, tworzył też kwatery powstańcze. 19 września wskutek apelu płk. J. Mazurkiewicza ujawnił się przed Komisją Likwidacyjną b. AK Okręgu Centralnego. Krótko pracował w kancelarii Komisji Likwidacyjnej. Wykorzystał ten czas do sporządzenia przy pomocy kolegów z Batalionu „Zośka” list ewidencji poległych i zaginionych żołnierzy Batalionu. Był też inicjatorem utworzenia „Archiwum Baonu Zośka”. Zachęcał i nakłaniał kolegów do poszukania i zabezpieczenia materiałów historycznych dotyczących oddziału oraz pisania wspomnień. Na jesieni 1945 r. podjął studia na [[Wydział Elektryczny Politechniki Warszawskiej|Wydziale Elektrycznym]] [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]], po czym w 1947 r. przeniósł się na 2. rok [[Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej|Wydziału Architektury]] [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]].

24 grudnia 1948 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|MBP]], których zwierzchnikiem był ppłk [[Wiktor Herer]], naczelnik Wydziału IV w [[Departament V MSW|Departamencie V]] [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/magazyn/1,128596,12552857,Przezyl_cudem__A_potem_go_dopadli.html?as=3|tytuł=Przeżył cudem. A potem go dopadli|opublikowany=wyborcza.pl|data=2012-09-28}}</ref><ref>{{Cytuj | tytuł = Katalog pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy organów bezpieczeństwa państwa | url = https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/82967 | opublikowany = bip.ipn.gov.pl | data dostępu = 2018-09-04}}</ref>. Podczas brutalnego śledztwa w siedzibie MBP przy ul. Koszykowej zmarł 7 stycznia 1949 r. Według prokuratury i UB przyczyną jego śmierci był skok samobójczy z okna IV piętra budynku. Być może został jednak z niego wyrzucony, lub został zamordowany w innych okolicznościach<ref>„W 1968 r. matka por. „Anody” – Zofia Rodowicz, we wspomnieniach o Synu napisała, że została w sekrecie poinformowana przez dyrektora [[Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus|Szpitala Dzieciątka Jezus]], dr Konrada Okolskiego (ojca [[Konrad Okolski (powstaniec)|„Kuby”]] – przyjaciela „Anody”), który przekazał jej w wielkiej tajemnicy opinię prof. Grzywo-Dąbrowskiego, ówczesnego kierownika Zakładu Medycyny Sądowej w Warszawie przy ul. Oczki 6, w którym była dokonana sekcja zwłok Janka. Z relacji tej wynikało, że Janek nie popełnił samobójstwa, lecz został w czasie śledztwa zamordowany. „Miał wgniecioną klatkę piersiową, o czym w protokóle nie wspominano”. Protokół opiewał, że przyczyną śmierci był krwotok z tętnicy głównej, spowodowany skokiem z okna. Profesor nie chciał tego protokółu podpisać i miał w związku z tym poważne przykrości. W 1991 r. na wniosek rodziny przekonanej, że Janek został zamordowany, ówczesny Minister Sprawiedliwości [[Wiesław Chrzanowski (1923–2012)|Wiesław Chrzanowski]] polecił wznowić śledztwo. Wiosną 1995 r. szczątki Janka zostały ekshumowane i zbadane w Zakładzie Medycyny Sądowej w Warszawie. Nie udało się ustalić przyczyny śmierci i prokurator Stefan Szustakiewicz umorzył dalsze postępowanie” [http://www.1944.pl/historia/powstancze-biogramy/Jan_Rodowicz/?q=jan+rodowicz Muzeum Powstania Warszawskiego biogramy powstańcze – Jan Rodowicz].</ref>. 12 stycznia 1949 r. jego ciało zostało w tajemnicy przewiezione do zakładu pogrzebowego, a następnie anonimowo pogrzebane na Cmentarzu Powązkowskim. Rodzinę o jego śmierci powiadomiono dopiero 1 marca. 16 marca powiadomiona przez grabarza o miejscu pochówku rodzina przeprowadziła ekshumację i trumnę umieszczono w rodzinnym grobie na Starych Powązkach<ref>Możliwe było to to<!-- SPRAWDŹ TO MIEJSCE! (POWTÓRZENIE?) --> dzięki pomocy grabarzy – pracowników Zakładu Pogrzebowego, z którymi wcześniej „Anoda” współpracował przy ekshumacjach i pogrzebach żołnierzy, łączniczek i sanitariuszek baonu „Zośka”. [http://www.1944.pl/historia/powstancze-biogramy/Jan_Rodowicz/?q=jan+rodowicz Muzeum Powstania Warszawskiego biogramy powstańcze – Jan Rodowicz].</ref>.

