Tatra T5C5

Geneza

Pod koniec lat 70. XX wieku zmniejszono wielkość produkcji w węgierskich zakładach Ganz. W tym samym czasie, zgodnie z decyzją Rady Ministrów z 1975 r. rozpoczęła się przebudowa sieci tramwajów w Budapeszcie, w związku z czym zwiększyło się zapotrzebowanie na nowe wagony tramwajowe. Planowano powierzyć produkcję tramwajów zakładom Ganz, te nie były jednak w stanie zapewnić stolicy Węgier dostaw nowego taboru. Do tego czasu czechosłowackie zakłady ČKD były już jednym z największych producentów wagonów tramwajowych na świecie, więc była w stanie sprzedawać pojazdy po niższej cenie. W 1975 r. nawiązano kontakt z tymiż zakładami i na początku 1976 r. z Brna do Budapesztu przybyły dwa tramwaje na jazdy próbne: Tatra T3 nr 1583 i Tatra K2 nr 1013^[2][3][4][5].

Testy przebiegły pomyślnie i firma BKV planowała dokonać zakupu większej serii tramwajów T3 lub K2, ale główni inżynierowie ČKD zaproponowali skonstruowanie bardziej nowoczesnego tramwaju, opartego na Tatrze T5. Specjalnie dla Budapesztu został zaprojektowany typ o nazwie T5C5. Wyróżniał się on zastosowaniem ręcznego nastawnika jazdy zamiast nożnego w postaci pedału. Pierwsze dwa prototypowe wagony nr 8011 i 8012 testowano w 1978 roku w Pradze. Jazdy próbne zakończyły się pomyślnie, więc do końca roku prototypy dotarły do Budapesztu i otrzymały numery 4000 i 4001, a także charakterystyczne, biało-żółte malowanie z bordowym pasem. Po przeprowadzeniu jazd próbnych zamówiono kolejne egzemplarze^[2][4][6][7].

Oznaczenie

Oznaczenie typu T5C5 jest zgodne z systemem numeracji fabrycznej ČKD Tatra.

T5C5 to jednoczłonowy i jednokierunkowy czteroosiowy wagon wysokopodłogowy, wyposażony w harmonijkowe drzwi po obu stronach pudła (po troje z każdej strony). W ten sposób dwa złączone tyłami wagony tworzą skład dwukierunkowy (w Polsce w ten sposób zbudowane są wagony Konstal 111N).

Wyprodukowano 322 egzemplarze. Wagony T5C5 zostały wyprodukowane na potrzeby przewoźnika w Budapeszcie, ze względu na zapotrzebowanie na wagony dwukierunkowe w tym mieście (brak pętli na wielu liniach). Eksploatowane są wyłącznie tam do dziś (nr 4000 – 4171 i 4200 – 4349) i poddawane modernizacjom (sterowanie IGBT, nowy pulpit motorniczego). Zmodernizowane wozy oznaczane są jako T5C5K, T5C5K2 i T5CK2M.

W 2002 r., 20 lat po rozpoczęciu eksploatacji tramwajów typu Tatra T5C5 w Budapeszcie, zaistniała konieczność ich remontu. Pracom modernizacyjnym poddano układ napędowy, wnętrze oraz pulpit motorniczego. Rozruch stycznikowy został zastąpiony nowocześniejszym układem opartym o tranzystory IGBT, umożliwiającym oddawanie energii elektrycznej do sieci zasilającej w trakcie hamowania. Tramwaje otrzymały także system pasażerskiej informacji dźwiękowej i wizualnej.

Zamontowano także podgrzewane lusterka i układ elektrycznego podnoszenia i opuszczania pantografu. Siedzenia w przedziale pasażerskim zostały wymienione na nowe. Drzwi wyposażono w przyciski indywidualnego otwierania oraz w fotokomórki zapobiegające przytrzaśnięciu pasażerów przy wsiadaniu lub wysiadaniu do wagonu. Po remoncie tramwajom nadano oznaczenie T5C5K (K = korszerűsített, tj. zmodernizowany)^[3][4].

W wagonach zmodernizowanych po 2010 r. wprowadzono czujniki podczerwieni automatycznie zamykające drzwi po wykryciu braku ruchu w ich obrębie. Ponadto zamontowano wewnątrz tramwaju dodatkowe przyciski otwierania drzwi przez pasażerów. Modyfikacji uległo również wyposażenie elektryczne. Tak zmodernizowane tramwaje otrzymały oznaczenie T5C5K2^[8].

6 stycznia 2014 r. na ulicy Sírkert doszło do zderzenia składu tramwajów T5C5 4042+4043 z ciężarówką. Tramwaje uległy częściowemu zniszczeniu, ale zostały wyremontowane jeszcze w listopadzie tego samego roku^[9][10][11]. Odnowionym wagonom nadano oznaczenie T5C5KM; w porównaniu ze starszymi modernizacjami wprowadzono zmiany w układzie sterowania^[3][12][13].

• 
  Tatra T5C5K na linii nr 61
• 
  Tatra T5C5K2 na linii nr 61B
• 
  Tatra T5C5K2M na linii nr 14
• 
  Wnętrze niezmodernizowanego T5C5...
• 
  ...oraz zmodernizowanego T5C5K2M

• Tramwaje Tatra