* [[Krzyż Walecznych]] (dwukrotnie: kwiecień 1943 i kwiecień 1944)<ref name="PB">{{Cytuj stronę | url = http://www.1944.pl/historia/powstancze-biogramy/Jan_Rodowicz | tytuł = Jan Rodowicz | praca = Powstańcze biogramy | opublikowany = 1944.pl | data dostępu = 2014-09-04}}</ref>

* Krzyż Komandorski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (pośmiertnie, postanowieniem prezydenta [[Lech Wałęsa|Lecha Wałęsy]] z 25 lipca 1994 „za wybitne zasługi w walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej”)<ref>{{Monitor Polski|1994|54|454}}.</ref>

* Krzyż Wielki [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (pośmiertnie, postanowieniem prezydenta [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]] z 7 lipca 2008 „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”<ref>{{Monitor Polski|2008|97|841}}.</ref>, uhonorowanie nastąpiło, 3 sierpnia tego roku, podczas uroczystości obchodów 64. Rocznicy Wybuchu Powstania Warszawskiego<ref>{{cytuj stronę | url=http://www.prezydent.pl/archiwum-lecha-kaczynskiego/aktualnosci/rok-2008/art,148,754,nie-obchodzimy-rocznicy-kleski.html | tytuł=Nie obchodzimy rocznicy klęski | data= 3 sierpnia 2008 | opublikowany=prezydent.pl | data dostępu=2012-05-12}}</ref>)

* Jest on patronem 265 Warszawskiej Drużyny Harcerzy „Czata” i [http://1dhlas.zhr.pl 1 Drużyny Harcerzy „Las”] w [[Murowana Goślina|Murowanej Goślinie]] (ZHR).

* Jest także patronem 129 Białostockiej Drużyny Starszoharcerskiej

* Tablica pamiątkowa na pierwszym piętrze [[Gmach Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej|gmachu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej]] przy ul. [[Ulica Koszykowa w Warszawie|Koszykowej]] 55

* We wrześniu 2005 jego imieniem nazwano [[Aleja Jana Rodowicza „Anody” w Warszawie|ulicę]] na warszawskim [[Ursynów|Ursynowie]]. W 2013 na pasie zielnizieleni pomiędzy jezdniami (w pobliżu skrzyżowania z ul. Ciszewskiego) odsłonięto kamień pamiątkowy<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Chodorska | imię = Marta | tytuł = Warszawa 2013. Najciekawsze realizacje roku | wydawca = Wydawnictwo Horn | miejsce = Warszawa | data = 2014 | strony = 33 | isbn = 978-83-932396-4-1 | nazwisko2 = Chodorski | imię2 = Tomasz}}</ref>.

* Jest patronem [[II Szczep Drużyn Harcerskich i Zuchowych im. Jana Rodowicza "Anody"„Anody” w Poznaniu|II Szczepu Drużyn Harcerskich i Zuchowych]] z hufca [[Związek Harcerstwa Polskiego|ZHP]] Poznań – [[Wilda]].

* W 2011 roku przez [[Muzeum Powstania Warszawskiego]] ustanowiona została nagroda im. Jana Rodowicza „Anody”, przyznawana w dwóch kategoriach: za całokształt dokonań i postawę życiową stanowiącą wzór do naśladowania dla młodych pokoleń oraz za wyjątkowy czyn<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.1944.pl/nagroda_im_jana_rodowicza_anody/|tytuł= Nagroda im. Jana Rodowicza „Anody”|opublikowany=1944.pl|data dostępu=23 marca 2013|opublikowany=1944.pl}}</ref>.

* {{cytuj stronę|url=http://www.1944.pl/img/mainImages/file/%C5%BCyciorys_jan_rodowicz_anoda.pdf|tytuł=Życiorys porucznika Jana Rodowicza „Anody”|data dostępu=23 marca 2013|autor=Muzeum Powstania Warszawskiego|opublikowany=1944.pl|data dostępu=23 marca 2013}}

* {{Cytuj stronę | tytuł = Tajemnica śmierci Jana „Anody” Rodowicza | url = http://www.polskieradio.pl/8/404/Artykul/1415910,Tajemnica-smierci-Jana-Anody-Rodowicza |tytuł = Tajemnica śmierci Jana „Anody” Rodowicza |opublikowany = Dwójka – Program 2 Polskiego Radia| data = 2015-04-08 | data dostępu = 2015-04-12}}